Την περασμένη Κυριακή, ο Αλεξάντερ Λουκασένκο επανεξελέγη για έκτη συνεχόμενη φορά στο προεδρικό αξίωμα της Λευκορωσίας συγκεντρώνοντας ένα υποτιθέμενο 80% των ψήφων και έχοντας πλέον κερδίσει κάθε εκλογική διαδικασία στη χώρα, από το 1994. Oλες οι εκλογικές του νίκες –εξαιρουμένης της πρώτης– αμφισβητούνται ευρέως από παρατηρητές και από τη διεθνή κοινότητα ως ανελεύθερες και νοθευμένες, χαρίζοντας στον Λουκασένκο τον τίτλο του «τελευταίου δικτάτορα της Ευρώπης». Ωστόσο, παρότι οι παρατυπίες των εκλογικών διαδικασιών έχουν επαναληφθεί ουκ ολίγες φορές, ο απόηχος της διαμάχης είναι αδιαμφισβήτητα πρωτοφανής.
«Δεν έχουν γίνει ποτέ διαδηλώσεις τέτοιου μεγέθους και τέτοιας διάρκειας, ενώ δεν έχει ποτέ υπάρξει τέτοιας βιαιότητας καταστολή», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Ολεγκ Γκούλαγκ, εκπρόσωπος της Επιτροπής του Ελσίνκι στη Λευκορωσία, αναφερόμενος στις μαζικές και οργισμένες διαδηλώσεις με αίτημα τη δίκαιη καταμέτρηση των ψήφων των εκλογών. Από τις αρχές της εβδομάδας, περισσότερες από 30 πόλεις της χώρας έχουν μετατραπεί σε πεδία μάχης μεταξύ εκατοντάδων χιλιάδων διαδηλωτών και των κυβερνητικών δυνάμεων καταστολής, με την αστυνομική βία να κλιμακώνεται εκθετικά.
Περισσότεροι από 6.000 άνθρωποι έχουν συλληφθεί μετά τις εκλογές –δίχως να είναι γνωστό πόσοι εξ αυτών παραμένουν υπό κράτηση–, εκατοντάδες βίντεο που απεικονίζουν τη δυσανάλογη χρήση βίας από την αστυνομία έχουν κατακλύσει το Διαδίκτυο, ενώ το βράδυ της Τρίτης έφερε και τον πρώτο επιβεβαιωμένο θάνατο ενός διαδηλωτή κατά τη διάρκεια αντιπαράθεσης με τις δυνάμεις ασφαλείας. Ταυτόχρονα, παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση έχει διατάξει την απαγόρευση της κυκλοφορίας στα μεγάλα αστικά κέντρα, το κλείσιμο του μετρό στο Μινσκ, τον περιορισμό της πρόσβασης στο Διαδίκτυο σε μεγάλο τμήμα της χώρας και τη χρήση πυρομαχικών από την αστυνομία, οι διαμαρτυρίες δεν δείχνουν σημάδια υποχώρησης.
Καταλυτικός παράγων για το εύρος των αντιδράσεων είναι η δημοφιλία της υποψήφιας της αντιπολίτευσης Σβετλάνα Τιχανούσκαγια, η οποία κατάφερε να οργανώσει τις μεγαλύτερες προεκλογικές συγκεντρώσεις στη σύγχρονη ιστορία της χώρας – παρότι τα επίσημα αποτελέσματα της πιστώνουν λιγότερο από το 10% των ψήφων. Αφού πρώτα αμφισβήτησε τα αποτελέσματα της αναμέτρησης της Κυριακής, η νεαρή πολιτικός παρέμεινε εξαφανισμένη για πάνω από ένα 24ωρο, προκαλώντας έντονες ανησυχίες σε μέλη της καμπάνιας της και δεκάδες αξιωματούχους, που δεν κατάφεραν να έρθουν σε επικοινωνία μαζί της, παρά τις επανειλημμένες προσπάθειές τους. Η Τιχανούσκαγια εμφανίσθηκε τελικά στη Λιθουανία, το μεσημέρι της Τρίτης, όπου φαίνεται πως κατέφυγε για να προστατεύσει τη ζωή της ίδιας και της οικογένειάς της. Παρότι η φυγή της από τη χώρα παραμένει τυλιγμένη από ένα πέπλο μυστηρίου, πολλοί αναλυτές εικάζουν πως ήταν αποτέλεσμα κυβερνητικού εκβιασμού – άλλωστε αρκετά μέλη της προεκλογικής της εκστρατείας παραμένουν υπό καθεστώς ομηρίας.
Η πύρρειος νίκη του «τελευταίου δικτάτορα της Ευρώπης» συνοδεύεται και από σημαντικές γεωπολιτικές εξελίξεις, οι οποίες επηρεάζουν άμεσα τις προσπάθειες του Λουκασένκο να αμφιταλαντευθεί διπλωματικά ανάμεσα στην Ε.Ε. και το Κρεμλίνο. Οπως ήταν αναμενόμενο, η βίαιη καταστολή των διαμαρτυριών πυροδότησε έντονες αντιδράσεις από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία την Τρίτη αποκάλεσε νοθευμένες τις εκλογές και έκανε λόγο για επαναπροσδιορισμό των σχέσεών της με τη Λευκορωσία. Ενώ το σενάριο επιβολής κυρώσεων έναντι του Λουκασένκο δείχνει ολοένα και πιο πιθανό, η Πολωνία δήλωσε πως είναι έτοιμη να διαδραματίσει ρόλο διαμεσολαβητή ανάμεσα στην κυβέρνηση και την αντιπολίτευση της Λευκορωσίας, με τον υπουργό Εξωτερικών Γιάτσεκ Τσαπούτοβιτς να αναφέρει ότι «υπάρχει ακόμη χώρος για διάλογο».
Ωστόσο, τα μάτια όλων των αναλυτών είναι στραμμένα προς τη Μόσχα, καθότι, στο συγχαρητήριο τηλεγράφημά του προς τον Λουκασένκο, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν τόνισε πως ήρθε η ώρα για «στενότερες σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών». Οι συνομιλίες μεταξύ των δύο ηγετών είχαν καταρρεύσει τον Ιανουάριο, έπειτα από ρήξη σχετικά με την οικονομική στήριξη που λαμβάνει το Μινσκ από τη Μόσχα, ενώ κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου ο Λουκασένκο είχε διατάξει τη σύλληψη Ρώσων μισθοφόρων, κατηγορώντας τους για πλεκτάνη εις βάρος του.