Βόμβα Πρόντι: «Πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για ενδεχόμενη καθυστέρηση της διεύρυνσης», δηλώνει ο πρόεδρος της Κομισιόν στην ισπανική «Ελ Παΐς», αμέσως μετά τη διεξαγωγή σχετικής συζήτησης και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Κροτίδα OHE: Εκθεση του διεθνούς οργανισμού επισημοποιεί αυτό που όλοι λίγο – πολύ γνωρίζουν, τις σοβαρότατες οικονομικές δραστηριότητες της Γιουγκοσλαβίας στην Κύπρο. Αμέσως σπεύδουν να την αξιοποιήσουν με πολιτικά υποβολιμαίο τρόπο οι Βρετανοί: «H σύνδεση με Μιλόσεβιτς – H κλίμακα της παραβίασης των κυρώσεων του OHE εγείρει ανησυχίες για την αφοσίωση της Κύπρου στην πάλη κατά του ξεπλύματος χρήματος, ανάμεσα στις διαπραγματεύσεις για ένταξη στην E.E. το 2004», έγραφαν π.χ. στους τίτλους τους, σε περίοπτη θέση οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς», την προηγούμενη εβδομάδα.
Ταραχή σε Αθήνα και Λευκωσία από τις εξελίξεις αυτές. Διεύρυνση της E.E. ίσον ένταξη της Κύπρου. Αυτή είναι η εξίσωση με την οποία αντιλαμβάνονται το θέμα οι κυβερνήσεις και οι πολίτες Ελλάδας και Κύπρου. Απολύτως κατανοητό και απολύτως… στρεβλωτικό της ευρωπαϊκής πραγματικότητας.
Κατανοητό, διότι ακόμη και η τύχη της κυβέρνησης Σημίτη ενδέχεται να κριθεί ώς ένα βαθμό από την έκβαση της ομαλής ή όχι ένταξης της Κύπρου.
Στρεβλωτικό, διότι όσο σοβαρό και αν είναι το πρόβλημα της Κύπρου, αποτελεί στην ουσία ασήμαντη λεπτομέρεια σε σύγκριση με τα τεράστια γεωπολιτικά και οικονομικά συμφέροντα που διακυβεύονται στην Ευρώπη και στις σχέσεις των ηγετικών της δυνάμεων τόσο με τις ΗΠΑ όσο και μεταξύ τους, μέσω της διεύρυνσης της Ε.Ε.
Αυτά έχει στο μυαλό του ο Ρομάνο Πρόντι, όταν αναφέρεται σε πιθανότητα αναβολής της διεύρυνσης.
«Σύμφωνο Βαρσοβίας»
από την ανάποδη
Ας αρχίσουμε όμως από τη διόρθωση της θεμελιώδους εξίσωσης της διεύρυνσης της E.E.: Διεύρυνση ίσον ένταξη της Πολωνίας, είναι η σωστή. H Γερμανία έχει καταστήσει σαφές ότι καμιά χώρα δεν πρόκειται να ενταχθεί στην E.E., αν δεν μπει με την πρώτη ομάδα η Πολωνία.
Πραγματικά, από κάθε σκοπιά η χώρα αυτή έχει μεγαλύτερο πολιτικό και οικονομικό βάρος από όλες μαζί τις υπόλοιπες εννέα υποψήφιες χώρες, οι οποίες βασίμως αναμένουν ότι τον Δεκέμβριο θα οριστικοποιηθεί η ένταξή τους στην E.E. το 2004.
Το σύνολο του πληθυσμού π.χ. των εννέα χωρών (Τσεχία, Ουγγαρία, Σλοβακία, Κύπρος, Σλοβενία, Μάλτα, Εσθονία, Λιθουανία, Λεττονία) ανέρχεται σε 36,5 εκατομμύρια άτομα, ενώ η Πολωνία μόνη της έχει 38,6 εκατομμύρια κατοίκους. Αλλά και το ΑΕΠ των εννέα χωρών ανέρχεται αθροιστικά σε 183 δισ. δολάρια, με το ΑΕΠ της Πολωνίας να φθάνει μόνο τα 171 δισεκατομμύρια.
