Η πληροφορία ότι οι χύτρες ταχύτητας ανακαλύφθηκαν στη Γαλλία είναι ένας ανορθόδοξος τρόπος να ξεκινήσει μια πολιτική ανάλυση – όταν όμως πρόκειται για τη σημερινή Γαλλία, τέτοιου είδους παραλληλισμοί βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη. Oπως επισημαίνει ο Ζεράρ Κουρτουά, πρώην διευθυντικό στέλεχος της εφημερίδας «Λε Μοντ», σε άρθρο του στη γαλλική εφημερίδα, η κοινωνία βρίσκεται σε αναβρασμό, ο κορωνοϊός έχει ακυρώσει τις βασικές πτυχές του πολιτικού σχεδίου του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν και τα χειρότερα δεν έχουν έρθει ακόμη.
Το πρόβλημα αποτυπώνεται στις δημοσκοπήσεις, οι οποίες καταγράφουν ευρύτατη δυσαρέσκεια, ξεχωρίζοντας τη Γαλλία από τις περισσότερες άλλες χώρες, στις οποίες η πανδημία ανανέωσε την εμπιστοσύνη των πολιτών προς τις ηγεσίες. Η δυσπιστία των Γάλλων απέναντι στους κυβερνητικούς χειρισμούς κυμαίνεται περίπου στο 60%, ενώ οκτώ στους δέκα επικρίνουν τη διαχείριση της έλλειψης μασκών και διαγνωστικών τεστ.
Η αποσύνθεση της κυβερνητικής υποστήριξης αποτυπώνεται σε κοινοβουλευτικό επίπεδο – αν και αυτό είναι το λιγότερο. Η παράταξη LREM του Μακρόν δεν διαθέτει την πλειοψηφία στη Γερουσία και δεν κατόρθωσε να συνάψει επαρκείς συμμαχίες ώστε να ψηφίσει το σχέδιο για την ηλεκτρονική παρακολούθηση των επαφών των κρουσμάτων, ούτε το σχέδιο για την άρση των περιοριστικών μέτρων. Στην Εθνοσυνέλευση, 58 βουλευτές διαφόρων κομμάτων ετοιμάζονται να σχηματίσουν νέα κοινοβουλευτική ομάδα, στερώντας από το κυβερνών κόμμα την πλειοψηφία και αναγκάζοντας τον Μακρόν να εξαρτάται από τους κεντρώους συμμάχους του κόμματος Modem.
Οι φήμες για επικείμενη αντικατάσταση του πρωθυπουργού Εντουάρ Φιλιπ, μόλις περάσει η οξεία φάση της πανδημίας, οργιάζουν, αλλά το βασικό πρόβλημα του Εμανουέλ Μακρόν δεν είναι ούτε τα πρόσωπα ούτε η μεταβαλλόμενη κοινοβουλευτική αριθμητική. Είναι, όπως περιγράφει ο Κουρτουά, ότι όλες οι αξίες στις οποίες βάσισε την εκλογή του, το 2017, έχουν πάει περίπατο.
Ο Μακρόν είχε μιλήσει για ατομική χειραφέτηση και βρέθηκε υποχρεωμένος να στηρίξει τους μισθούς 12 εκατομμυρίων μισθωτών και τα εισοδήματα ενός εκατομμυρίου αυτοαπασχολουμένων, είχε εμπνεύσει αισιοδοξία και τώρα η χώρα έχει καλυφθεί από ένα σύννεφο αρρώστιας και θανάτου, θάβοντας 25.000 ανθρώπους, σχεδόν πενταπλάσιους από τη γειτονική Γερμανία. Είχε μιλήσει περί αριστείας και τελικά οι ήρωες αποδείχθηκε ότι ήταν οι νοσοκόμες, οι υπάλληλοι της καθαριότητας και οι οδηγοί των λεωφορείων, είχε ποντάρει στη γαλλογερμανική συνεννόηση και είδε τη Γερμανία να κλείνει τα σύνορά της και την Ευρωπαϊκή Ενωση να μην κατορθώνει να παρέμβει αποτελεσματικά στη χειρότερη μεταπολεμική κρίση.
Η Γαλλία είχε την ατυχία να προσβληθεί από διαφορετικό στέλεχος του κορωνοϊού, σε σχέση με αυτό που είχε εμφανιστεί στην Κίνα. Το στέλεχος αυτό δεν προξενεί συχνά σοβαρές επιπλοκές και ο ιός διαδόθηκε στη χώρα ανεξέλεγκτα πολύ πριν εντοπιστεί. Παρά τη μεγάλη κρίση, το γαλλικό σύστημα υγείας δεν κατέρρευσε, αν και χρειάστηκαν δημιουργικές παρεμβάσεις, όπως η μετατροπή τρένων υψηλής ταχύτητας TGV σε νοσοκομειακές υπερταχείες, που μετέφεραν ασθενείς οι οποίοι είχαν ανάγκη διασωλήνωσης από τις πληγείσες περιοχές της βορειοανατολικής Γαλλίας σε λιγότερο επιβαρυμένα νοσοκομεία της υπόλοιπης χώρας.
Καθώς οι Γάλλοι βγαίνουν από οκτώ εβδομάδες κατ’ οίκον εγκλεισμού, αντιμετωπίζουν, όπως και οι πολίτες των περισσότερων άλλων χωρών, την οικονομική συντριβή. Το ερώτημα είναι, αν κάποιοι φόρεσαν «Κίτρινα Γιλέκα» και βγήκαν στους δρόμους στα τέλη του 2018 για μια ελαφρά άνοδο στη φορολογία των καυσίμων, πώς θα αντιδράσουν όταν η οικονομία βυθιστεί σε ύφεση τρεις φορές χειρότερη από αυτή του 2009, χάνοντας το 9% του ΑΕΠ;
Περίεργος νόμος
Ο Μακρόν επιχειρεί να ανασυντάξει τις δυνάμεις του γύρω από το πρόταγμα της «εθνικής ενότητας» απέναντι στην κοινή απειλή. Την ίδια στιγμή, η κρίση έχει δώσει νέα πολιτική ώθηση στις αριστερές δυνάμεις του Ζαν-Λικ Μελανσόν, η καμπάνια του οποίου στο Ιντερνετ έχει τόση απήχηση σήμερα όση είχε και στο απόγειο της προεκλογικής εκστρατείας του 2017. Από την άλλη πλευρά, η ακροδεξιά Μαρίν Λεπέν αντλεί από την πανδημία έτοιμα επιχειρήματα εναντίον της κυβέρνησης, των ξένων και κατά της Ε.Ε. Με όλα αυτά τα δεδομένα, εκ πρώτης όψεως, είναι περίεργο ότι αμέσως μόλις ήρθησαν τα περιοριστικά μέτρα, η γαλλική κυβέρνηση έσπευσε να ψηφίσει νόμο που επιτρέπει στην αστυνομία να αφαιρεί περιεχόμενο από το Ιντερνετ σε περίπτωση που (η αστυνομία, όχι κάποιο δικαστήριο) θεωρήσει ότι το περιεχόμενο είναι προβληματικό. Η ιστοσελίδα Mediapart εκτιμά ότι ο ορισμός του απαγορευμένου περιεχομένου είναι τόσο ασαφής, που μπορεί να περιλαμβάνει ακόμη και διαδηλώσεις διαμαρτυρίας. Ισως η γαλλική κυβέρνηση βλέπει την πίεση στη χύτρα να ανεβαίνει επικίνδυνα.