«Θα χρειαστούν περίπου δύο ή και τρεις μήνες για να δοθεί στη δημοσιότητα ο ακριβής αριθμός των θυμάτων. Για την ώρα, οι εκτιμήσεις τοποθετούν τις ανθρώπινες απώλειες στις 50.000. Τριάντα χιλιάδες έχουν ταφεί από τα πρώτα 24ωρα. Περίπου 70.000 έχουν μείνει άστεγοι. Δεν έχω τίποτε άλλο να πω».
Οι δηλώσεις του Τεντ Περν, συντονιστή της ανθρωπιστικής αποστολής στη σεισμόπληκτη ζώνη του νοτιοανατολικού Ιράν, δεν άφησαν περιθώρια αμφιβολιών: H περιοχή της ιστορικής πόλης Μπαμ έχει σβηστεί από τον χάρτη, παίρνοντας μαζί της πολύ περισσότερες ζωές απ’ ό,τι θα ήλπιζαν οι πιο αισιόδοξοι Ιρανοί. Φυσική καταστροφή; Ναι, ήταν.
Αλλά δεν ήταν μόνο αυτό. Το βασανιστικό ερώτημα που πλανάται στο Ιράν τις τελευταίες ημέρες είναι: Γιατί τόσοι θάνατοι, σε μια χώρα με πλούσιο ιστορικό σεισμών, που όφειλε να είναι προετοιμασμένη;
Ο Ιρανός πνευματικός ηγέτης, αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, μετέβη στη σεισμόπληκτη περιοχή του Μπαμ στο νοτιοανατολικό Ιράν, τρία 24ωρα μετά το χτύπημα του Εγκέλαδου, ισχύος 6,6 Ρίχτερ.
Ο πρόεδρος, Μοχάμεντ Χαταμί, ακολούθησε λίγο μετά. Τα λόγια του Χαμενεΐ, όμως, δεν είναι βέβαιο ότι προσέφεραν ανακούφιση στους επιζώντες, καθώς υποσχόταν ότι «θα ξαναχτίσουμε την Μπαμ σε πιο γερά θεμέλια».
Φυσική καταστροφή;
Δεδομένης της κατάρρευσης του 80% των κτισμάτων της πόλης, περιλαμβανομένου του αρχαίου φρουρίου της και των νεόδμητων νοσοκομείων της, καταλήγει κανείς στο συμπέρασμα ότι η ιρανική κυβέρνηση είναι αδύνατον, εκ των πραγμάτων, να χτίσει μια πόλη πιο δυνατή από αυτήν που γκρεμίστηκε.
Ορισμένοι θα θεωρήσουν ότι επρόκειτο απλώς για φυσική καταστροφή, του είδους που, κατά τα λόγια του κ. Χαταμί, είναι σύνηθες στο Ιράν. Τέσσερις ημέρες νωρίτερα, είχε σημειωθεί ένας άλλος σεισμός, περίπου της ίδιας έντασης, αυτήν τη φορά στην Καλιφόρνια. Από το σεισμό αυτόν υπέστη σοβαρές υλικές ζημιές περίπου το 0,000001% των κτιρίων της περιοχής και δύο άτομα σκοτώθηκαν όταν κατέρρευσε ένα καμπαναριό.
Γιατί αυτή η αισθητή διαφορά μεταξύ των δύο σεισμών; Δεν πρόκειται για ανόητη ερώτηση. Είναι αλήθεια, οι Καλιφορνέζοι είναι πολύ πιο πλούσιοι από τους Ιρανούς. Αλλά τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά.
Αποκαλυπτικό ήταν ένα άρθρο σε εφημερίδα της Τεχεράνης. Ηταν λογικό, σύμφωνα με τον αρθρογράφο, να καταρρεύσει η αρχαία πόλη της Μπαμ που χρονολογείται από τον 3ο αιώνα μ.Χ., αλλά γιατί τα νεόδμητα νοσοκομεία; Ενας Ιρανός που περίμενε να δώσει αίμα σε κλινική της πρωτεύουσας δήλωσε στον ανταποκριτή μας ότι «είναι ντροπή μια πλούσια χώρα σαν τη δική μας με τόσο μεγάλα κέρδη από το πετρέλαιο και άλλες φυσικές πηγές να μην είναι προετοιμασμένη να αντιμετωπίσει ένα σεισμό».
Με τη σειρά του, το υπέρμαχο της μεταρρυθμιστικής πολιτικής, IraNews, έθεσε την εξής ερώτηση στην ιστοσελίδα του: «Πόσες φορές έχουμε υπενθυμίσει στους κυβερνώντες ότι οι πρώτες δομές που καταρρέουν στους μεγάλους σεισμούς είναι αυτές ακριβώς που χρειάζονται για την παροχή άμεσης βοήθειας; Τα νοσοκομεία, τα αστυνομικά τμήματα και οι πυροσβεστικοί σταθμοί; Οι υπεύθυνοι στον τομέα είναι είτε κουφοί είτε παντελώς αδιάφοροι».
Το Ιράν διέθετε τα κεφάλαια για να πράξει τα απαραίτητα. Μετά το σεισμό του Κόμπε, τον Ιανουάριο του 1995, έκθεση εμπειρογνωμόνων ανέφερε ότι οι περισσότεροι θάνατοι προκλήθηκαν από την κατάρρευση οικισμών χτισμένων με τον παραδοσιακό ιαπωνικό τρόπο.
