«Για πρώτη φορά στην 5η Δημοκρατία, το άθροισμα των ψήφων των δύο επικρατέστερων υποψηφίων μετά βίας ξεπερνά το 1/3 του εκλογικού σώματος», έλεγε την Τετάρτη ο Φρανσουά Μπαϊρού, υποψήφιος του UDF, του μικρότερου κεντροδεξιού κόμματος, αναφερόμενος στα χαμηλά ποσοστά που προβλέπουν οι δημοσκοπήσεις για τους δύο πιθανότερους νικητές του σημερινού πρώτου γύρου των γαλλικών προεδρικών εκλογών. «Αυτό σημαίνει ότι σχεδόν τα δύο τρίτα των ψηφοφόρων, για να μη μιλήσουμε για τους απέχοντες, δεν συμφωνούν με αυτά που προτείνουν οι Ζακ Σιράκ και Λιονέλ Ζοσπέν». O άνευ προηγουμένου κατακερματισμός της ψήφου είχε ως αποτέλεσμα αυτήν την εβδομάδα, μόλις τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες να χωρίζουν τον Ζοσπέν από τον «τρίτο άνθρωπο», τον ακροδεξιό Ζαν Μαρί Λεπέν.
Ο Λιονέλ Ζοσπέν
Ο Ζοσπέν άρχισε την εκστρατεία του στοχεύοντας στον μεσαίο χώρο και πραγματοποιώντας στη γαλλική τηλεόραση τη διάσημη δήλωση «το πρόγραμμά μου δεν είναι σοσιαλιστικό, είναι σοσιαλφιλελεύθερο». Αυτό άφησε εκτεθειμένα τα νώτα του. Οι διαρροές προς τα αριστερά οδήγησαν την τροτσκίστρια Αρλέτ Λαγκιγέ να διπλασιάζει, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, τα ποσοστά του 1995, ξεπερνώντας το 10%, εισπράττοντας ψήφους όχι μόνο από τον κυβερνητικό εταίρο του Ζοσπέν -τους κομμουνιστές του Ρομπέρ Y- αλλά και από τους σοσιαλιστές. O Ζοσπέν δεν θα προβληματιζόταν ιδιαίτερα αν το ρεύμα προς τα αριστερά πήγαινε στους κομμουνιστές, διότι ο Y έχει ήδη δηλώσει ότι θα ζητήσει από τους υποστηρικτές του να ψηφίσουν Ζοσπέν στον δεύτερο γύρο. Με τη Λαγκιγέ όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά.
Ετσι, τις τρεις τελευταίες εβδομάδες της εκστρατείας, ο Ζοσπέν αποφάσισε να παίξει στον παραδοσιακό χώρο των σοσιαλιστών. «Είμαι ο υποψήφιος των εργατών, των εργαζομένων και των ανέργων», είχε πει ο Ζοσπέν σε μια συγκέντρωση στις 28 Μαρτίου. Την περασμένη εβδομάδα κατέληξε να δηλώνει ότι αν εκλεγεί η Δεξιά, στη Γαλλία θα εκδηλωθεί κοινωνική κρίση όπως γίνεται αυτήν την περίοδο με τις διαμαρτυρίες των Ιταλών εναντίον του πρωθυπουργού Μπερλουσκόνι. Ταυτόχρονα, προσπάθησε να απαλύνει την αυστηρή τεχνοκρατική του εικόνα μιλώντας συχνότερα εκτός κειμένου και συναντώντας αυτό το θρυλικό ον, τον «απλό πολίτη».
Ο Ζακ Σιράκ
Ομως, η αμεσότητα συγκαταλέγεται πολύ περισσότερο στα ατού του αντιπάλου του. Επίσης, με το μέρος του Ζακ Σιράκ ήταν και τα διάφορα συμβάντα στη διάρκεια της εκστρατείας, όπως π.χ. η σφαγή στη Ναντέρ, όπου ένας ψυχοπαθής σκότωσε οκτώ δημοτικούς συμβούλους στα τέλη Μαρτίου. O Σιράκ συνέδεσε το περιστατικό με τη γενικότερη εγκληματικότητα, ενώ συνολικότερα δεν έχανε την ευκαιρία να τονίσει την πολιτική του εναντίον του εγκλήματος. Εχοντας αναδείξει την ασφάλεια σε πρώτο θέμα της προεκλογικής του εκστρατείας, ο Σιράκ εξέδωσε προεκλογικά φυλλάδια όπου ένα σκοτεινό χέρι, σαν απειλητική σκιά, «κοσμεί» το εξώφυλλο. O Ζοσπέν υποχρεώθηκε να απαντήσει προτείνοντας κι αυτός, όπως ο Σιράκ, τη δημιουργία υπερ-υπουργείου Ασφαλείας και την ενοποίηση της αστυνομίας και της χωροφυλακής.
