Μέλη του προσωπικού του καζίνο εμφανίσθηκαν από το πουθενά, ένα μόλις δευτερόλεπτο προτού ο «κουλοχέρης» αρχίσει να ξερνάει τα κέρδη της συνταξιδιώτισσάς μου. Οι εκφράσεις τους έδειχναν ότι δεν ήξεραν εάν έπρεπε να χαρούν για την επιτυχία του πελάτη ή εάν όφειλαν να λυπούνται για τη ζημία του αφεντικού.
Οι 100 μάρκες ανταλλάχθηκαν σύντομα με κολλαριστά ευρώ. Αν και το καζίνο βρίσκεται στην Ιστρια της Κροατίας, της οποίας εθνικό νόμισμα είναι το κούνα, τα κέρδη πληρώθηκαν στη φίλη μου σε ευρώ. Η Κροατία βρίσκεται εκτός Ευρωζώνης, με ελάχιστες προοπτικές εισόδου σε αυτή, η περιοχή της Ιστρια, όμως, αποτελεί εξαίρεση και σε αυτό. Εχοντας ξεπεράσει τα σοβαρά προβλήματα των τελευταίων ετών, οι κάτοικοι της Ιστρια πιστεύουν ότι σύντομα η περιοχή τους θα αναγνωρισθεί και πάλι ως «το στολίδι της Αδριατικής», εξασφαλίζοντας αφίξεις Βρετανών τουριστών και ροή συναλλάγματος.
Ο παραθαλάσσιος οικισμός της Οπάτιτζα μας κάνει να συμφωνήσουμε με την εκτίμηση των κατοίκων. Η Οπάτιτζα είναι σκαρφαλωμένη στις απότομες ακτές της Αδριατικής με σπίτια 19ου αιώνα και μερικές σύγχρονες κατασκευές. Μικρά καφενεία βγάζουν τα τραπέζια τους στα στενά και οι κάτοικοι μοιάζουν ήρεμοι και εύποροι. Μονοπάτι 12 χιλιομέτρων δίνει τη δυνατότητα στον περιηγητή να περπατήσει κατά μήκος της ακτής στα κοντινά χωριά του Βολόσκο και του Λοβράν. Το κλίμα είναι εύκρατο για το μεγαλύτερο διάστημα του έτους.
Κοντά στη Βενετία
Είναι εύκολο να πιστέψουμε ότι βρισκόμαστε μόλις δυόμιση ώρες με πλοιάριο από τη Βενετία. Η Οπάτιτζα, όμως, αναπτύχθηκε ως θέρετρο της βιεννέζικης αστικής τάξης, που συνέρρεε στην περιοχή για το κλίμα και τα ιαματικά λουτρά. Η περιοχή διατηρεί έτσι, σε κάποιο βαθμό, την ατμόσφαιρα του 19ου αιώνα. Ο Τζέιμς Τζόις εργάσθηκε εδώ ως καθηγητής Αγγλικών στην κροατική σήμερα πόλη της Πούλα. Ο συνθέτης Τζιάκομο Πουτσίνι και η χορεύτρια Ισιδώρα Ντάνκαν ήταν τακτικοί επισκέπτες της Οπάτιτζα.
Στην εποχή του Τζόις, η περιοχή ανήκε στην Ιταλία (η Βενετία καταλήστευσε το μεγαλύτερο μέρος της ξυλείας της περιοχής και την πέτρα της), κατελήφθη από τους Γερμανούς για δύο χρόνια (εμπειρία, την οποία οι κάτοικοι προτιμούν να ξεχνούν) και έγινε μέρος της Γιουγκοσλαβίας για 45 χρόνια (κάτι που οι εθνικιστές θα ήθελαν να ξεχάσουν), προτού τελικά αποκτήσει την ανεξαρτησία της μέσα την Κροατία.
Η Ιστρια κατάφερε να αποφύγει τις καταστροφές στον πρόσφατο πόλεμο, καθώς ο ρόλος της τότε ήταν να παράσχει καταφύγιο σε πρόσφυγες που εγκατέλειπαν τη Βοσνία και άλλες πολεμικές ζώνες. Οι μάχες πλησίασαν απειλητικά, αλλά παρέμειναν σε ασφαλή απόσταση, αν και κανείς δεν μπορεί να συμφωνήσει στην αιτία αυτού του φαινομένου. «Είμαστε πολύ κοντά στην Ιταλία», είναι η θεωρία ενός κατοίκου. «Ο Μιλόσεβιτς είχε κάνει μυστική συμφωνία για την περιοχή», λέει άλλος. «Οχι! Ηταν χάρις στα μεγάλα γαλλικά οικονομικά συμφέροντα», αντιτείνει ένας τρίτος.
Οποιοι και αν ήταν οι λόγοι, η περιοχή έμεινε ουσιαστικά ανέπαφη κατά την πρόσφατη αιματοχυσία. Μείναμε στη Βίλα Αριστον, ξενοδοχείο δέκα δωματίων χτισμένο σε επιβλητικό βράχο πάνω από τη θάλασσα, με πέτρινες βεράντες και μονοπάτια που οδηγούν στη θάλασσα. Τη νύχτα, μπορείτε να δείτε τα φώτα στο ακρωτήριο απέναντι, ενώ την ημέρα μπορείτε να χαλαρώσετε στα καφέ, παρατηρώντας τους εκλεπτυσμένους θαμώνες. Εαν αισθάνεστε, όμως, τη διάθεση για διαδρομές, η περιοχή προσφέρει εξαιρετικές ευκαιρίες για εκδρομή.
