Καθώς η πολιτική κρίση διογκώνεται στην Ουάσιγκτον και το Λονδίνο αναφορικά με τις αποδείξεις για όπλα μαζικής καταστροφής του Ιράκ, θα είναι εξαιρετικά χρήσιμο να έχουμε τη μαρτυρία ενός κορυφαίου ειδικού επί του θέματος, του Αμίρ Σαάντι, επιστημονικού συμβούλου του Σαντάμ Χουσεΐν.
Ο Σαάντι (το επτά καρώ στην τράπουλα της αμερικανοβρετανικής συμμαχίας) παραδόθηκε οικειοθελώς στις αμερικανικές αρχές στη Βαγδάτη, στις 12 Απριλίου. Ηταν ο πρώτος Ιρακινός αξιωματούχος που το έπραξε. Επειδή δεν ήταν μέλος του κόμματος του Μπάαθ, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι είχαν την ελπίδα ότι θα παρείχε ειλικρινείς πληροφορίες.
Παντρεύτηκε ξένη
Τηλεοπτικές εικόνες δείχνουν τον Σαάντι ως ένα συγκροτημένο άτομο, κάτοχο της αγγλικής γλώσσας που προσπάθησε (όχι πειστικά είναι αλήθεια) να εξηγήσει τις ιρακινές σχέσεις με τους επιθεωρητές όπλων του OHE. Σπούδασε στη Μεγάλη Βρετανία και τη Γερμανία και παντρεύτηκε μια ξένη, την οποία ποτέ δεν επέτρεψε να ζήσει μαζί του στη Βαγδάτη. Αν και υπηρέτησε ως υπουργός Πετρελαίου και Βιομηχανίας, στην ιρακινή κυβέρνηση, δεν ήταν ιδιαίτερα προσκείμενος στον κλειστό κύκλο του Σαντάμ. «Θέτει τον εαυτό του στη διάθεση των συμμαχικών δυνάμεων για ερωτήσεις και συνεργασία», είπε η γερμανικής καταγωγής σύζυγο του Σαάντι, Χέλμα, σε μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που έστειλε αυτήν την εβδομάδα. Ενας από τους Αμερικανούς υποστηρικτές του Σαάντι συμφωνεί: «Εχει τα πάντα να κερδίσει με το να επιδείξει τιμιότητα, και τα πάντα να χάσει συνεχίζοντας να αποφεύγει τη συζήτηση».
Πού ήταν όμως ο Σαάντι τους τελευταίους τρεις μήνες; H οικογένειά του πιστεύει ότι κρατείται στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης μαζί με άλλους Ιρακινούς συλληφθέντες. H σύζυγός του λέει ότι επικοινώνησε μαζί μέσω του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού και ότι στην τελευταία επικοινωνία μαζί του, στις 15 Ιουνίου, είπε ότι τον «μεταχειρίζονται καλώς», επιτρέποντας να κάνει ένα μπάνιο την εβδομάδα και ότι περνά τον χρόνο του γράφοντας και διαβάζοντας.
Οι φίλοι του Σαάντι λένε ότι γίνεται συζήτηση για την περίπτωσή του με την προσωρινή Αρχή της Συμμαχίας στο Ιράκ, της οποίας ηγείται ο Πολ Μπρέμερ. Πιστεύοντας ότι ο Σαάντι είναι «καθαρός», αξιωματούχοι της Αρχής συνέστησαν τουλάχιστον τρεις φορές στους προϊσταμένους του στο Πεντάγωνο ότι πρέπει να αφεθεί ελεύθερος, σύμφωνα πάντα με όσα λένε οι φίλοι του Σαάντι. Επισημαίνουν, όμως, ότι και οι τρεις εκκλήσεις αποφυλάκισής του απορρίφθηκαν.
