Συμφωνία για να σταματήσει η υπεραλίευση

Συμφωνία για να σταματήσει η υπεραλίευση

10' 17" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΓΙΟΧΑΝΕΣΜΠΟΥΡΓΚ. Συμφωνία για τον τερματισμό της υπεραλίευσης με στόχο να επιστρέψουν ξανά τα ψάρια στους ωκεανούς επετεύχθη χθες τα ξημερώματα στο Γιοχάνεσμπουργκ. Επίσης, κατά την τρίτη ημέρα της συνόδου, ο γηραιός θρύλος της Νότιας Αφρικής Νέλσον Μαντέλα επέστησε την προσοχή των αντιπροσωπειών στην τεράστια σημασία που χρειάζεται να δοθεί στην πρόσβαση των ανθρώπων στο καθαρό νερό, αν πρόκειται να επιτευχθεί ο στόχος της Συνόδου, δηλαδή η Βιώσιμη Ανάπτυξη.

Εκπρόσωπος του OHE ανακοίνωσε ότι οι αντιπροσωπείες συμφώνησαν ότι ώς το 2015 θα πρέπει να έχουν αποκατασταθεί τα αλιευτικά αποθέματα, χωρίς όμως να δώσουν λεπτομέρειες για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο. Λόγω του διαρκώς εντονότερου εκσυγχρονισμού των αλιευτικών στόλων, οι αριθμοί των ψαριών μειώνονται με δραματικούς ρυθμούς, με αποτέλεσμα ήδη σε πολλά σημεία της γης τα αποθέματα των ψαριών να μην μπορούν πια να ανανεωθούν. Στα τέλη της δεκαετίας του ’90, οι πληθυσμοί ορισμένων σημαντικών, από εμπορικής άποψης, ψαριών ήταν οι μισοί απ’ ό,τι στα τέλη της δεκαετίας του ’70. «H υπεραλίευση δεν μπορεί να συνεχίσει, γιατί η εξάντληση των αποθεμάτων ψαριών θέτει σε κίνδυνο τη διατροφή εκατομμυρίων ανθρώπων», δήλωσε ο γενικός γραμματέας της διάσκεψης Ντιτίν Ντεσάι. «Αυτή η συμφωνία αναγνωρίζει ότι οι κυβερνήσεις, οι αλιείς, οι κοινότητες και η βιομηχανία χρειάζεται να δράσουν από κοινού».

Στις Βρυξέλλες, ο επίτροπος αρμόδιος για θέματα αλιείας Φραντς Φίσλερ καλωσόρισε τις προόδους του Γιοχάνεσμπουργκ, επεσήμανε όμως ότι για να επιτευχθεί ο στόχος του 2015 πρέπει να ληφθούν μέτρα άμεσα.

Η σύνοδος απέτυχε να βρει κοινά σημεία σε έναν άλλο κρίσιμο στόχο: τη δέσμευση για μείωση στο μισό, ώς το 2015 του αριθμού των ανθρώπων που ζουν σε κακές συνθήκες υγιεινής, στερούμενοι αποχετεύσεων. Σήμερα, 2,4 δισ. άνθρωποι διαβιούν υπό τέτοιες συνθήκες. H αντιπροσωπεία των ΗΠΑ εμποδίζει τη συμφωνία δηλώνοντας ότι κατανοεί την ευρύτερη χρησιμότητα των υποδομών υγιεινής, όμως δεν θεωρεί απαραίτητο τον καθορισμό στόχων. Στο σημείο αυτό, η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει ταχθεί υπέρ του καθορισμού συγκεκριμένων στόχων.

Αντίθετα, οι δύο πόλοι του δυτικού κόσμου έχουν σχηματίσει κοινό μέτωπο σε ένα άλλο σημείο που διχάζει βαθύτατα τη σύνοδο. Πρόκειται για τον τελικό χαρακτηρισμό που θα δοθεί στην έννοια της παγκοσμιοποίησης. Τόσο η E.E. όσο και οι ΗΠΑ επιδιώκουν να τονίσουν τις «θετικές επιδράσεις» της παγκοσμιοποίησης, εισάγοντας στο τελικό κείμενο αναφορές στα οφέλη του ελεύθερου εμπορίου και των ανοιχτών αγορών. Ωστόσο, οι αναπτυσσόμενες χώρες θέλουν να χρησιμοποιήσουν τη σύνοδο ως ευκαιρία για να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους προς μια διαδικασία που, κατά την άποψή τους, ωφελεί περισσότερο τις πλούσιες χώρες. «Το πρόβλημα είναι ότι έχουμε διαφορετικές αντιλήψεις για τις επιδράσεις της παγκοσμιοποίησης», είπε ο Πάολο Εστιβάλετ, μέλος της βραζιλιάνικης αντιπροσωπείας, που αντιπροσωπεύει τις αναπτυσσόμενες χώρες.