Η εν λόγω μέθοδος βασίζεται στο σύστημα «θέση και δοκάρι», με κεραμίδια ή λάσπη στρωμένα στην οροφή. Οι οροφές κατέρρευσαν χωρίς αντίσταση, συνθλίβοντας τα πάντα από κάτω τους.
Και το ίδιο ακριβώς φαίνεται ότι συνέβη στην πόλη Μπαμ, τόσο στα παλιά όσο και στα καινούργια κτίρια. H χρήση αυλακωτών οροφών από ατσάλι θα ήταν πολύ πιο ασφαλής.
«Ανεύθυνη η κυβέρνηση»
Γιατί λοιπόν, παρά την απώλεια 40.000 ζωών στο σεισμό του Ζιλάν το 1990, δεν έγινε τίποτα; H ίδια ερώτηση τίθεται διαρκώς έξω από την κλινική. H Φαρίμπα Χεμάτι αποκάλυψε τις σκέψεις της: «H κυβέρνησή μας είναι πολύ απασχολημένη με τα συνθήματα: «Θάνατος στην Αμερική», «Θάνατος στο Ισραήλ». Είχαμε τρεις μεγάλους σεισμούς τις τρεις τελευταίες δεκαετίες. Χιλιάδες άνθρωποι σκοτώθηκαν, αλλά τίποτε δεν έγινε. Γιατί;» Στην ουρά στεκόταν και ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εσωτερικών, Τζαχανμπάκς Κανγιάνι, ο οποίος αρνήθηκε ότι ισραηλινή ομάδα είχε φθάσει στη χώρα για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας. «H Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν», δήλωσε στον Τύπο, «αποδέχεται όλα τα είδη ανθρωπιστικής βοήθειας από όλες τις χώρες και τους διεθνείς οργανισμούς, με εξαίρεση το σιωνιστικό καθεστώς». Οι Ισραηλινοί, φυσικά, έχουν κάποια φήμη στις εργασίες διάσωσης, αλλά ήταν η ιδεολογία και όχι η ανθρωπιά που είχε σημασία στη σκηνή αυτήν.
Η απάντηση για τη Φαρίμα Χεμάτι είναι ότι έπειτα από 25 χρόνια, το Ιράν κυβερνάται ακόμη από άχρηστους και αδιάφορους εκπροσώπους μιας ημι-θεοκρατίας, που είναι ολέθρια, ανεύθυνη και συχνά βάναυση. Ενα τέτοιο σύστημα δεν μπορεί να εγγυηθεί στους πολίτες του αυτά που εγγυάται ο Μεγάλος Σατανάς στους απλούς Αμερικανούς.
Μετά την κατάρρευση του Τοίχους του Βερολίνου υπήρξε, όπως το θέτει ο φιλόσοφος Τζον Γκρέι, μια «λανθάνουσα αυγή» της Νέας Εποχής της Φιλελεύθερης Δημοκρατίας, στην οποία όλα τα προβλήματα σε όλο τον κόσμο θα λύνονταν με τη βοήθεια της ελεύθερης αγοράς και των ελεύθερων εκλογών. Αυτή η θριαμβολογία, όμως, αντικαταστάθηκε, τουλάχιστον σε ορισμένες περιοχές, από την εξίσου κενή ρητορική του κινήματος των αντιπάλων της παγκοσμιοποίησης. Τι έχουν να πουν σήμερα αυτοί που υπερηφανεύονταν για την υπεροχή των παραδοσιακών μεθόδων οικοδόμησης έναντι των παγκόσμιων;
Ευκαιρία για νέα αρχή με το Ιράν διαπιστώνουν οι ΗΠΑ
Συγκρατημένα αισιόδοξος ως προς την προοπτική αποκατάστασης των σχέσεων των Ηνωμένων Πολιτειών με το Ιράν εμφανίζεται ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Κόλιν Πάουελ, ο οποίος διαπιστώνει μια νέα τάση στη χώρα αυτή, την οποία ο πρόεδρος Μπους είχε αποκαλέσει μόλις πριν από δύο χρόνια μέρος του «άξονα του κακού». Οι δηλώσεις του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών επιβεβαιώνουν τις διαπιστώσεις αρκετών Αμερικανών σχολιογράφων, οι οποίοι τις τελευταίες ημερες μιλούν για μια νέα ευκαιρία στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, ενώ συμπίπτουν και με την τάση για επανεξέταση της αμερικανικής πολιτικής στο Ιράν, για τρίτη φορά από την ημέρα που ο Τζορτζ Μπους εξελέγη πρόεδρος.
Αμερικανός αξιωματούχος, ο οποίος διατήρησε την ανωνυμία του, αποκάλυψε αυτήν την εβδομάδα ότι ο Αμερικανός πρόεδρος είναι πρόθυμος να αρχίσει διάλογο με την ισλαμική δημοκρατία, αλλά θα επιθυμούσε να δει και κάποια κίνηση καλής θελήσεως και από την πλευρά της Τεχεράνης. Μέχρι στιγμής, δεν έχει υπάρξει επίσημη αντίδραση από την ιρανική πλευρά, όπως όλες οι ενδείξεις συνηγορούν στην άποψη ότι «η διπλωματία των σεισμών» μπορεί και να ανοίξει ένα παράθυρο στην αποκατάσταση των σχέσεων των δύο χωρών, οι οποίες έχουν διακοπεί από το 1979.