ΒΕΡΟΛΙΝΟ. «Αν είχατε ένα μαγικό ραβδί και μπορούσατε να εξαφανίσετε τη διαφθορά από κάποιον συγκεκριμένο φορέα, ποια θα ήταν η προτίμησή σας»; Αυτό ήταν το βασικό ερώτημα που τέθηκε σε δεκάδες χιλιάδες πολίτες διαφόρων χωρών και των πέντε ηπείρων, πλούσιων και φτωχών, στο πλαίσιο μεγάλης έρευνας που οργανώθηκε από την εταιρεία δημοσκοπήσεων «Γκάλοπ Ιντερνάσιοναλ» για λογαριασμό της «Διεθνούς Διαφάνειας», της μεγαλύτερης μη κυβερνητικής οργάνωσης που ασχολείται με τη διαφθορά και τη διαπλοκή σε όλες τους τις εκφάνσεις.
Στον κατάλογο των υποψηφίων για τα θλιβερά πρωτεία της διαφθοράς περιλαμβάνονταν οι επιχειρήσεις, τα δικαστήρια, τα τελωνεία, οι εταιρείες κοινής ωφέλειας, η αστυνομία, τα πολιτικά κόμματα, η εφορία, η Δημόσια Υγεία, το εκπαιδευτικό σύστημα και μια σειρά άλλων θεσμών. Οχι απροσδόκητα, «νικητές» αναδείχθηκαν, και μάλιστα με μεγάλη διαφορά, τα πολιτικά κόμματα. Σχεδόν ένας στους τρεις πολίτες όλων των χωρών (για την ακρίβεια το 29,7% των ερωτηθέντων) θεωρεί ότι αυτό που προέχει είναι η καταπολέμηση της διαφθοράς των πολιτικών κομμάτων. Τα «πρωτεία» της πολιτικής κατοχυρώνονται σε 33 από τις 47 χώρες που κάλυψε η έρευνα, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό των ερωτηθέντων υπερβαίνει το 50% σε ορισμένες χώρες, όπως η Αργεντινή και η Ιαπωνία. Οι επόμενες, στη σειρά, επιλογές, βρίσκονται πολύ πίσω από τους πολιτικούς: Στη δεύτερη θέση έρχονται τα δικαστήρια, με 13,7% και ακολουθούν η αστυνομία με 11,7%, το σύστημα Υγείας με 8,4% και το εκπαιδευτικό σύστημα με 7,5%.
Αναγκαία διεθνής σύμβαση
«Οι λαοί όλου του κόσμου στέλνουν ένα σαφές μήνυμα στους πολιτικούς ηγέτες: οφείλουν να ξανακερδίσουν την εμπιστοσύνη των απλών ανθρώπων», σχολίασε ο πρόεδρος της «Διεθνούς Διαφάνειας», Πέτερ Αϊγκεν, για να συμπληρώσει: «Είναι καιρός να αναγνωρίσουμε σε όλη της την έκταση τη διαφθορά στους κύκλους των πολιτικών ελίτ, τόσο στις αναπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες και την αναγκαιότητα αντιμετώπισης των φαινομένων σύγκρουσης συμφερόντων και ατιμωρησίας των πολιτικών».
Οπως διαπιστώνουν οι συντάκτες της σχετικής έκθεσης, που φέρει τον τίτλο «Παγκόσμιο Βαρόμετρο της Διαφθοράς», οι φτωχοί πλήττονται πιο σοβαρά και πιο άμεσα από την πολιτική διαφθορά σε σύγκριση με τους προνομιούχους συμπολίτες τους. Δύο στους πέντε ερωτηθέντες που προέρχονται από τα κατώτερα εισοδηματικά στρώματα πιστεύουν ότι η διαφθορά έχει πολύ σημαντική επίδραση στην καθημερινή και οικογενειακή τους ζωή. H ίδια απάντηση έρχεται μόλις από έναν στους τέσσερις πολίτες ανώτερης εισοδηματικής στάθμης.
Σχετικά με την αντιμετώπιση του φαινομένου, ο Τζέρεμι Πόουπ, διευθυντής του Κέντρου Ερευνών της «Διεθνούς Διαφάνειας», εστίασε την προσοχή του στην εν εξελίξει διεθνή διάσκεψη που οργανώνει ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών κατά της διαφθοράς. «O πιο σίγουρος τρόπος είναι να υπογράψουν (σ. σ. οι εθνικές κυβερνήσεις) τη Διεθνή Σύμβαση κατά της Διαφθοράς και να εγγυηθούν ότι θα πρόκειται για μια σύμβαση που θα έχει δόντια», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Πόουπ, επιμένοντας να υπάρξουν σαφείς δεσμεύσεις για τη σύγκρουση μεταξύ πολιτικών και επιχειρηματικών συμφερόντων και για τη χρηματοδότηση τόσο των κομμάτων όσο και των μεμονωμένων πολιτικών. Επιπλέον, σημείωσε την ανάγκη να θεσπισθεί η δυνατότητα έκπτωσης των πολιτικών σε περίπτωση διαπιστωμένης διαφθοράς, όπως επίσης και την ανάγκη άρσης της ασυλίας τους. Σημειώνεται ότι η τελική συνεδρίαση της Διάσκεψης του OHE για την εκπόνηση σχεδίου Συνθήκης κατά της Διαφθοράς θα αρχίσει στη Βιέννη, στις 21 Ιουλίου, γεγονός που προσδίδει ιδιαίτερη επικαιρότητα στη μελέτη της «Διεθνούς Διαφάνειας».
Σε Δικαιοσύνη, αστυνομία
Πέρα από τη διαφθορά των κομμάτων, ένας στους επτά πολίτες εστίασε την προσοχή του στον θεσμό της Δικαιοσύνης. Τα σχετικά προβλήματα φαίνεται να είναι πιο έντονα στο Περού και την Ινδονησία, όπου ένας στους τρεις ερωτηθέντες ενοχοποίησε το δικαστικό σύστημα της χώρας του. Ενας στους εννέα πολίτες σε παγκόσμια κλίμακα θεωρεί ως προεξάρχον το πρόβλημα της διαφθοράς στους κόλπους της Αστυνομίας, μια αναλογία που φτάνει το 1:3 στις περιπτώσεις χωρών όπως το Χονγκ Κονγκ, η Μαλαισία, το Μεξικό και η Νιγηρία. Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, την Κροατία, τη Γεωργία και την Πολωνία, ένας στους πέντε πολίτες επικέντρωσε την προσοχή του στη διαφθορά στους κόλπους του συστήματος Υγείας. H Ελλάδα δεν συμπεριελήφθη στην έρευνα της «Διεθνούς Διαφάνειας», που πραγματοποιήθηκε σε πειραματικό στάδιο, πρόκειται όμως να περιληφθεί στην επόμενη, πιο διευρυμένη μορφή της.