Τα συμπτώματά της ξυπνούν μόλις αγγίξει το ποντίκι του υπολογιστή, εάν εκτεθεί σε σκηνές βίας στην τηλεόραση ή ακούσει δυνατούς θορύβους. Η Σελίνα Σκόλα, μία από τους πρώην διαχειριστές περιεχομένου που κατέθεσαν ομαδική αγωγή κατά του Facebook στις ΗΠΑ, υποστήριζε ότι λόγω της εργασίας της υποφέρει από μετατραυματική διαταραχή. Και άλλοι συνάδελφοί της βλέπουν εφιάλτες ή πάσχουν από κατάθλιψη. Στις πολύωρες βάρδιές τους ως «ψηφιακοί καθαριστές» έπρεπε να δουν και να διαγράψουν ακατάλληλο περιεχόμενο. Πλέον μπορούν να αισθάνονται δικαιωμένοι.
Στις 12 Μαΐου το Facebook συμβιβάστηκε εξωδικαστικά με τους ενάγοντες. Δέχθηκε να καταβάλει αποζημίωση ύψους 52 εκατομμυρίων δολαρίων σε διαχειριστές περιεχομένου (content moderators) οι οποίοι εργάζονται σε εταιρείες-υπεργολάβους του μέσου κοινωνικής δικτύωσης στις ΗΠΑ. Το ποσό, σύμφωνα με τη δικηγορική εταιρεία που ανέλαβε την εκπροσώπηση των εναγόντων, θα μοιραστεί σε 10.000 «ψηφιακούς καθαριστές» στην Καλιφόρνια, την Αριζόνα, το Τέξας και τη Φλόριντα.
Το περιεχόμενο που καλούνται να εξετάσουν μπορεί να περιλαμβάνει σκηνές σκληρής βίας, βασανιστήρια, σεξουαλική κακοποίηση και πορνογραφία. Στην ομαδική αγωγή τους οι διαχειριστές ανέφεραν ότι δεν είχαν δεχθεί επαρκή εκπαίδευση, ούτε εξειδικευμένη ψυχολογική υποστήριξη κατά την εργασία τους. Επικαλέστηκαν έρευνες που έδειχναν ότι όσοι εκτίθενται συστηματικά σε εικόνες παιδοφιλίας, όπως αστυνομικοί της δίωξης ηλεκτρονικού εγκλήματος, μπορεί έπειτα να εμφανίσουν συμπτώματα μετατραυματικής διαταραχής.
Υποστήριζαν ακόμη ότι τα συμφωνητικά εχεμύθειας που υπογράφει κάθε υπάλληλος τους εμποδίζουν να μοιραστούν με άλλους όσα σκληρά βλέπουν. Αυτή η απαγόρευση τους στερεί τη δυνατότητα να αποφορτιστούν. Σύμφωνα με τον εξωδικαστικό συμβιβασμό, όσοι διαχειριστές περιεχομένου διαγνωστούν με κατάθλιψη, μπορεί να λάβουν έως και 50.000 δολάρια έκαστος ως επιπλέον αποζημίωση.
Το ζήτημα των επιπτώσεων στην ψυχική υγεία των «ψηφιακών καθαριστών» δεν απασχολεί μόνο όσους εργάζονται στις ΗΠΑ. Τον περασμένο Δεκέμβριο η «Κ» είχε παρουσιάσει αναλυτικά το περιεχόμενο της 17σέλιδης αγωγής που κατέθεσε στην Ιρλανδία κατά του Facebook ο Κρίστοφερ Γκρέι, πρώην διαχειριστής περιεχομένου στο Δουβλίνο. Οπως υποστηρίζει, η εκπαίδευσή του είχε κρατήσει μόλις οκτώ ημέρες και οι σχετικές διαλέξεις αφορούσαν κυρίως την πολιτική εχεμύθειας του μέσου κοινωνικής δικτύωσης και όχι την προετοιμασία των «καθαριστών» για το ακατάλληλο περιεχόμενο που θα έπρεπε να εξετάσουν.
Ο Γκρέι ανέλαβε τη νυχτερινή βάρδια, δούλευε από τις 6 το απόγευμα έως τις 2 τα ξημερώματα και επεξεργαζόταν κατά μέσον όρο 600 αναρτήσεις στη βάρδιά του. Στην αγωγή του αναφέρει ότι κλήθηκε να αξιολογήσει και να διαγράψει ως ακατάλληλα βίντεο που έδειχναν δολοφονίες μελών της μειονότητας των Ροχίνγκια, εκτέλεση αιχμαλώτων από μαυροντυμένους μασκοφόρους, μαστίγωμα ενός κατηγορουμένου για σεξουαλικά εγκλήματα στη Ρωσία. Οπως υποστηρίζει ο πρώην διαχειριστής, υπέφερε από έμμονες ιδέες και εφιάλτες και εμφάνιζε επιθετική συμπεριφορά.
Η «Κ» είχε απευθυνθεί στο Facebook για την περίπτωση του Γκρέι. Σύμφωνα με εκπρόσωπο της εταιρείας, το μέσο κοινωνικής δικτύωσης επεξεργαζόταν ορισμένες τεχνικές λύσεις για να μετριάσει την έκθεση των διαχειριστών σε ανάρμοστο υλικό. Μεταξύ άλλων, αυτές οι λύσεις περιελάμβαναν την επεξεργασία εικόνων προτού τις δει ο «καθαριστής», την επιλογή να εμφανίζεται μια εικόνα ασπρόμαυρη, ή τη χρήση εργαλείων που δείχνουν σε ποιο ακριβώς σημείο σε ένα βίντεο έχει εντοπιστεί από κάποιον χρήστη ακατάλληλο περιεχόμενο – ώστε να μη χρειαστεί να το δει ολόκληρο από την αρχή.
Στο πλευρό του Γκρέι βρίσκεται η αγγλική μη κυβερνητική οργάνωση Foxglove, η οποία υπερασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα στον ψηφιακό κόσμο. Τον Ιανουάριο οι Financial Times αποκάλυψαν ότι εταιρεία-υπεργολάβος του Facebook υποχρέωνε υπαλλήλους της να υπογράψουν υπεύθυνες δηλώσεις, αναγνωρίζοντας ότι η εργασία τους μπορεί να προκαλέσει μετατραυματική διαταραχή. Με αυτή την κίνηση η εταιρεία προσπαθούσε να αποποιηθεί οποιαδήποτε δική της ευθύνη.
Χιλιάδες διαχειριστές περιεχομένου του Facebook απασχολούνται σήμερα σε γραφεία υπεργολάβων στην Ιρλανδία, στη Γερμανία, στις ΗΠΑ και αλλού και εστιάζουν στις προσωπικές αναρτήσεις κάθε χρήστη (personal posts). Οπως είχε αποκαλύψει η «Κ», στο Μοσχάτο λειτουργεί τμήμα Business Integrity του Facebook με «ψηφιακούς καθαριστές» οι οποίοι ελέγχουν μόνο τις διαφημίσεις, δηλαδή τις χορηγούμενες αναρτήσεις που εμφανίζονται στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης.