Το περασμένο Σάββατο 24 Ιανουαρίου, και ενώ η Αθήνα ξυπνούσε με το σκάνδαλο Πάχτα, στη Ρώμη, στο συνεδριακό κέντρο του προαστίου Εουρ, εκατοντάδες εικονολήπτες και τεχνικοί της τηλεόρασης βρίσκονταν ήδη στις θέσεις τους. Λίγο πριν από το μεσημέρι, αποζημιώθηκαν για την ορθοστασία. Ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ο πρωθυπουργός της Ιταλίας, ανέβηκε στη σκηνή που είχε στηθεί για την περίσταση και έδωσε, δικαιώνοντας τη φήμη του τηλεοπτικού άρχοντα, μία από τις καθιερωμένες του παραστάσεις. Δεν γιορτάζει, άλλωστε, κανείς κάθε μέρα τα δέκα χρόνια της καθόδου του στην πολιτική. Υπό τους ύμνους του κόμματος Φόρτσα Ιτάλια, ο ανανεωμένος ελέω πλαστικής χειρουργικής Μπερλουσκόνι εξήγησε στους οπαδούς και στους υπουργούς της κυβέρνησης πως η ανάμειξή του με την πολιτική ήταν ένα «πνευματικό γεγονός». Δεν διευκρίνισε αν άκουγε φωνές, σαν την Ιωάννα της Λωρραίνης, αλλά διάνθισε το λόγο του με ένα κείμενο που ο ιερέας Τζιάνι Μπότσο έγραψε ειδικά γι’ αυτόν. Οι κάμερες, συνηθισμένες, εστίαζαν στο λαμπερό νέο πρόσωπο του πρωθυπουργού. Το δικό μου λίφτινγκ πέτυχε, των κομμουνιστών όχι, φέρεται να είπε ο καβαλιέρε Σίλβιο. Απόδειξη ότι εγώ βρίσκομαι στην εξουσία, ενώ τους «κομμουνιστές», που με την ανοχή των δικαστών κυβερνούσαν την Ιταλία, τους έφαγε το μαύρο σκοτάδι.
Την ίδια περίπου ώρα, σε μια άλλη αίθουσα, κοντά στο Βατικανό, άρχιζε τις εργασίες του το πρώτο συνέδριο του Ταμείου για το Περιβάλλον (FAI), μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης για την προστασία της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς της Ιταλίας, με 60.000 μέλη. «Ιταλοί, ξυπνήστε», αναφώνησε στους συνέδρους η πρόεδρος του FAI Τζούλια Κρέσπι. Με την πολεμική ιαχή της ζήτησε από τους συμπατριώτες της να μη θεωρούν δεδομένο τον πολιτιστικό πλούτο της χώρας τους σαν να έχει την ικανότητα να διατηρείται, ανά τους αιώνες, από θαύμα. Οι σύνεδροι δεν ζήτησαν με δεήσεις τη συνδρομή των αγίων για να σωθούν τα μνημεία της Ιταλίας, παρότι ο καθεδρικός ναός του Αγίου Πέτρου δεν βρισκόταν μακριά. Δεν διάβασαν ιερά κείμενα, αλλά το απόσπασμα μιας επιστολής του ποιητή Πετράρχη με την οποία θύμιζε στους συγχρόνους του ότι δεν πρέπει να μένουν σιωπηλοί σαν… πρόβατα όταν χάνονται τα μνημεία που μαρτυρούν το μεγαλείο της χώρας. Στο συνέδριο παρουσιάστηκαν συγκεκριμένες προτάσεις, καθώς κι ένας δεκάλογος που συμπυκνώνει το πνεύμα της οργάνωσης. Η FAI (www.fondoambiente.it) στα 29 χρόνια της δράσης της έχει αναστηλώσει μοναστήρια και εκκλησίες, έχει συντηρήσει τοιχογραφίες, έχει αναπλάσει πάρκα, έχει αποτρέψει τη δόμηση σε δασικές περιοχές και στον αιγιαλό, έχει οργανώσει δεκάδες ημερίδες και ξεναγήσεις εκπαιδευτικού χαρακτήρα. Την κυβέρνηση εκπροσώπησε στο συνέδριο ο υπουργός Πολιτισμού Ουρμπάνι, που υπερασπίστηκε το νέο νόμο περί προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς. Ο λόγος του, όμως, δεν έπεισε. Αντίθετα, η σιωπή ενός άλλου προσκεκλημένου, του Ιταλού προέδρου Τσιάμπι, που παρακολούθησε τις εργασίες από την πρώτη σειρά, ήταν απείρως πιο ενθαρρυντική. Με την παρουσία του ο Τσιάμπι απέδειξε ότι μια «άλλη» Ιταλία που δεν έχει σχέση με δημαγωγίες και στημένες κομματικές φιέστες, που αναγνωρίζει τον πολιτισμό σαν ένα από τα δυνατά χαρτιά της, είναι υπαρκτή. Μια χώρα όπως αυτή που περιέγραφε ο Τζιάνι Ανιέλι, ένα από τα σημαντικότερα τέκνα της, που κατά σύμπτωση πέθανε ένα χρόνο πριν, στις 24 Ιανουαρίου 2003. Ο Ανιέλι πίστευε στη δύναμη της Ιταλίας και όχι της «Ιταλίτσας», όπως έλεγε. Αν αναλογιστούμε για πόσες δεκαετίες το όνομά του παρέπεμπε σε αυτήν ακριβώς την Ιταλία, ο Ανιέλι μάλλον κάτι ήξερε…