Τελικά, η τόσο μεγάλη έμφαση στο δίπτυχο ασφάλεια-ανασφάλεια ωφέλησε σαφώς τον υποψήφιο της Ακροδεξιάς Ζαν Μαρί Λεπέν, ο οποίος είδε την εκστρατεία να μετακομίζει στον δικό του προνομιακό χώρο. Αν η εκστρατεία του Σιράκ βοηθάει τους Γάλλους να πειστούν ότι η ανασφάλεια είναι ένα πρόβλημα, το έργο της επταετίας Σιράκ για την καταπολέμησή της τους στέλνει κατ’ευθείαν στις αγκάλες του Λεπέν.
Ο Ζαν Μαρί Λεπέν
Ο Λεπέν, που έχει πικρή πείρα από το παρελθόν, προσπάθησε να αποφύγει τις ακρότητες, για να μη δίνει εύκολο στόχο και να έλξει το τμήμα του εκλογικού σώματος που ίσως προτιμούσε ως εκφραστή του γαλλικού εθνικισμού τον Ζαν Πιερ Σεβενεμάν. O Σεβενεμάν, πρώην υπουργός του Ζοσπέν, που αρχικά είχε θεωρηθεί ότι θα μπορούσε να αμφισβητήσει την κυριαρχία των δύο κεντρικών υποψηφίων, παραμένει, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, κάτω από το 10%. Εξάλλου, έχοντας ξεπεράσει τη διάσπαση του κόμματός του από τον Μπρινό Μεγκρέ, ο Λεπέν παρουσιάζεται ως πρύτανης της ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς. («Θεωρείτε πρότυπό σας τον Ιταλό Σίλβιο Μπερλουσκόνι και τον Αυστριακό Γιεργκ Χάιντερ;», ρωτήθηκε πρόσφατα από τη γαλλική «Μοντ». «Εγώ είμαι το πρότυπό τους», απάντησε)
Το ποσοστό του Λεπέν στις δημοσκοπήσεις κυμαίνεται γύρω στο 13%, υψηλότερα απ’ ό,τι στην αρχή της εκστρατείας, αλλά χαμηλότερα από τις προεδρικές του 1995, όταν είχε συγκεντρώσει το 15%. Ομως δεν παύει να αποτελεί πονοκέφαλο. Για τον Ζοσπέν διότι, φθάνοντας τόσο κοντά στον παρία της γαλλικής πολιτικής σκηνής, κινδυνεύει να χάσει την εικόνα του προέδρου που ενοποιεί τους Γάλλους και για τον Σιράκ διότι δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι κάθε ψήφος που χάνεται προς τον Λεπέν στον πρώτο γύρο θα επιστρέψει στον δεύτερο. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, λιγότερο από το 50% των ψηφοφόρων του Λεπέν θα ψηφίσει Σιράκ στον δεύτερο γύρο, ενώ ένας στους δέκα έχει τόσο μένος εναντίον του γκολικού προέδρου που θα προτιμήσει στις 5 Μαΐου να ενισχύσει τον Ζοσπέν.
Για τον δεύτερο γύρο
Καθώς λοιπόν οι δύο κεντρικοί υποψήφιοι πλαγιοκοπούνται από τα άκρα, θα μπορούσαν ίσως να πάρουν τα μηνύματα των ψηφοφόρων που τους εγκαταλείπουν. Αντ’ αυτού, προτιμούν να εκλάβουν την τεράστια ψήφο διαμαρτυρίας ως ένα καπρίτσιο του γαλλικού εκλογικού σώματος και να περιμένουν την τελική αναμέτρηση στον δεύτερο γύρο. Εξάλλου το κλισέ είναι γνωστό: «οι Γάλλοι στον πρώτο γύρο ψηφίζουν με την καρδιά και στον δεύτερο με το μυαλό». Ομως τα αποτελέσματα του σημερινού πρώτου γύρου θα μείνουν να θυμίζουν ότι όποιος τελικά κι αν κληθεί να προεδρεύσει στη Γαλλία δεν μπορεί να καυχάται ότι είναι ο αγαπημένος ενός μεγάλου τμήματος του γαλλικού λαού.