Και μόνον οι αριθμοί αυτοί θα ήταν αρκετοί για να αποκαταστήσουν τη σχέδη των διαφόρων υποψηφίων χωρών και την εξέχουσα σημασία της Πολωνίας. Αν μάλιστα σε αυτό προστεθεί και το γεγονός ότι η Πολωνία έχει έναν πολύ εκτεταμένο αγροτικό τομέα, σε πλήρη αντίθεση με τις άλλες πολυάνθρωπες χώρες της E.E., τα προβλήματα που ανακύπτουν κάνουν τις διαπραγματεύσεις με τις Βρυξέλλες πολύ πιο περίπλοκες και δύσκολες.
Το σημαντικότερο όμως είναι ότι τα μεγάλα μεγέθη της Πολωνίας συνδυάζονται με κορυφαία γεωστρατηγικά και πολιτικά ζητήματα. O δημοσίως ανομολόγητος στόχος του Βερολίνου είναι μέσω της ένταξης στην E.E. της Πολωνίας και των άλλων κεντροευρωπαϊκών και ανατολικοευρωπαϊκών χωρών όχι μόνο να ενισχύσει συνθλιπτικά το βάρος της γερμανικής ζώνης επιρροής στην Ευρώπη (όλες αυτές οι χώρες ανήκουν στη σφαίρα επιρροής της Γερμανίας), αλλά και να… νεκραναστήσει από την ανάποδη το αλήστου μνήμης Σύμφωνο της Βαρσοβίας!
Οπως, δηλαδή, η Σοβιετική Ενωση είχε τις χώρες αυτές να λειτουργούν ως πρώτος κυματοθραύστης εναντίον υποθετικής επίθεσης του NATO εναντίον της, έτσι τώρα να τις έχει η Γερμανία ως πρώτη γραμμή άμυνας εναντίον επίσης υποτιθέμενης μελλοντικής επίθεσης της Ρωσίας, αν ποτέ η χώρα αυτή, έπειτα από πολλές δεκαετίες, καταστεί εκ νέου ικανή για κάτι τέτοιο.
Το Βερολίνο πιέζεται να προχωρήσει προς την κατεύθυνση αυτή, καθώς οι ΗΠΑ έχουν ήδη σπεύσει να βάλουν την Πολωνία, την Τσεχία και την Ουγγαρία στο NATO, ενώ ετοιμάζονται να εντάξουν στην Ατλαντική Συμμαχία και τις τρεις βαλτικές χώρες, τη Σλοβακία, τη Σλοβενία, αλλά και τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία σε λίγους μήνες, κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής του NATO στην Πράγα, τον Νοέμβριο.
«Απιστη ερωμένη»
Σε αντίθεση, όμως με το NATO, το οποίο ως στρατιωτική συμμαχία αποφέρει στην ηγετική του δύναμη μάλλον κέρδη παρά έξοδα από την προσέλκυση νέων μελών, η ένταξη στην κατ’ εξοχήν οικονομική ολοκλήρωση της E.E. συνεπιφέρει ουσιώδεις ανακατατάξεις στη διανομή των πόρων. H Γερμανία δηλαδή είναι υποχρεωμένη να πληρώσει σοβαρά ποσά για τη διεύρυνση της E.E., άρα η διεύρυνση της γεωπολιτικής επιρροής της έχει υψηλότατο αρχικό κόστος.
Είναι υποχρεωμένη, λοιπόν, και να καθυστερήσει και να κάνει σκληρές διαπραγματεύσεις προκειμένου να μειώσει το κόστος της απορρόφησης νέων μελών στην Ε.Ε.