Οι χώρες αυτές αρνούνται να συμφωνήσουν σε ένα κείμενο που θα εξάρει τα οφέλη της παγκοσμιοποίησης τη στιγμή που οι πλούσιες χώρες αρνούνται να εφαρμόσουν τις αρχές του ελεύθερου εμπορίου στους τομείς, στους οποίους κάτι τέτοιο δεν είναι προς το συμφέρον τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι αμερικανικές και ευρωπαϊκές επιδοτήσεις των αγροτικών προϊόντων, καθώς και τα δασμολογικά εμπόδια που υψώνουν οι ΗΠΑ στις εισαγωγές χάλυβα. Το θέμα των επιδοτήσεων εξακολούθησε και χθες να αποτελεί σημαντικό σημείο τριβής, ενώ εκτιμάται ότι δεν πρόκειται να βρεθεί συμβιβαστική γλώσσα μέχρι να προσέλθουν στη σύνοδο οι ηγέτες κρατών και κυβερνήσεων την επόμενη εβδομάδα.

Στο μεταξύ, στα περιθώρια της Διάσκεψης, ο ιστορικός ηγέτης της Νότιας Αφρικής Νέλσον Μαντέλα έθεσε σε λειτουργία έναν τεχνητό καταρράκτη, ο οποίος συμβολίζει τη σημασία του νερού για τη ζωή. «Απ’ όλες τις πτυχές της ανέχειας, αυτή που θεωρώ πιο δραματική είναι η έλλειψη πρόσβασης στο πόσιμο νερό», είπε ο Μαντέλα.

Πιο πολλές οι βροχές, μεγαλύτερη η ξηρασία

Το φετινό καλοκαίρι χαρακτηρίστηκε από την εναλλαγή των ακραίων καιρικών φαινομένων. Οι καταρρακτώδεις βροχές έπνιξαν την Ευρώπη και την Ασία, ενώ η ανυπόφορη ζέστη και η ξηρασία οδήγησαν στην απελπίσια τους κατοίκους της αμερικανικής Δύσης και των ανατολικών πολιτειών. Τι συμβαίνει λοιπόν με τον καιρό;

Οι πλημμύρες και η ξηρασία ίσως είναι εκφράσεις -που θα αποδειχθούν ελάσσονος σημασίας- του χαοτικού καιρού, λένε ορισμένοι ειδικοί. Πολλοί, ωστόσο, προειδοποιούν ότι τα ακραία αυτά καιρικά φαινόμενα θα είναι όλο και πιο συχνά, εξαιτίας της υπερθέρμανσης του περιβάλλοντος, επισημαίνοντας ταυτόχρονα ότι η μεταβολή θα απειλήσει κυρίως τα κράτη που διαθέτουν περιορισμένους υδάτινους πόρους.

Η άνοδος των θερμοκρασιών στον πλανήτη σημαίνει και αύξηση των βροχοπτώσεων. Διαρκώς η μεγαλύτερη εξάτμιση των υδάτων θα φέρνει περισσότερες βροχές, αιφνίδιες και καταστρεπτικές. Θα αυξηθούν παραδόξως και οι περίοδοι μεγάλης ξηρασίας.

Πέρυσι, για πρώτη φορά, οι ειδικοί διαπίστωσαν ότι ο άνθρωπος ευθύνεται, κατά κύριο λόγο, για την υπερθέρμανση του περιβάλλοντος εξαιτίας της αλόγιστης καύσης άνθρακα και πετρελαίου, διαδικασία με την οποία απελευθερώνεται διοξείδιο του άνθρακα και άλλα αέρια που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι αυτή ακριβώς η αύξηση της θερμοκρασίας στη Γη εκδηλώνεται με τη μεταβολή της ισορροπίας του νερού σε υγρή, αέρια ή στέρεη μορφή.

Η επιστημονική αντιπαράθεση, ωστόσο, δεν έχει λήξει. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η Γη έχει μηχανισμούς που μπορούν να περιορίσουν την εμφάνιση τόσο ακραίων φαινόμενων.

