O μικρός Λίαμ Πολ Μακ Μάχον είχε συμπληρώσει μόλις δυόμισι ώρες ζωής όταν οι γιατροί έλεγξαν την ακοή του. H νοσοκόμα στο μαιευτήριο BryMawr τοποθέτησε τρία ηλεκτρόδια -ένα στο μέτωπο, στον ώμο και στον αυχένα και γλίστρησε μικροσκοπικά ακουστικά. Αμέσως ένα αυτόματα πρόγραμμα έστελνε ήχους στα αυτιά του Λίαμ, ενώ ο φορητός ηλεκτρονικός υπολογιστής με τον οποίο ήταν συνδεδεμένα ανέλυε την ανταπόκριση των εγκεφαλικών του κυμάτων. Οσο για τον Λίαμ, τυλιγμένος στην λευκή του κουβερτούλα κοιμόταν δίχως τίποτα να διαταράσσει τον ύπνο του. Μέσα σε λίγα λεπτά, η οθόνη του υπολογιστή έβγαλε τα αποτελέσματα. O μικρός είχε φυσιολογική ακοή στο δεξί και στο αριστερό αυτί.
Η εξέταση ακοής των νεογέννητων έχει γίνει πλέον υπόθεση ρουτίνας για τους γιατρούς. Κάποτε τα βρέφη εξετάζονταν μόνο όταν συνέτρεχε κίνδυνος για απώλεια της ακοής τους. Π.χ., τα μωρά που γεννιόνταν πρόωρα. Δυστυχώς δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις παιδιών σήμερα που γεννιούνται με πρόβλημα μερικής ακοής. Εκτιμάται ότι στις ΗΠΑ, τρία στα χίλια μωρά έχει κάποιο βαθμό απώλειας ακοής. Το 90% αυτών των παιδιών γεννήθηκε από γονείς που δεν είχαν κανένα πρόβλημα με την ακοή τους.
Επηρεάζει την ομιλία
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να προλάβει πιθανή καθυστέρηση στην ομιλία, αλλά και νοητική ανάπτυξη του παιδιού. Αν διαπιστωθεί πρόβλημα, το παιδί θα δεχθεί την απαραίτητη ιατρική και εκπαιδευτική βοήθεια -μερικές φορές από τους πρώτους μήνες της ζωής του.
«Το κλειδί στην ιστορία είναι η ηλικία όπου αναγνωρίζεται το πρόβλημα», λέει η Jennifer Anthony, ιατρός στο παιδιατρικό νοσοκομείο της Philadelphia, η οποία έχει ειδικευτεί στον έλεγχο ακοής των νεογέννητων.
Είναι πολύ πιθανό να περάσει απαρατήρητη από τον γονιό ακόμη και μια σοβαρή περίπτωση απώλειας ακοής. Μέχρι πρόσφατα τα προβλήματα αυτού του είδους δεν εντοπίζονταν παρά μόνο μετά την ηλικία των δύο ετών, όταν οι γονείς άρχιζαν να ανησυχούν για την καθυστέρηση ομιλίας του παιδιού και το πήγαιναν στον γιατρό.
Η ανάπτυξη της ομιλίας, κατά ένα μεγάλο μέρος, συμβαίνει τον πρώτο ενάμιση χρόνο. Ετσι λοιπόν, αν το πρόβλημα δεν εντοπιστεί έγκαιρα, χάνεται σημαντικός χρόνος.
«Οσο πιο γρήγορα επέμβουμε τόσο πιο πιθανό είναι να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα», λέει ο DawBerducci, κλινικός γιατρός στο παιδιατρικό νοσοκομείο St. Christopher της Ρhila-delphia.
Αν διαπιστωθεί πρόβλημα
Αν το βρέφος δεν ανταποκριθεί ως αναμένεται στη διάρκεια της εξέτασης που γίνεται αμέσως μετά τη γέννηση, τότε υποβάλλεται σε νέα πιο λεπτομερή εξέταση για να διαπιστωθεί αν το παιδί έχει πράγματι πρόβλημα ακοής. Οπως ισχύει και σε πολλές άλλες εξετάσεις, υπάρχουν πάντα και οι περιπτώσεις όπου η εξέταση δίνει ψευδή εικόνα της κατάστασης -όπως συμφόρηση στο αυτί κατά τον τοκετό, άλλοι ήχοι κ.λπ. Τότε δικαιολογημένα οι γονείς ανησυχούν και οι εξετάσεις επαναλαμβάνονται. Αν το αποτέλεσμα των εξετάσεων υποδείξουν και πάλι πρόβλημα, τότε οι γιατροί προσπαθούν να δώσουν απάντηση στα ερωτήματα: Ποιος είναι ο βαθμός απώλειας ακοής; Τι την προκάλεσε; Είναι μόνιμη;
Η παρουσία υγρού στο μέσον ους μπορεί να προκαλέσει προσωρινή απώλεια ακοής, αλλά το χειρότερο είναι ότι μπορεί να οδηγήσει σε καθυστέρηση ομιλίας ακόμη και σε μολύνσεις του αυτιού, σε περίπτωση που μείνει χωρίς θεραπεία.