Δεν αποδείχθηκε καθόλου δύσκολη δουλειά να επιβάλει το Βερολίνο δυσβάστακτους έως και ταπεινωτικούς σε ορισμένες περιπτώσεις όρους (όπως π.χ. στο θέμα των άμεσων εισοδηματικών ενισχύσεων στους αγρότες, όπου οι γεωργοί των νέων μελών θα πάρουν μόνο το… 25% των όσων δικαιούνται και το συνολικό ποσοστό μόνο το 2013!). Οι κυβερνήσεις των χωρών αυτών δεν προβάλλουν καμιά αντίσταση.
Οπως είναι ευνόητο, όμως, αυτοί οι όροι προκαλούν αυξανόμενα αντι-Ε.Ε. αισθήματα σε μέρος του πληθυσμού.
«Η Πολωνία εξεγείρεται εναντίον των όρων ένταξής της στην E.E.», έγραφε π.χ. στους τίτλους της η ισπανική «Ελ Παΐς». «Σε πλήρη ανάπτυξη η πολωνική εκστρατεία εναντίον της ένταξης στην E.E.», έγραφαν οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς», στους οποίους ο Πολωνός αναπληρωτής πρωθυπουργός Γιαροσλάβ Καλινόφσκι εξομολογείται: «Ηδη στην Πολωνία με κατηγορούν ως προδότη»!
Ο ίδιος πολιτικός και κύριος διαπραγματευτής της χώρας του στα αγροτικά θέματα δηλώνει στην αμερικανική «Χέραλντ Τρίμπιουν» με πίκρα: «Ενα σωρό πολιτικοί νόμιζαν ότι οι προσπάθειες της Πολωνίας στη μάχη εναντίον του κομμουνισμού θα έδιναν στις δυτικές χώρες ένα λόγο για να μας βοηθήσουν να αναστηλώσουμε την οικονομία μας. Πολύ σύντομα αντιληφθήκαμε πως δεν υπάρχει στοργή για μας… Νομίζαμε ότι όσο πιο πολύ ανοίγαμε την οικονομία μας, τόσο πιο γρήγορα θα μπαίναμε στην E.E. Τώρα που δραστηριοποιούμαι στις ενταξιακές διαδικασίες και μιλάω με κόσμο στις Βρυξέλλες, συνειδητοποιώ ότι χωρίς αμφιβολία ο μοναδικός εταίρος που σέβονται αυτοί, είναι μόνο ένας ισχυρός εταίρος».
Ο Γιάτσεκ Σόσκα, εκ των κορυφαίων στελεχών του αγροτικού τομέα του ανοιχτά φιλοευρωπαϊκού σοσιαλδημοκρατικού κόμματος που κυβερνάει τη χώρα επικεφαλής συνασπισμού, είναι πολύ οξύτερος στις δηλώσεις του στους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» του Λονδίνου: «Οι Γερμανοί δεν μπορούν να μας υπαγορεύουν όρους. H ένταξη στην E.E. δεν είναι επανάληψη της επιβολής ναζιστικής διοίκησης στην Πολωνία»!
Το χειρότερο είναι ότι αυτή η πολωνική δυσφορία και η αντίστοιχη αντι-Ε.Ε. και κυρίως αντιγερμανική ρητορική αναπτύσσονται πάνω σε ένα έδαφος έντονου φιλοαμερικανισμού της πολωνικής ηγεσίας και μεγάλου μέρους του λαού, κάτι που εντείνει την καχυποψία του Βερολίνου.
«Σε ορισμένες περιπτώσεις η Πολωνία χαρακτηρίζεται ως Δούρειος Ιππος των ΗΠΑ στην Ευρώπη», έγραφε π.χ. η συντηρητική γερμανική εφημερίδα «Ντι Βελτ».
Ολα αυτά δεν σημαίνουν, βεβαίως, ότι η Πολωνία δεν θα μπει στην E.E. ή ότι η διεύρυνση θα καθυστερήσει. Καταγράφουν απλώς εν πολλοίς άγνωστες στο ελληνικό κοινό αντιθέσεις και προβλήματα, που συνδέονται με τη διεύρυνση και αποτελούν τη γενεσιουργό αιτία ζητημάτων και συγκρούσεων, που θα ανακύψουν αργότερα, στην «Ευρώπη των 27».