Προσεγγίζοντας τον ερημικό οδικό κόμβο, το αυτοκίνητο μείωσε ταχύτητα. Δεν είναι γνωστό πόσοι ήταν οι οπλοφόροι που ξαφνικά παρουσιάστηκαν ούτε και έχει τόση σημασία. Με τα αυτόματά τους γάζωσαν τους τέσσερις επιβαίνοντες, μέχρι να βεβαιωθούν ότι ξεψύχησαν. Δεν έκλεψαν τίποτα, παρά μόνον ένα κινητό τηλέφωνο. Κι εξαφανίστηκαν.
Το περιστατικό συνέβη την Τετάρτη που μας πέρασε στα περίχωρα της πόλης Ουνάι, στο Μίνας Γκεράις της Βραζιλίας. Τρομοκρατία; Ναι, αλλά όχι το είδος της τρομοκρατίας για το οποίο έχουμε συνηθίσει να μιλάμε. Τα θύματα ήταν τρεις επιθεωρητές του βραζιλιάνικου υπουργείου Εργασίας και ο οδηγός τους. Το κλιμάκιο βρισκόταν τις τελευταίες δύο ημέρες στην περιοχή ερευνώντας παραβιάσεις της εργατικής νομοθεσίας. «Τα πάντα δείχνουν ότι επρόκειτο για πληρωμένους δολοφόνους», δήλωσε ο ομοσπονδιακός εισαγγελέας Χοσέ Λέιτε Σαμπάιο, επισημαίνοντας ότι τουλάχιστον ένας από τους επιθεωρητές είχε δεχθεί τηλεφωνικές απειλές για τη ζωή του. Οσο για το ποιοι μπορεί να παρήγγειλαν τις εκτελέσεις, οι υποψίες των Αρχών βαρύνουν είτε ιδιοκτήτες φυτειών είτε τοπικά γραφεία ευρέσεως εργασίας. Οι πρώτες πληροφορίες ανέφεραν ότι οι άτυχοι επιθεωρητές ερευνούσαν καταγγελίες ότι γεωκτήμονες κρατούσαν σκλάβους σε φυτείες. Στην πολυπληθέστερη χώρα της Λατινικής Αμερικής, που υποδέχθηκε αναρίθμητες καραβιές δούλων από την Αφρική τον 17ο και τον 18ο αιώνα, η δουλεία καταργήθηκε διά νόμου το 1888. Ομως, σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής της Καθολικής Εκκλησίας για την Αγροτική Μεταρρύθμιση, 15.000 – 25.000 άνθρωποι κρατούνται σε συνθήκες δουλείας, ιδίως σε απόμακρες αγροτικές περιοχές. Οι αριθμοί είναι δύσκολο να επιβεβαιωθούν, όμως τον Μάρτιο του 2003, το πρόβλημα εξανάγκασε τον πρόεδρο Λούλα να αρχίσει ειδική εκστρατεία. Κάθε τόσο, επιδρομές του υπουργείου Εργασίας εντοπίζουν σκλάβους και τους απελευθερώνουν – τον Αύγουστο απελευθέρωσαν 849 δούλους σε φυτεία καφέ στο Μπαρέιρας, στο κρατίδιο Μπαΐα, ενώ συνολικά πέρυσι 2.000 Βραζιλιάνοι κέρδισαν την ελευθερία τους. Οι σύγχρονοι δούλοι, συνήθως εξαθλιωμένοι άνθρωποι που ψάχνουν πάση θυσία ένα εισόδημα, πείθονται από γραφεία ευρέσεως εργασίας ότι υπάρχουν αγροτικές δουλειές σε κάποιες ακατοίκητες περιοχές, κυρίως στον Αμαζόνιο. Οταν φθάσουν εκεί, βρίσκουν είτε ότι είναι κυριολεκτικά φυλακισμένοι είτε ότι για την τροφή και τις μετακινήσεις τους έχουν εν αγνοία τους φορτωθεί με χρέος που είναι πάντα μεγαλύτερο από την αμοιβή της εργασίας τους.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις μη κυβερνητικών οργανώσεων, 27 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλον τον κόσμο είναι και σήμερα δούλοι, κυρίως στην Αφρική και στη Νότια Ασία. Ομως από τη δουλεία δεν έχουν απαλλαγεί ούτε και οι πιο ανεπτυγμένες χώρες. Πέρυσι, στην αμερικανική κτήση Σαμόα, στον Ειρηνικό, διαπιστώθηκε ότι υπήρχε εργοστάσιο ραφής ρούχων που απασχολούσε Ασιάτες δούλους. Ερευνώντας τη σχετική καταγγελία, το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης διαπίστωσε ότι οι ιδιοκτήτες όχι απλώς στερούσαν την ελευθερία των εργαζομένων, αλλά και τους ξυλοφόρτωναν σε μαζική κλίμακα.
Αν τώρα κάποιος έχει φθάσει να μετατρέψει το προσωπικό του σε δούλους, το πιθανότερο είναι ότι δεν θα διστάσει να «καθαρίσει» και μερικούς επιθεωρητές εργασίας. Γι’ αυτό και στη Βραζιλία οι επιθεωρητές που ασχολούνται με τετοιες υποθέσεις έχουν μαζί τους ένοπλη συνοδεία. Τι σημαίνει αυτό; Οτι, όπως τελικά προέκυψε, τα θύματα της περασμένης εβδομάδας δεν ερευνούσαν κάποια περίπτωση δουλείας, αλλά άλλες παραβιάσεις της εργατικής νομοθεσίας. Παραβιάσεις λιγότερο κτηνώδεις, αλλά απείρως πιο διαδεδομένες και, σε ορισμένες χώρες, θανατηφόρες.