Πρόσφατες αστρονομικές παρατηρήσεις σε μία μακρινή περιοχή με πρωτόγονα άστρα αποκάλυψαν την ύπαρξη του αρχαιότερου πλανήτη που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα. Πρόκειται για ένα γιγαντιαίο αντικείμενο σε αέρια κατάσταση, η ηλικία του οποίου είναι περίπου τριπλάσια από εκείνη της Γης και προσεγγίζει την ηλικία του Σύμπαντος.
Η ανακάλυψη, που βασίζεται σε μετρήσεις του Διαστημικού Τηλεσκοπίου Χαμπλ, αναγκάζει τους επιστήμονες να αναθεωρήσουν τις θεωρίες που σχετίζονται με το χρόνο, τον τόπο και τη διαδικασία σχηματισμού των πλανητών. Υπάρχουν σωρευτικές ενδείξεις, όπως δηλώνουν ειδικοί επιστήμονες, ότι οι πλανήτες άρχισαν να εμφανίζονται δισεκατομμύρια χρόνια νωρίτερα απ’ ό, τι νομίζαμε ώς τώρα. Επομένως, οι πλανήτες μπορεί να είναι πολύ περισσότεροι απ’ ό,τι υποστήριζαν οι κρατούσες θεωρίες.
Ο πλανήτης που ανακάλυψε το «Χαμπλ» έχει υπερδιπλάσια μάζα από τον Δία και περιφέρεται γύρω από ένα ζεύγος αστρικών υπολειμμάτων. Υπολογίζεται ότι σχηματίσθηκε πριν από 12.7 δισεκατομμύρια χρόνια, περίπου ένα δισεκατομμύριο χρόνια ύστερα από τη «Μεγάλη Εκρηξη» (Μπιγκ Μπανγκ) που, σύμφωνα με την επικρατέστερη κοσμολογική θεωρία, γέννησε το Σύμπαν.
«Πιστεύουμε ότι έχουμε να κάνουμε με ένα τυπικό παράδειγμα της πρώτης γενιάς πλανητών που συγκροτήθηκαν στο Σύμπαν», δήλωσε στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στην Εθνική Διοίκηση Αεροναυπηγικής και Διαστήματος της Ουάσιγκτον ο Δρ Στέϊν Σίγκουρντσον, από το πολιτειακό πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια. Αρθρο με αναλυτικά στοιχεία για την έρευνα του δρ Σίγκουρντσον και των συνεργατών του δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό «Σάϊενς».
Η ανακάλυψη αποτελεί πρόκληση για την ευρέως διαδεδομένη μεταξύ των αστροφυσικών άποψη ότι οι πλανήτες δεν θα μπορούσαν να έχουν δημιουργηθεί σε τόσο αρχικό στάδιο, καθώς το Σύμπαν δεν διέθετε, εκείνη την περίοδο, αρκετά βαριά χημικά στοιχεία, που θεωρούνται αναγκαία για την πλανητική γέννηση. O λόγος γίνεται για τον σίδηρο, το πυρίτιο και άλλα χημικά στοιχεία, βαρύτερα του υδρογόνου και του ηλίου. Αυτά τα μεταλλικά ή επαμφοτερίζοντα στοιχεία «ψήνονται» στους πυρηνικούς «φούρνους» των αστέρων και συσσωρεύονται στην τέφρα των αστρικών «πτωμάτων», για να ανακυκλωθούν σε καινούργιους αστέρες και στα πλανητικά συστήματα που συγκροτούνται γύρω τους. O πλανήτης εντοπίσθηκε στην καρδιά μιας οικογένειας εξαιρετικά ηλικιωμένων αστέρων. Το εν λόγω αστρικό σμήνος, με την κωδική ονομασία M4, απέχει 7.200 έτη φωτός από τη Γη και περιλαμβάνεται στον αστερισμό του Σκορπιού. Εκτιμάται ότι οι αστέρες της εν λόγω περιοχής σχηματίσθηκαν πριν από 13 δισεκατομμύρια χρόνια, κάτι που συνεπάγεται έλλειμμα της περιοχής σε βαριά χημικά στοιχεία. Γι’ αυτό το λόγο, οι αστρονόμοι υπέθεταν ότι αυτοί οι πρωτόγονοι αστέρες δεν διέθεταν πλανήτες, μια άποψη που συνέπιπτε με τις παρατηρήσεις έως ότου ανακαλυφθεί αυτός ο «πλανήτης- Μαθουσάλας», κατά την έκφραση του δρ Αλαν Μπος, θεωρητικού αστροφυσικού από το Ινστιτούτο Κάρνετζι της Ουάσιγκτον.
Πιο παλιό φαινόμενο
Ο Ηλιος και οι πλανήτες του, συμπεριλαμβανομένης της Γης, έχουν ηλικία περίπου 4,6 δισ. ετών και συγκαταλέγεται σ’ αυτό που οι αστρονόμοι αποκαλούν «τρίτη αστρική γενιά». Εκείνη την περίοδο, τα αέρια και η σκόνη στον διαστημικό χώρο γύρω από τον Ηλιο είχαν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε βαριά χημικά στοιχεία. Σε διάστημα μικρότερο από μία 10ετία, οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει πλανήτες γύρω από 100 και πλέον αστέρες που μοιάζουν με τον Ηλιο στον Γαλαξία μας. Στο άρθρο του περιοδικού «Σάϊνες», η ερευνητική ομάδα του δρ Σίγκουρντσον συμπεραίνει ότι «οι πλανήτες μπορεί να είναι σχετικά συνήθεις σε αστρικά σμήνη με χαμηλή περιεκτικότητα σε μέταλλα. O σχηματισμός πλανητών ενδέχεται να είναι ένα φαινόμενο πιο παλιό και διευρυμένο απ’ όσο πιστεύαμε ώς τώρα».