Ελάχιστους μήνες πριν από την καταλυτική ημερομηνία της 1ης Μαΐου του 2004, ημερομηνία κατά την οποία η Ευρωπαiκή Ενωση θα εντάξει στους κόλπους της δέκα νέα μέλη, η αγωνία για την απουσία ενός ευρωπαϊκού Συντάγματος που θα κατοχυρώνει το ενιαίο της μορφής της E.E., τόσο στο εσωτερικό της όσο και διεθνώς, μεγαλώνει. H παταγώδης αποτυχία της πρόσφατης διακυβερνητικής και η αίσθηση ότι στο εξής δύσκολα θα υπάρξουν συμβιβαστικές προτάσεις, οδηγούν σε αλλεπάλληλες διαβουλεύσεις και συσπειρώσεις, με κίνδυνο πάντα να μείνουν εκτός οι πιο αδύναμοι κρίκοι.
Στο πλαισιο αυτών των διαβουλεύσεων θα πρέπει να ενταχθεί η συνάντηση στις 18 Φεβρουαρίου στο Βερολίνο του Γερμανού καγκελάριου Γκέρχαρντ Σρέντερ, του Γάλλου προέδρου Ζακ Σιράκ και του Βρετανού πρωθυπουργού Τόνι Μπλερ. Αντικείμενο της τριμερούς Συνόδου Κορυφής θα είναι η εξεύρεση λύσης στο ακανθώδες ζήτημα της εκπόνησης του ευρωπαϊκού Συντάγματος. Είναι προφανές ότι εν όψει της ιστορικής διεύρυνσης της E.E. τον ερχόμενο Μάιο, το Βερολίνο και το Παρίσι αποφάσισαν να επεκτείνουν τον γαλλογερμανικό άξονα με τη σύμπραξη της Βρετανίας. H δημιουργία, ωστόσο, αυτού του «Διευθυντηρίου», το οποίο θα αντικατοπτρίζει και μια πιο φιλοαμερικανική στάση εξαιτίας της συμμετοχής του Λονδίνου, προκαλεί αντιδράσεις στις υπόλοιπες χώρες-μέλη της Ενωσης.
Αντιδράσεις
Η Ιταλία αισθάνεται αποκλεισμένη. Στο Συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών της E.E. την περασμένη Δευτέρα, στις Βρυξέλλες, ο αρμόδιος υπουργός της Ιταλίας, Φράνκο Φρατίνι, υπενθύμισε ότι η χώρα του είναι από τα ιδρυτικά μέλη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και συνεπώς συγκαταλέγεται μεταξύ των «μεγάλων». H Ιταλία επιθυμεί ωστόσο μια Ευρώπη, η οποία θα διέπεται από κανόνες προσυπογεγραμμένους απ’ όλες οι χώρες-μέλη. Οσο για το ευρωπαϊκό Σύνταγμα, η θέση της Ιταλίας είναι ότι η διαδικασία της εκπόνησής του οφείλει να ακολουθήσει μια ατραπό, όπου θα συναντώνται τα παλαιά, αλλά και τα νέα μέλη της Ενωσης.
Η ιδέα του Διευθυντηρίου δυσαρεστεί και την Ισπανία. Προ ημερών, ο πρωθυπουργός της χώρας, Χοσέ Μαρία Αθνάρ, δήλωσε ότι πρέπει να γίνουν σεβαστοί οι κανόνες εσωτερικής λειτουργίας της E.E. O Ισπανός πρωθυπουργός βλέπει με λύπη τον σύμμαχό του Τόνι Μπλερ να προσεγγίζει τους αντιπάλους του, τον καγκελάριο Σρέντερ και τον Γάλλο πρόεδρο Σιράκ.
Τον φόβο του απέναντι σε μια ενδεχόμενη αλλαγή των ισορροπιών στην Ευρώπη, όπου τρεις μόνον χώρες «θα διατάζουν και θα αποφασίζουν», για όλες τις υπόλοιπες, εξέφρασε και ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας Ζοζέ Μπαρόζο, ο οποίος χαρακτήρισε χείριστη την ιδέα του Διευθυντηρίου.
Οι κ. Σρέντερ και Σιράκ ήδη από τον περασμένο Δεκέμβριο επεσήμαναν ότι η E.E. δεν έχει περιθώριο να αποτύχει στο ζήτημα της εκπόνησης του Συντάγματος. Αν η E.E. δεν αποκτήσει Σύνταγμα, τότε θα έχουμε μια Ευρώπη δύο ταχυτήτων, ήταν το μήνυμα που απέστειλαν.
Δυνατότητα σύγκλισης
Οι πληγές όμως από την αποτυχία της συνόδου κορυφής του περασμένου Δεκεμβρίου παραμένουν ανοιχτές. O Μπέρτι Αχερν, πρωθυπουργός της Ιρλανδίας, η οποία κατέχει την προεδρία της E.E. το τρέχον εξάμηνο, συνειδητοποιεί ότι χρειάζεται ακόμη χρόνος παρότι έχει δηλώσει ότι η διαδικασία εκπόνησης του ευρωπαϊκού Συντάγματος αποτελεί προτεραιότητα για την E.E. και έχει τον χαρακτήρα του επείγοντος. O Αχερν είχε αυτήν την εβδομάδα συνομιλίες με τον κ. Αθνάρ, ενώ αναμένεται να συναντηθεί και με Πολωνούς αξιωματούχους.
Η Ισπανία και η Πολωνία ήταν οι δύο χώρες που μπλόκαραν τη συνταγματική συνθήκη επειδή διαφώνησαν στα ζητήματα της αναστάθμισης των ψήφων και της ειδικής πλειοψηφίας. H στάση πάντως των δύο αυτών «δύσκολων» χωρών φαίνεται ότι μπορεί και να αλλάξει. «Είμαστε ανοιχτοί» δήλωσε ο Πολωνός υπουργός Εξωτερικών Βλοτζιμίρ Τσιμοσίεβιτς έπειτα από συναντηση που είχε με τον Γερμανό ομόλογό του Γιόσκα Φίσερ. «Θέλουμε να βρούμε μια λύση που θα γίνει όμως αποδεκτή και από τις 25 χώρες της E.E.», επεσήμανε η Ισπανίδα υπουργός Εξωτερικών Ανα Παλάθιο μετά την πρόσφατη συνάντησή της με τον Ιρλανδό ομόλογό της, Μπράιαν Κόουεν. Μένει να αποδειχθεί αν η συγκρατημένη αισιοδοξία αναφορικά με το ευρωπαϊκό Σύνταγμα, η οποία έχει αρχίσει να διαφαίνεται, θα διατηρηθεί και μετά την τριμερή σύνοδο της 18ης Φεβρουαρίου.