Αλλοι, επικαλούμενοι τα στοιχεία από προηγούμενες περιόδους, τις σημερινές τάσεις αλλά και τα μαθηματικά πρότυπα λένε ότι πρέπει να περιμένουμε ριζικές μεταβολές των καιρικών συνθηκών. Μάλιστα, σύμφωνα με μια μελέτη, έχουν ήδη ενισχυθεί οι μουσώνες στη Ασία.

Γενικά, η αγροκτηνοτροφία θα πληγεί με δριμύτητα κυρίως στις πιο άνυδρες υποτροπικές περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου και στο νότιο τμήμα της Αφρικής, ενώ αντίθετα θα παρατηρηθεί αύξηση της παραγωγής στα βορειότερα τμήματα -όπως στον αμερικανικό σιτοβολώνα- καθώς θα επιμηκυνθεί η περίοδος σποράς και θα αυξηθούν οι βροχές.

Το πρόβλημα -τονίζουν οι μετεωρολόγοι- έγκειται στο ότι οι βροχές θα έχουν τη μορφή αιφνίδιων καταιγίδων που θα πλημμυρίζουν τις καλλιεργήσιμες γαίες.

Τα τελευταία πενήντα χρόνια -προσθέτει ο Τζόνας Μίντον, αναπληρωτής διευθυντής της υπηρεσίας υδάτινων πόρων της Καλιφόρνια- διαρκώς πέφτουν περισσότερες βροχές στη Σιέρα Νεβάδα, υπό τη μορφή καταιγίδων, κάτι που αυξάνει τους κινδύνους πλημμύρων. Αντίθετα, όλο και πιο σπάνιες γίνονται οι χιονοπτώσεις που θεωρούνται ευεργετικές από τους αγρότες και βοηθούν στην αναπλήρωση του αποθέματος στις δεξαμενές ύδρευσης.

Η αλλαγή των κλιματολογικών συνθηκών, εξάλλου, είναι προφανείς και κατά την παρατήρηση των παγετώνων στα όρη, αναφέρει η δρ Λόνι Τόμσον του ερευνητικού κέντρου Μπέρντ στο πανεπιστήμιου του Οχάιο.

Λιώνουν οι πάγοι

Ορισμένοι παγετώνες, όπως αυτοί των Αλπεων, συρρικνώνονταν πολλοί προτού μάθουμε ότι υπάρχει το διαβόητο «φαινόμενο του θερμοκηπίου». Αλλά ο ρυθμός της τήξης των κατά την τελευταία δεκαετία, στο Περού, στο Θιβέτ και σε διάφορα άλλα μέρη έχει επιταχυνθεί.

Η συρρίκνωση των παγετώνων, τελικά, θα προκαλέσει διαταραχές στην υδροδότηση και στην ηλεκτροδότηση σε πολλές μεγάλες πόλεις από το Κούζκο του Περού μέχρι το Νέο Δελχί. Βραχυπρόθεσμα, ωστόσο, η τήξη των πάγων θα προκαλέσει τρομακτικές πλημμύρες και χιονοστιβάδες

Ηδη, το πρόγραμμα Περιβάλλοντος του OHE έχει αναφέρει 44 λίμνες στο Μπουτάν και στο Θιβέτ – που τροφοδοτούνται από παγετώνες οι οποίοι ίσως προκαλέσουν καταστροφικές αιφνίδιες πλημμύρες την ερχόμενη δεκαετία, προτού και οι «παγωμένες δεξαμενές ύδατος» στερέψουν.

Οι δικαστές ζητούν να θεσπιστούν αυστηρότερα μέτρα για το περιβάλλον

Στη δικαιοσύνη θα πρέπει να οδηγούνται στο εξής οι επιχειρήσεις που παραβιάζουν τον νόμο, καθώς και οι κυβερνήσεις οι οποίες δεν τηρούν τις δεσμεύσεις τους σε σχέση με το περιβάλλον, ώστε να προστατευθουν οι πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας, τονίζουν 130 ανώτατοι δικαστές από όλον τον κόσμο, οι οποίοι συνέρχονται παράλληλα με τη Διάσκεψη για το Περιβάλλον στο Γιοχάνεσμπουργκ.

