Ο Ντέιβιντ, ένας πρώην πανκ του Λονδίνου, φωτογραφίζεται με Γιαπωνέζους τουρίστες στην πλατεία Τραφάλγκαρ. Στην άλλη άκρη του πλανήτη, ο Χόρχε, κάτοικος ενός πλωτού νησιού που κατασκευάζουν ιθαγενείς της λίμνης Τιτικάκα ανάμεσα στο Περού και στη Βολιβία, υποδέχεται καθημερινά στην καλύβα του περίπου 200 τουρίστες. Κανείς τους δεν συμπεριλαμβάνεται στα 198 εκατομμύρια ανθρώπων που απασχολούνται στην παγκόσμια βιομηχανία τουρισμού. Και οι δύο όμως συμβάλλουν στα 4,2 δισεκατομμύρια ευρώ που αποτελούν σήμερα τον τζίρο του συγκεκριμένου κλάδου.
Η σύγχρονη βιομηχανία τουρισμού δεν αρκείται στους ξεναγούς, στους ταξιδιωτικούς πράκτορες και στους ξενοδόχους για να προσελκύσει τα θηράματά της. Ο σύγχρονος τουρίστας απαιτεί να ζήσει την «καθημερινότητα» της χώρας που επισκέπτεται, ακόμη και αν αυτή έχει εκλείψει από τα τέλη του 19ου αιώνα ή και παλαιότερα. Κάθε λογής φουστανελοφόροι, βεδουίνοι, καμηλιέρηδες και γητευτές φιδιών, από το Μαρόκο μέχρι την οροσειρά των Ανδεων, φορούν, λοιπόν, καθημερινά τη στολή εργασίας των προγόνων τους και δημιουργούν τις συνθήκες που θέλει να προβάλει στα φυλλάδια το εκάστοτε ταξιδιωτικό γραφείο.
Σαν να ήταν φυσικό…
Φυσικά, ο τουρίστας του 21ου αιώνα δεν είναι ο Αμερικανός επισκέπτης της δεκαετίας του ’70 που θέλει να τον σερβίρουν με τη φουστανέλα της Ελληνικής Επανάστασης και να χορεύουν υπό τους ήχους του «ζόρμπα δε γκρικ». Ολα πρέπει να γίνουν πιο φυσικά. Για να δούμε έναν βεδουίνο στην έρημο Βαντιράμ της Ιορδανίας έπρεπε να ταξιδέψουμε για αρκετά χιλιόμετρα (μέσα στο κλιματιζόμενο Land Rover του ξεναγού). Μόνο την τελευταία στιγμή καταλάβαμε ότι περιπλανιόμασταν όλη την ημέρα στην έρημο και επιστρέψαμε σε απόσταση μερικών εκατοντάδων μέτρων από την πόλη για να πιούμε τσάι με τον «στρατηγικά τοποθετημένο» βεδουίνο.
Φυσικά, υπάρχουν και τα απρόοπτα. Πριν από μερικά χρόνια, ταξιδεύοντας στη ζούγκλα του Αμαζονίου στα σύνορα του Ισημερινού με την Κολομβία, γίναμε μάρτυρες της πρώτης απεργίας φύλαρχου ο οποίος αρνούνταν να επικοινωνήσει με κάποιο πνεύμα, αν δεν λάμβανε τα μηνιάτικα που του όφειλε ο ξεναγός μας. Χρειάστηκαν διαπραγματεύσεις ωρών και τα γιουχαΐσματα ορισμένων επισκεπτών, ώστε οι δυο πλευρές να καταλήξουν σε συμφωνία.
Το μυστικό, βέβαια, για να αισθανθείς ότι ζεις κάτι από τη μαγεία του Λόρενς της Αραβίας ή των εξερευνητών- κατακτητών της Νότιας Αμερικής είναι να πιστέψεις ότι όλα γίνονται… συμπτωματικά. Οτι είναι, δηλαδή, απόλυτα φυσιολογικό να πετύχεις ένα βεδουίνο στη μέση της ερήμου (ο οποίος δεν έχει κανένα μέσο βιοπορισμού εκτός από τα λεφτά σου) ή μια γιαγιά που πλέκει καλάθια στο Περού ακριβώς πάνω στο μονοπάτι απ’ όπου περνούν οι τουρίστες.
Και φυσικά δεν πρέπει να τους πληρώσεις. Ολα περιλαμβάνονται στην τιμή του πακέτου και τα φροντίζει από τις προηγούμενες ημέρες το ταξιδιωτικό γραφείο. Υπάρχουν, βέβαια, και οι «ερασιτέχνες» και οι «ελεύθεροι επαγγελματίες» που θέλουν τα λεφτά στο χέρι. Με μερικά δολάρια μπορείς, λόγου χάριν, να βγάλεις μια πραγματικά επαγγελματική φωτογραφία με κάποιο απόγονο των Ινκας που κάθεται στωικά δίπλα σε ένα λάμα με φόντο τα ερείπια του Μάτσου Πίτσου. Αν όμως δεν πληρώσεις ή δεν διαθέτεις τους απαιτούμενους τηλεφακούς στη μηχανή σου ώστε να τον απαθανατίσεις από μεγάλη απόσταση, είναι ζήτημα αν θα πετύχεις έστω και το λάμα. Τα ίδια και στα ερείπια του Κούζκο μερικά χιλιόμετρα μακρύτερα. Μόλις κατέβεις από το λεωφορείο για να επισκεφθείς τα ερείπια, συνειδητοποιείς ότι σε περιμένει μια χορωδία ανθρώπων με τοπικές φορεσιές – και τα απαραίτητα λάμα. Φωτογραφίες επιτρέπονται, αλλά με το αζημίωτο.