Στα μόνιμα προβλήματα ακοής εμπλέκεται η εσφαλμένη μετάδοση νευρικών σημάτων από τον αυτί στον εγκέφαλο. O στόχος είναι να αναγνωριστεί η ακριβής αιτία της απώλειας ακοής από τη στιγμή που το παιδί είναι ενός ή δύο μηνών και στη συνέχεια να τεθεί σε εφαρμογή θεραπευτικό σχέδιο δράσης. Σ’ αυτό περιλαμβάνεται η εφαρμογή βοηθημάτων ακοής και συμπληρώνεται από γλωσσική θεραπεία και άλλες υπηρεσίες που προσφέρονται ανάλογα με την περίπτωση.
Βασικές εξετάσεις
Ο BriaBetty είναι λιγότερο από πέντε μηνών και ήδη φορά ακουστικά και έχει ξεκινήσει θεραπεία ομιλίας και γλώσσας. Αμέσως μετά τη γέννησή του υποβλήθηκε σε εξέταση ελέγχου ακοής και δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Οι μετέπειτα εξετάσεις έδειξαν ότι είχε «σημαντική βαρηκοΐα» στο δεξί του αυτί και «σοβαρή βαρηκοΐα» στο αριστερό. Εξαιτίας της σοβαρότητας της κατάστασης, ο Βriaείναι υποψήφιος για εμφύτευμα κοχλία -μια συσκευή που μεταβάλλει τους ήχους απευθείας σε ηλεκτρική διέγερση στον εγκέφαλο- μόλις συμπληρώσει τα πρώτα του γενέθλια. «Αν δεν είχαμε πληροφορηθεί έγκαιρα τι συμβαίνει και περιμέναμε μέχρι να μεγαλώσει για να αντιληφθούμε το πρόβλημα, τότε θα είχαμε χάσει πολύτιμο χρόνο και δεν θα μπορούσαμε να τον βοηθήσουμε», λέει η μητέρα του μικρού.
Η εξέλιξη της τεχνολογίας επιτρέπει στους γιατρούς να ελέγξουν την ακοή του βρέφους για πιθανά προβλήματα αρκετό καιρό πριν από την ανάπτυξη της ομιλίας. Δύο είναι οι κύριες εξετάσεις στις οποίες στηρίζονται:
Ακουστική Εγκεφαλική Ανταπόκριση (Auditory Brainstem Respon-se). H σημαντική αυτή εξέταση μετρά την αντίδραση του ακουστικού νεύρου στον εγκέφαλο. Μια σειρά ήχων περνούν μέσα από ακουστικά, ενώ το βρέφος κοιμάται. Σε κανονικές συνθήκες οι ήχοι καθοδηγούνται από το μέσον ους, μετατρέπονται σε ηλεκτρικά ερεθίσματα στο εσωτερικό αυτί και στη συνέχεια στέλνονται μέσω του ακουστικού νεύρου στον εγκέφαλο. Στην εξέταση μικροσκοπικά ηλεκτρόδια που εφαρμόζονται στο δέρμα του βρέφους μετρούν αυτή την ηλεκτρική ενέργεια, η οποία καταγράφεται σε μόνιτορ.
Ωτακουστικές εκπομπές (Otoacou-stic Emissions). Πρόκειται για εξέταση που μετρά την ανταπόκριση στον ήχο από το εσωτερικό του αυτιού υπολογίζοντας τις ωτακουστικές εκπομπές. O εξεταστής τοποθετεί στο αυτί του βρέφους μια συσκευή, η οποία μπορεί ταυτόχρονα να εκπέμπει ήχους και να «πιάνει» τις ωτακουστικές εκπομπές που πρέπει να επιστρέφουν. Οι εκπομπές μετρώνται και καταγράφονται σε μόνιτορ.
Χρήσιμες πληροφορίες
Οι παρακάτω οργανισμοί προσφέρουν χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με την ακοή του βρέφους:
– AmericaAcademy of Audiology: http://audiology.org
– National Center for Hearing Assessment and Management: www.infanthearing.org
– Boys TowNational Research Hospital: http://babyhearing.org
– Beginnings: For Parents of ChildreWho Are Deaf or Hard of Hearing: www.beginningssvcs.com
– National Institute oDeafness and Other CommunicatioDisorders: www.nidcd.nih.gov
H ανάπτυξη ακοής και ομιλίας
Ακολουθούν κάποια πράγματα που ένα βρέφος με κανονική ακοή είναι ικανό να κάνει:
– Περίπου δύο μηνών: ξαφνιάζεται όταν ακούει έντονους ήχους. Αναγνωρίζει τη φωνή των οικείων του. Μουρμουρίζει σιγά κι ευτυχισμένα.
– Περίπου τεσσάρων μηνών: φτιάχνει μονοσύλλαβους ήχους, αρχίζει να ψελλίζει και βγάζει μια σειρά από ήχους, τσιρίδες, χαμόγελα.
– Περίπου έξι μηνών: γυρίζει το κεφάλι προς την κατεύθυνση που άκουσε τους ήχους. Αρχίζει να μιμείται τους ήχους της ομιλίας και μουρμουρίζει δισύλλαβους ήχους «μπαμπα», «μαμα», «γκαγκα».
– Περίπου εννέα μηνών: μιμείται την ομιλία των άλλων. Κατανοεί τη σημασία λέξεων όπως «όχι», «γεια» κ.λπ.
– Περίπου δώδεκα μηνών: προφέρει σωστά μεμονωμένες λέξεις «μαμά» ή «νταντά»… και τις κατανοεί. Δίνει ένα παιχνίδι όταν του ζητηθεί, ανταποκρίνεται στο κάλεσμα για τραγούδι ή στην μουσική. Γυρνά αμέσως προς την κατεύθυνση που ακούσε τον ήχο.