Οι δικαστές ζήτησαν την ενίσχυση της ισχύουσας νομοθεσίας ώστε να καταστεί ευκολότερη για τους απλούς πολίτες, ιδιαίτερα εκείνους που ανήκουν στις φτωχότερες κοινωνικές ομάδες και αποτελούν συνήθως τα θύματα των εγκλημάτων που αφορούν το περιβάλλον, η πρόσβαση στα δικαστήρια.

Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο του Ανώτατου Δικαστηρίου της Νότιας Αφρικής, Πάιους Λάνγκα, στο τραπέζι τέθηκε ακόμη και η πρόταση για σύσταση διεθνούς δικαστηρίου για το περιβάλλον.

Την ώρα που οι συμμετέχοντες στη Διάσκεψη του OHE για το Περιβάλλον διαπληκτίζονται για τη γλώσσα που θα χρησιμοποιηθεί στο τελικό ανακοινωθέν της συνάντησης, οι δικαστές τονίζουν οτι υπάρχουν ήδη αρκετοί νόμοι για την προστασία του περιβάλλοντος και ότι εκείνο που λείπει είναι η αρχή που θα φροντίσει για την εφαρμογή τους.

Πρόσβαση σε πληροφορίες

Το ερώτημα της πρόσβασης της κοινής γνώμης στις πληροφορίες που αφορούν τις υπάρχουσες νομοθεσίες φαίνεται να κυριαρχεί στη συνάντηση των δικαστών.

Παρά την άρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών να συμμετάσχουν στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, η Ουάσιγκτον αποφάσισε να αποστείλει εκπρόσωπο στη συνάντηση των δικαστών. Πρόκειται για τον Κλίφορντ Ουάλας, ενός εκ των διακεκριμένων Αμερικανών δικαστών. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, εξάλλου, βοήθησαν οικονομικά στην διοργάνωση της συνάντησης, η οποία οργανώθηκε από το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον.

Πολλές μη κυβερνητικές οργανώσεις και οργανώσεις πολιτών που συμμετέχουν σε διεθνή συνάντηση, η οποία διεξάγεται μόλις λίγα χιλιόμετρα μακριά από τον τόπο διεξαγωγή της Διάσκεψης του OHE διαμαρτύρονται ότι η δική τους συνάντηση μονοπωλείται από τα συμφέροντα των πολυεθνικών.

Ηδη τα πνεύματα φαίνεται πως έχουν αρχίσει να οξύνονται και η αστυνομία του Γιοχάνεσμπουργκ προετοιμάζεται ακόμη για το ενδεχόμενο βίαιων διαδηλώσεων από το ριζοσπαστικό Κίνημα Ακτημόνων, κατά την άφιξη των 104 αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων.

Φόβοι για την εξάπλωση ασθενειών

Με τις πλημμύρες να πνίγουν την Κεντρική Ευρώπη και την Ασία και την ξηρασία να πλήττει την Αφρική και τη Βόρεια Αμερική, γίνεται όλο και δυσκολότερο να αρνηθεί κανείς ότι το κλίμα γίνεται όχι μόνο πιο ζεστό, αλλά και πιο απρόβλεπτο. Και οι δύο αυτοί παράγοντες επηρεάζουν με τον δικό τους τρόπο την εξάπλωση των μεταδοτικών ασθενειών.

Το 2002, όπως δείχνουν ώς τώρα οι μετρήσεις της Βρετανικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, θα ξεπεράσει το 1998 και θα γίνει η θερμότερη χρονιά της ιστορίας. Αυτό, ευνοεί τον μεγαλύτερο εχθρό του ανθρώπου, το κουνούπι. Καθώς οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν, τα κουνούπια πολλαπλασιάζονται γρηγορότερα και τσιμπούν περισσότερο, επεκτείνοντας την ακτίνα δράσης τους σε περισσότερες περιοχές της γης και σε μεγαλύτερα υψόμετρα.

Επανεμφάνιση της ελονοσίας

«Δεν έχουμε απλώς υποτιμήσει το ρυθμό με τον οποίο θα αλλάξει το κλίμα, έχουμε επίσης υποτιμήσει τους ρυθμό με τον οποίο θα αντιδράσουν τα βιολογικά συστήματα», λέει ο Πολ Επσταϊν, υποδιευθυντής στο Κέντρο Υγείας και Παγκόσμιου Περιβάλλοντος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ. Παραδείγματος χάριν, ύστερα από μία πενταετία χωρίς χειμωνιάτικούς παγετούς (1990-1995), οι πληθυσμοί κουνουπιών, τερμιτών και κατσαρίδων στη Νέα Ορλεάνη αυξήθηκαν δραματικά.

