H διατύπωση προβλέψεων είναι ένα ριψοκίνδυνο παιχνίδι στις στήλες των εφημερίδων, πόσω μάλλον σε ένα βιβλίο. Μπορεί να περάσουν αρκετοί μήνες προτού κυκλοφορήσουν οι προφητείες, οι οποίες έχουν ήδη ξεπερασθεί από τις εξελίξεις. Παρ’ όλα αυτά, τον περασμένο Ιούνιο, όταν ο Κρίστοφερ Μπούκερ κι εγώ ολοκληρώσαμε ένα βιβλίο για την E.E. με τίτλο «H μεγάλη πλάνη: η μυστική ιστορία της E.E.» αισθανθήκαμε ότι πήραμε μικρό μόνο ρίσκο προβαίνοντας σε ορισμένες σοβαρές προβλέψεις για το «σχέδιο», όπως είναι γνωστή η E. E. H φαντασία του φιλόδοξου σχεδίου θα προσκρούσει στην πραγματικότητα, θα καταστραφεί από τις αντιφάσεις, που απέτυχε να προβλέψει και τις οποίες δεν θα μπορούσε να ελπίζει πως θα επιλύσει.
Τρεις αιτίες κατάρρευσης
Η αίσθησή μας ήταν ότι η κατάρρευση της E.E. θα οφείλεται σε τρεις αιτίες. H πρώτη ήταν το ανέφικτο και τελικά αυτοκαταστροφικό όνειρο του ενιαίου νομίσματος, χωρίς την ύπαρξη μιας κυβέρνησης για να το υποστηρίξει. Το δεύτερο ήταν το Σύνταγμα. Ακόμη κι αν υπογραφεί και επικυρωθεί από τις 25 χώρες-μέλη της διευρυμένης E.E., το γεγονός ότι βασίζεται σε αντικρουόμενες και ασυμφιλίωτες ιδεολογίες τείνει να τινάξει στον αέρα την E.E. O τρίτος παράγοντας αποτυχίας ήταν -κατά την άποψή μας- η διεύρυνση καθεαυτή, η διαδικασία εισαγωγής στην E.E. χωρών, όπως οι πρώην κομμουνιστικές, η Πολωνία, η Ουγγαρία, η Τσεχία, η Σλοβακία, η Σλοβενία, η Λιθουανία, η Λεττονία και η Εσθονία, συν την Κύπρο και τη Μάλτα. Αυτές οι δέκα χώρες θα δημιουργήσουν πιέσεις στο εσωτερικό της E.E., που θα διχάσουν την Ευρώπη ανάμεσα στο -κατά Ράμσφελντ- «παλαιό» και «νέο» τμήμα της. Ακόμη και χωρίς την αντιπαράθεση στη διάσκεψη κορυφής της E.E. στις Βρυξέλλες το Δεκέμβριο, όταν κατέρρευσαν οι διαπραγματεύσεις για το Σύνταγμα, φαίνεται ότι δικαιωνόμαστε. Το ευρώ αγγίζει το ιστορικό ζενίθ του και μοιάζει έτοιμο να υπερβεί τα 1,3 δολάρια, ενώ οι κραυγές πόνου από τις αρτηριοσκληρωμένες οικονομίες της Ευρωζώνης θα πρέπει να είναι αρκετά δυνατές για να ακουστούν πέραν του Ατλαντικού. Με τη Γαλλία και τη Γερμανία να παραβιάζουν το Σύμφωνο Σταθερότητας προαναγγέλλεται ουσιαστικά η κατάρρευση ενός νομίσματος, που δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες των ετερόκλητων και διασπασμένων μελών της Ε.Ε.
Οσο για το Σύνταγμα, σε αυτό το σημείο εντοπίζονται οι μεγαλύτερες δυσχέρειες. H διεύρυνση ανέκαθεν αναμενόταν να προκαλέσει προβλήματα, εκχωρώντας στα νέα μέλη μόλις 25% των αγροτικών επιδοτήσεων και περιορίζοντας την ελεύθερη διακίνηση των πολιτών, με αποτέλεσμα την υποβάθμιση των νέων μελών σε καθεστώς β΄ κατηγορίας. Αν ωστόσο -πέρα από κάθε προσδοκία-προχωρήσει το Σύνταγμα, θα είναι σαν να σφραγίζει κανείς τη βαλβίδα ασφαλείας σε χύτρα ταχύτητας. H έκρηξη μπορεί να καθυστερήσει λίγο, αλλά θα είναι ισχυρή, αφήνοντας πίσω της, όπως γράφουμε στο βιβλίο μας, «μία έρημο από την οποία θα χρειασθούν πολλά χρόνια για να εξέλθουν οι λαοί της Ευρώπης».