Ενώ τα καταγεγραμμένα κρούσματα της COVID-19 σε παγκόσμια κλίμακα ξεπερνούσαν τα 20 εκατομμύρια, με ιδιαίτερα ανησυχητικό ρυθμό αύξησης προτού καν μπει το φθινόπωρο στο βόρειο ημισφαίριο, η Ρωσία έγινε η πρώτη χώρα που έδωσε άδεια για τη μαζική παραγωγή εμβολίου, χωρίς ωστόσο να έχει ολοκληρώσει τις κλινικές δοκιμές σύμφωνα με τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).
Την είδηση ανακοίνωσε ο ίδιος ο Βλαντιμίρ Πούτιν στη διάρκεια κυβερνητικής συνεδρίασης. Οι δηλώσεις του μεταδόθηκαν από το εθνικό ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο. Το σκεύασμα θα ονομαστεί Sputnik V (το V παραπέμπει στο εμβόλιο, vaccine στα αγγλικά), υπενθυμίζοντας τη διαστημική κούρσα που κέρδισαν οι Σοβιετικοί με την εκτόξευση του Sputnik I, του πρώτου τεχνητού δορυφόρου, το 1957.
Ο Ρώσος πρόεδρος δήλωσε ότι το εμβόλιο είναι ασφαλές και «αρκετά αποτελεσματικό». Προσέθεσε, δε, ότι μία από τις δύο (ενήλικες) κόρες του εμβολιάστηκε εθελοντικά στη διάρκεια των πρώτων κλινικών δοκιμών, εμφάνισε μικρό πυρετό για μία-δύο μέρες και ανέπτυξε επαρκή αντισώματα. Το ρωσικό εμβόλιο είναι ανάλογης νοοτροπίας με εκείνο που αναπτύσσει το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και παρασκευάστηκε από το ινστιτούτο Gamaleya της Μόσχας.
Η διεθνής επιστημονική κοινότητα υποδέχθηκε με σκεπτικισμό τις ανακοινώσεις, καθώς η άδεια για την παραγωγή του εμβολίου δόθηκε προτού ολοκληρωθεί η κρίσιμη φάση ΙΙΙ των κλινικών δοκιμών, ώστε να έχoυν ελεγχθεί με αυστηρό τρόπο, σύμφωνα με τις οδηγίες του ΠΟΥ, η αποτελεσματικότητα και η ασφάλειά του. Σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο Sputnik, οι κλινικές δοκιμές άρχισαν στις 18 Ιουνίου και αφορούσαν 38 εθελοντές. Τυπικά, η φάση ΙΙΙ εκτείνεται σε αρκετούς μήνες και εμπλέκει δεκάδες χιλιάδες εθελοντές.
Οπως ανακοίνωσε το ρωσικό υπουργείο Υγείας, οι δοκιμές θα συνεχιστούν σε Ρωσία, Εμιράτα, Σαουδική Αραβία και Φιλιππίνες. Εν αναμονή των τελικών αποτελεσμάτων, θα διατίθεται, σε εθελοντική βάση, στις πιο ευαίσθητες ομάδες, όπως γιατροί, νοσηλευτές και εκπαιδευτικοί. Η μαζική παραγωγή του αναμένεται να αρχίσει τον Σεπτέμβριο. Πάντως, ο πρόεδρος των Φιλιππίνων Ροντρίγκο Ντουτέρτε δήλωσε ότι ευχαρίστως θα είναι ο πρώτος που θα εμβολιαστεί στη χώρα του. Η Ρωσία έχει προτείνει συμπαραγωγή του εμβολίου με τις Φιλιππίνες, δελεάζοντάς την με την προοπτική να έχουν άμεση, δωρεάν πρόσβαση στο προϊόν.
Στο μεταξύ, ανησυχία προκαλούν τα στοιχεία του Πανεπιστημίου Johns Hopkins για τους ρυθμούς εξάπλωσης της COVID-19 σε παγκόσμια κλίμακα. Είναι χαρακτηριστικό ότι χρειάστηκαν έξι μήνες από την αρχική εκδήλωση της νόσου στην Κίνα για να φτάσουν τα κρούσματα τα 10 εκατομμύρια, αλλά μόλις έξι εβδομάδες για να υπερβούν τα 20.