Η ελονοσία -και ο κώνωψ ο ανωφελής που τη μεταφέρει- μπορεί να επιβιώσει σε περιοχές όπου η θερμοκρασία διατηρείται συνήθως πάνω από τους 16 βαθμούς Κελσίου. Πρόσφατα, η ελονοσία έχει κάνει την επανεμφάνισή της στη χερσόνησο της Κορέας και την πρώην Σοβιετική Ενωση. Κάθε χρόνο, ένα εκατομμύριο άνθρωποι, κυρίως παιδιά, υποκύπτουν στην ασθένεια, ενώ 300 εκατομμύρια άλλοι νοσούν, υποφέροντας από φοβερούς πυρετούς και άλλα συμπτώματα.

Ο κίνδυνος της εξάπλωσης ασθενειών που μεταφέρονται από τα κουνούπια μεγαλώνει λόγω του γεγονότος ότι ορισμένες κρίσιμες περιοχές του πλανήτη υπερθερμαίνονται περισσότερο από άλλες. Επίσης, η υπερθέρμανση του πλανήτη συνεπάγεται και την άνοδο των νυχτερινών και χειμερινών θερμοκρασιών και αυτός ο παράγοντας που επηρεάζει σημαντικά την επιβίωση των κουνουπιών.

Ο μεγάλος φόβος των επιστημόνων είναι ότι η θερμοκρασία, που ανεβαίνει με σταθερούς ρυθμούς, θα κάνει ξαφνικά ένα άλμα και η εξάπλωση των ασθενειών θα κάνει κι αυτή το δικό της. «Πιστεύουμε ότι η αλλαγή του κλίματος θα είναι σταδιακή, όμως η μελέτη των αιώνιων πάγων μας δείχνει ότι στο παρελθόν υπήρξαν απότομες μεταβολές της θερμοκρασίας κατά 2 ή 3 βαθμούς», λέει ο Επσταϊν.

Το δεύτερο ζήτημα αφορά τα ακραία καιρικά φαινόμενα, -πλημμύρες, τυφώνες και ξηρασίες- τα οποία συχνά έχουν ακραίες επιδράσεις στη διάδοση των ασθενειών. Το 1998, ο τυφώνας Μιτς άφησε στο πέρασμά του ένα «διάδρομο» ασθενειών, καθώς οι ξενιστές (τα τρωκτικά και τα έντομα- φορείς των ασθενειών) επωφελήθηκαν από τη γενική καταστροφή των υποδομών και την εξάντληση των ανθρώπινων οργανισμών. Αν αυτή η έξαρση των ασθενειών ήταν προβλέψιμη, άλλες δεν είναι. Στη φύση αφθονούν τα παραδείγματα ξαφνικών εξάρσεων ασθενειών.

Στην επιστημονική κοινότητα παραμένουν αμφιβολίες ως προς το αν η υπερθέρμανση του πλανήτη και η έξαρση των ασθενειών είναι ένα κυκλικό φαινόμενο ή αν έχει ενταθεί λόγω των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Σίγουρα πάντως υπάρχουν πολλές άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες που ευνοούν την εξάπλωση των ασθενειών: η κυριότερη από αυτές είναι τα διεθνή ταξίδια και το διεθνές εμπόριο. Το χαρακτηριστικότερο πρόσφατο παράδειγμα είναι ο ιός του Δυτικού Νείλου, ο οποίος τώρα εξαπλώνεται στις ΗΠΑ έχοντας μπει στη χώρα το 1999 από τη Νέα Υόρκη – μια πύλη εισόδου για ανθρώπους και εμπορεύματα.

«Τη δεκαετία του ’60, ο δάγγειος πυρετός περιοριζόταν κυρίως στην Καραϊβική και στη Νοτιοανατολική Ασία. Σήμερα βρίσκεται στην Αφρική, στην Κεντρική και Νότια Αμερική και στην Ινδική Χερσόνησο και η εξάπλωσή του επηρεάζεται από παράγοντες όπως η πυκνότητα του πληθυσμού, οι μετακινήσεις και η μεταφορά υλικών, στα οποία τα κουνούπια έχουν αφήσει τα αβγά τους», λέει ο Ρέι Αρθουρ, υπεύθυνος για τον δάγγειο πυρετό στην Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή