Κάποτε στην Αμερική, επί προεδρίας Λίντον Τζόνσον. O πόλεμος της Ινδοκίνας αρχίζει να γέρνει, αργά αλλά σταθερά, στην πλευρά των Βιετκόγκ και η αρχικά ευρύτατη υποστήριξη των Αμερικανών πολιτών στον πόλεμο σταδιακά διαβρώνεται. Κάποιες συνετές φωνές και από τα δύο μεγάλα κόμματα διαμηνύουν στον Λευκό Οίκο ότι είναι η ώρα της απαγκίστρωσης. H πιο χαρακτηριστική από τις σχετικές εισηγήσεις ήρθε από έναν γερουσιαστή του Βερμόντ και πέρασε στην ιστορία ως «φόρμουλα Αϊκεν». H ουσία της συνοψιζόταν στην εξής πρόταση: «Κύριε πρόεδρε, διακηρύξτε ότι νικήσαμε, ότι πραγματοποιήσαμε τεράστια πρόοδο στον δρόμο για τη νίκη της Δημοκρατίας, ότι έχουμε εμπιστοσύνη στους συμμάχους μας στο Βιετνάμ, αφήστε κάποιους στρατιωτικούς συμβούλους και φέρτε τους στρατιώτες μας πίσω στην πατρίδα. Μπορεί να μην πείσουμε όλο τον κόσμο, αλλά θα αποφύγουμε τα χειρότερα και μπορεί να κερδίσουμε και τις εκλογές». O Τζόνσον δεν άκουσε τον Αϊκεν. Διάλεξε την άλλη λύση, την κλιμάκωση του πολέμου. Τα αποτελέσματα είναι γνωστά σε όλους.
Πυρετώδεις συσκέψεις
Δεν μπορεί να γνωρίζει κανείς αν, στις πυρετώδεις συσκέψεις του τελευταίου διημέρου στην Ουάσιγκτον, όπου ανεκλήθη επειγόντως ο Αμερικανός διοικητής του Ιράκ, Πολ Μπρέμερ, ο Τζορτζ Μπους έγινε δέκτης κάποιας ανάλογης πρότασης από τον Κόλιν Πάουελ, τον Τζορτζ Τένετ ή κάποιον άλλο αξιωματούχο, εφοδιασμένο με αυτό το σπάνιο πράγμα που λέγεται κοινή λογική. Ενδεχομένως και όχι: Αυτά που διακυβεύονται στο Ιράκ υπερβαίνουν κατά πολύ τον έλεγχο κάποιων πετρελαϊκών αποθεμάτων ή ακόμη και τον έλεγχο μιας σημαντικής περιφερειακής χώρας. Αφορούν το γόητρο, την ίδια την εικόνα της αμερικανικής υπερδύναμης στον σύγχρονο κόσμο. Το τίμημα μιας άτακτης υποχώρησης θα ήταν τόσο μεγάλο που κανείς Αμερικανός πολιτικός δεν θα μπορούσε εύκολα να διανοηθεί.
Ωστόσο, η ιδέα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες οφείλουν να απαγκιστρωθούν το συντομότερο δυνατόν, αν όχι από το ιρακινό ναρκοπέδιο, τουλάχιστον από την αδιέξοδη στρατηγική που ακολουθούν, φαίνεται να κερδίζει έδαφος. «Επεξεργαζόμαστε ένα σχέδιο που θα ενθαρρύνει τους Ιρακινούς να αναλάβουν μεγαλύτερες ευθύνες», δήλωσε χθες στο Οβάλ Γραφείο ο πρόεδρος Μπους. «H κυβέρνηση Μπους βιάζεται τόσο πολύ να φέρει πίσω στην πατρίδα τους Αμερικανούς στρατιώτες (σ.σ.: εν όψει προεδρικών εκλογών) που έχει χάσει κάθε ενδιαφέρον στη θεμελίωση ενός δημοκρατικού Ιράκ», σχολίαζαν οι «Νιου Γιορκ Τάιμς».
Η έκθεση Τένετ
Την αίσθηση του αδιεξόδου ήρθε να ενισχύσει η έκθεση-βόμβα του διοικητή της CIA, Τζορτζ Τένετ, η οποία, αν και άκρως απόρρητη, διέρρευσε στον αμερικανικό Τύπο. «H αντίσταση (των Ιρακινών) έχει ευρεία βάση και ισχυροποιείται μέρα με την ημέρα… Θα χάσουμε τον έλεγχο της κατάστασης αν δεν υπάρξει γρήγορη, δραματική αλλαγή πορείας… Δεν είναι μόνο μερικοί σκληροπυρηνικοί του Μπάαθ, είναι χιλιάδες», αναφέρεται σχετικά. Στρατιωτικός αξιωματούχος της Ουάσιγκτον έκανε λόγο για 50.000 αντάρτες.
Μπορεί οι φόβοι των ίδιων των Αμερικανών για το φάντασμα ενός νέου Βιετνάμ να είναι, από πολλές απόψεις, ανεδαφικοί. Δύσκολα όμως μπορεί να διαφωνήσει κανείς με την εκτίμηση της ισπανικής «Ελ Παΐς» ότι «το Ιράκ εξελίσσεται σε νέο Λίβανο». Με τα σημερινά δεδομένα, ο πρόεδρος Μπους φαίνεται να διαθέτει μόνο δύο εξόδους κινδύνου. H πρώτη θα τον οδηγήσει να εγκαταλείψει την αυτοκρατορική αλαζονεία του Ράμσφελντ και των Αμερικανοεβραίων συμβούλων του, να αναζητήσει έναν συμβιβασμό με τη Γαλλία, τη Γερμανία και τη Ρωσία και να ρίξει γέφυρες στα γειτονικά αραβικά κράτη και το Ιράν, αποσκοπώντας σε μια συνδιαχείριση της ούτως ή άλλως χαοτικής, μεταβατικής εποχής στο Ιράκ. H δεύτερη λύση είναι πιο απλή, πιο συνεπής με την έως τώρα πολιτική του και δοκιμασμένη: είναι ο δρόμος του Λίντον Τζόνσον…