Στις αρχές του καλοκαιριού όλος ο κόσμος προσδοκούσε ότι το άνοιγμα των σχολείων και των πανεπιστημίων θα αποκαθιστούσε κάποια κανονικότητα για τους σπουδαστές και τους γονείς τους, ύστερα από τους σκληρούς μήνες της καραντίνας. Δυστυχώς, τα πρώτα νέα που έρχονται, από τις χώρες όπου τα εκπαιδευτικά ιδρύματα ήδη έχουν ανοίξει, δεν είναι καθησυχαστικά.
Μόλις μία εβδομάδα ύστερα από το ξεκίνημα της νέας σεζόν, το Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας ανακοίνωσε χθες ότι είναι υποχρεωμένο να ξανακλείσει τα αμφιθέατρα και τα εργαστήρια και ότι η διδασκαλία θα γίνεται μέχρι νεωτέρας μόνο μέσω Διαδικτύου. Ο λόγος: μέσα στις μόλις επτά ημέρες που είχαν μεσολαβήσει, 130 φοιτητές –περίπου το 14% του συνόλου– και πέντε καθηγητές βρέθηκαν θετικοί στον κορωνοϊό. Ανάλογη είναι η εικόνα από το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο, όπου 155 φοιτητές τέθηκαν σε καραντίνα, και από δύο πανεπιστήμια στην Οκλαχόμα.
«Οποιος πιστεύει ότι μπορεί να φέρει πίσω τους φοιτητές στην πανεπιστημιούπολη, και να τους εμποδίσει να πηγαίνουν σε πάρτι, απλώς δεν έχει σχέση με την ανθρώπινη ψυχολογία. Ολοι υπήρξαμε κάποτε νέοι και μπορούμε να καταλάβουμε τι σημαίνει να είσαι έφηβος ή εικοσάρης», σχολιάζει η Μέγκαν Ράνεϊ, επίκουρη καθηγήτρια Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Μπράουν.
Μπορεί όμως η υπέρβαση των ορίων να είναι σύμφυτη με τα νιάτα, αλλά στην περίπτωση της πανδημίας δεν παύει να εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για τα ίδια τα νέα παιδιά, αλλά και για το κοινωνικό σύνολο. «Η πανδημία αλλάζει, καθώς οι εικοσάρηδες, οι τριαντάρηδες και οι σαραντάρηδες αποτελούν πλέον τους βασικούς μεταδότες του ιού», δήλωσε χθες ο Τακέσι Κασάι, επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στην περιοχή του Δυτικού Ειρηνικού Ωκεανού. «Πολλοί από τους νέους ανθρώπους δεν έχουν συμπτώματα και δεν γνωρίζουν καν ότι έχουν προσβληθεί, με αποτέλεσμα να πολλαπλασιάζεται ο κίνδυνος μετάδοσης του ιού σε πιο ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού», προσέθεσε.
Από την άλλη πλευρά, ο υπαρκτός κίνδυνος εξοστρακισμού πολλών νέων από την εκπαιδευτική διαδικασία απειλεί να δημιουργήσει μια «γενιά της CΟVID-19», με ψαλιδισμένα όνειρα και αβέβαιες προοπτικές. Αυτό επισημαίνουν, σε έκκλησή τους προς τους ηγέτες του G20, την Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, 275 πρώην αξιωματούχοι πρώτης γραμμής, μεταξύ των οποίων οι Μπαν Κι Μουν, Τόνι Μπλερ, Τζον Μέιτζορ, Γκόρντον Μπράουν και Μαίρη Ρόμπινσον.
Στην έκκλησή τους επισημαίνουν ότι εκατομμύρια παιδιά μπορεί να μην επιστρέψουν στις τάξεις και στα αμφιθέατρα εξαιτίας των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων από την πανδημία, ιδιαίτερα στα πιο ευάλωτα κοινωνικά στρώματα και στις πιο φτωχές χώρες. «Για αυτά, τα λιγότερο ευνοημένα παιδιά, η εκπαίδευση είναι ο μόνος δρόμος διαφυγής από τη φτώχεια», υπογραμμίζουν, ζητώντας επείγοντα μέτρα ενίσχυσης της τηλεκπαίδευσης –ιδίως εκεί όπου δεν υπάρχει πρόσβαση των μαθητών σε υπολογιστή–, επιδότηση των φτωχότερων οικογενειών, εξασφάλιση των μέτρων ασφαλείας στα εκπαιδευτικά ιδρύματα κ.ά.
Οι αρμόδιες υπηρεσίες του ΟΗΕ φοβούνται ότι η πρόωρη έξοδος πολλών παιδιών από το σχολείο υπό συνθήκες πανδημίας θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση της παιδικής εργασίας, για πρώτη φορά την τελευταία εικοσαετία, αλλά και σε πολλούς (ίσως και πάνω από 10 εκατ.) γάμους ανήλικων μαθητριών μέσα στην επόμενη δεκαετία. Παράλληλα, μέχρι και 300 εκατ. μαθητές και μαθήτριες κινδυνεύουν να χάσουν τα δωρεάν σχολικά γεύματα, γεγονός που απειλεί να φέρει μπροστά στο φάσμα της πείνας πολλούς από αυτούς, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Μαραθώνιος δοκιμασιών για τα παιδιά που γεννήθηκαν κάπου γύρω στη αρχή της χιλιετίας, για να ζήσουν μαζί με τους γονείς τους πρώτα τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση των μεταπολεμικών χρόνων και ύστερα την πιο φονική πανδημία εδώ και έναν αιώνα. Σκληρά τα διλήμματα για τις κυβερνήσεις όλου του κόσμου, χωρίς εύκολες απαντήσεις και με τον χρόνο να πιέζει όσο πλησιάζουμε αυτό το δύσκολο φθινόπωρο.