Οι ακτές της Κροατίας είναι διάσπαρτες με εκατοντάδες νησιά, πολλά από αυτά κατοικημένα και μερικά με πωλητήρια. Περάσαμε απέναντι στο Κρες, όπου ο επισκέπτης μπορεί να μείνει σε φραγκισκανικό μοναστήρι, που λειτουργεί κανονικά. Σε τοπικό εστιατόριο με μακριούς ξύλινους πάγκους φάγαμε προσούτο της Ιστρια και κροατικό τυρί πεκορίνο, ισάξιο με το ιταλικό πρωτότυπο.
Στην ηπειρωτική πλευρά, περιηγηθήκαμε στο μικροσκοπικό μεσαιωνικό οικισμό του Χουμ, που χαρακτηρίζεται, με μεγάλη δόση υπερβολής, «ο μικρότερος οικισμός στον κόσμο». Ισως, όμως, το Χουμ να είναι το ωραιότερο χωριό στον κόσμο. Από εκεί μπορούμε να παρατηρήσουμε τη μεγάλης ομορφιάς κοινότητα του Ροβίν, με τη μαρίνα της γεμάτη σκάφη και τα σπίτια της βαμμένα με τα πιο απίθανα χρώματα, σύμφωνα με τις επιταγές καλλιτέχνη της περιοχής.
Μπορείτε ακόμη να κάνετε καταδύσεις, θαλάσσιο σκι, παραπέντε και όποιο άλλο θαλάσσιο άθλημα φαντάζεστε. Μπορείτε να κάνετε ιππασία, ορειβασία και περιπάτους. Γιατί, όμως, να ταλαιπωρηθείτε, όταν η πραγματική μαγεία της περιοχής βρίσκεται στην αμτόσφαιρά της, την οποία μπορείτε να ρουφήξετε στους δρόμους. Η Ιστρια δεν είναι μέρος για βιαστικούς.
Φρέσκα θαλασσινά
Το βράδυ, ο μισθωμένος ταξιτζής μας Ζακ, ευχάριστος και αεικίνητος, μάς οδήγησε στο καζίνο της Ριέκα, στην εντυπωσιακή όπερα της πόλης για να παρακολουθήσουμε το μπαλέτο, και σε διάφορα παραδοσιακά εστιατόρια. Το φαγητό ήταν ανέλπιστα καλό. Τα θαλασσινά είναι η σπεσιαλιτέ της περιοχής, που φημίζεται για τους αστακούς της. Οι διαφορετικές πολιτισμικές επιρροές έχουν οδηγήσει την τοπική κουζίνα σε αξιοθαύμαστους συνδυασμούς, με ριζότο, πολλά είδη ζυμαρικών, αλλά και ψάρια στη σχάρα με λαχανικά.
Τα θαλασσινά στην περιοχή είναι, πραγματικά, πολύ φρέσκα. Ενα βράδυ, σε εστιατόριο του Βολόσκο στενοχωρήθηκα βλέποντας ότι πολλές γαρίδες σε πιατέλα ήταν ζωντανές και προσπαθούσαν απελπισμένα να διαφύγουν προς την έξοδο. Χρειάστηκε να πιω μερικά ποτήρια κρασί Μαλβάσια πριν τις φάω ψημένες ελαφρά στη σχάρα.
Τι έγινε, όμως, με όλα εκείνα τα ευρώ που κερδίσαμε στο καζίνο; Χαρούμενες με την επιτυχία μας, επισκεφθήκαμε το νυχτερινό κέντρο διασκέδασης της περιοχής, που αντιμετώπισε τα χαρτονομίσματά μας με άφωνη προσδοκία. Οι μπάλες στο ταβάνι έριχναν τις αντανακλάσεις τους σε κάθε γωνία του κέντρου και το υπέρυθρο φως έδινε στα δόντια μας ανησυχητικό λουλακί χρώμα, οι πάγκοι ήταν καλυμμένοι με ακαλαίσθητο κόκκινο βελούδο και δεν υπήρχε κανείς άλλος εκτός από εμάς.
Αισιόδοξοι…
Λίγα λεπτά μετά την είσοδό μας, το τοπικό συγκρότημα έστησε τα όργανα με προσμονή και μας έπαιξε πληκτική επιλογή βρετανικών ποπ επιτυχιών της δεκαετίας του 1980 και σύγχρονων κροατικών σουξέ. Αναρωτήθηκα εάν τα μέλη του συγκροτήματος και ιδιαίτερα η όμορφη ξανθιά τραγουδίστρια, αισθάνονται απογοήτευση που παίζουν μπροστά σε κοινό δέκα ατόμων. Η αισιοδοξία των ανθρώπων εδώ με έπεισε, όμως, ότι το συγκρότημα έπαιζε με όρεξη, κρατώντας ζωντανή την ελπίδα ότι το κέντρο θα γεμίσει κάποια ημέρα με πλούσιους Ευρωπαίους τουρίστες. Τους το ευχόμαστε.