Αλλά γιατί πρέπει να παραμείνει φιμωμένος ο Σαάντι; Σε μια χρονική στιγμή που έχουν ανάψει οι πολιτικές κρίσεις στην Αμερική και τη Μεγάλη Βρετανία, για να μην αφήσουμε να απαντήσει σε ερωτήσεις ένας από τους κορυφαίους επιστήμονες του Ιράκ; Για παράδειγμα: Πότε (αν συνέβη) καταστράφηκαν τα απαγορευμένα όπλα; Αν καταστράφηκαν, για ποιο λόγο το Ιράκ δεν το δήλωσε σαφώς, όπως ζητήθηκε από τον OHE; Μήπως ο Σαντάμ φοβόταν ότι αν παραδεχόταν ότι κατέστρεψε τα όπλα μαζικής καταστροφής, θα έχανε τον αποτρεπτικό παράγοντα σε περίπτωση εκδήλωσης επίθεσης από τους Κούρδους και Σιίτες εχθρούς του καθεστώτος του; Αυτά είναι τα ερωτήματα στα οποία ο Σαάντι πρέπει σαφώς να απαντήσει. H σιωπή του Σαάντι, υποψιάζομαι, είναι η απόδειξη ότι το Πεντάγωνο και ο Λευκός Οίκος κατέληξαν στην άποψη ότι κάθε δημόσια ανακοίνωση της μαρτυρίας του θα υπονομεύσει τις θέσεις τους. Από την άλλη πλευρά, ο Λευκός Οίκος βρίσκεται σε τέτοια θέση απόγνωσης στην προσπάθειά της να προστατεύσει τον πρόεδρο Τζορτζ Μπους στο θέμα των όπλων μαζικής καταστροφής του Ιράκ, ώστε είναι έτοιμη να θυσιάσει τον διευθυντή της CIA, Τζορτζ Τένετ. Αν η μαρτυρία του Σάνντι μπορεί να βοηθήσει τον Αμερικανό πρόεδρο, αυτή πρέπει να ακουσθεί τώρα.
Τι γνωρίζει ο Αζίζ
Εχω το ίδιο ερώτημα για έναν άλλο Ιρακινό αξιωματούχο που παραδόθηκε οικειοθελώς στη συμμαχία, τον αντιπρόεδρο του Ιράκ Ταρέκ Αζίζ. Παραδόθηκε στις 24 Απριλίου, έπειτα από αρκετές ημέρες διαπραγματεύσεων στις οποίες ενεπλάκη ένας Αμερικανοιρακινός στις ΗΠΑ. O Αζίζ τα τελευταία χρόνια δεν ήταν στον κλειστό κύκλο του Σαντάμ και γι’ αυτό το λόγο ήταν το οκτώ σπαθί στην τράπουλα της συμμαχίας. Αλλά γνωρίζει πράγματα που μπορεί να έχουν σημασία για την κοινή γνώμη της Μεγάλης Βρετανίας και των ΗΠΑ. Οπως ο Σαάντι, δεν έχει λόγο να πει ψέμματα. H οικογένειά του ζητεί από αυτόν να δημοσιεύσει τα απομνημονεύματά του.
Μίλησα με τον γιο του, τον Ζιάντ Αζίζ, την περασμένη Πέμπτη από το Αμάν. Μου είπε ότι η μοναδική επίσημη επαφή με τον πατέρα του ήταν στις 14 Ιουνίου με επιστολή του που εστάλη μέσω του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού, με την οποία γνωστοποιεί ότι είναι καλά στην υγεία του. O νεότερος Αζίζ θυμάται ότι όταν τον αποχαιρέτησε στη Βαγδάτη, ο πατέρας του φερόταν έτοιμος να συνεργασθεί πλήρως. Κι αυτός, λοιπόν, μπορεί να πει σημαντικά πράγματα στον κόσμο, συνεπώς πρέπει να αφεθεί ελεύθερος.
Γιατί η σιωπή
Η άποψή μου για αυτές τις δύο περιπτώσεις είναι ότι ενισχύουν την εντύπωση ότι η κυβέρνηση Μπους έχει κάτι να κρύψει. Για ποιο λόγο δεν πρέπει να αποκαλυφθούν οι μαρτυρίες ατόμων για τους οποίους η συμμαχία εργάσθηκε τόσο σκληρά για να τους συλλάβει; H μόνη πειστική απάντηση, επιχειρηματολογεί ένα πρώην αξιωματούχος της CIA, είναι ότι οι αποκαλύψεις τους «εμμέσως θα ακυρώσουν την επιμονή της κυβέρνησης Μπους ότι τα όπλα μαζική καταστροφής υπάρχουν ακόμα κάπου, μια παραδοχή που όλοι γνωρίζουμε ότι κάθε ημέρα αμφισβητείται περισσότερο».
Η μόνη λογική που σχετίζεται με αυτόν τον πόλεμο ήταν ότι απελευθερώθηκε το Ιράκ από το ωμό καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν, και όχι η ύπαρξη όπλων μαζικής καταστροφής.