H προεκλογική εκστρατεία στις Ηνωμένες Πολιτείες καλά κρατεί. Και μαζί της η κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης. Με στρατιές δημοσιογράφων, τηλεοπτικές κάμερες, ηλεκτρονικούς υπολογιστές, τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης, κυρίως τα ηλεκτρονικά, έχουν ριχτεί στην προεκλογική εκστρατεία με απαράμιλλο ζήλο. Και θα περίμενε κανείς ότι οι Αμερικανοί ψηφοφόροι θα είχαν τη δυνατότητα να ενημερωθούν πληρέστερα. Αν όμως λάβει κανείς υπ’ όψιν του ορισμένες πρόσφατες μετρήσεις, διαπιστώνει ότι τα πράγματα δεν έχουν ακριβώς έτσι.
Πρωταγωνιστικό ρόλο στην κάλυψη της προεκλογικής εκστρατείας διαδραματίζουν, παραδοσιακά, τα τρία μεγάλα αμερικανικά τηλεοπτικά δίκτυα, τα CBS, NBC και ABC. Σύμφωνα με στοιχεία της Mediachannel.org, μιας διεθνούς εταιρείας καταγραφής και ανάλυσης των τάσεων στα μέσα ενημέρωσης, τα τρία δίκτυα δεν πληροφορούν τους ψηφοφόρους για τα ζητήματα που τους αφορούν περισσότερο. Τα οποία, όπως προκύπτει από δημοσκόπηση για λογαριασμό του δικτύου CBS και της εφημερίδας New York Times, στις αρχές Ιανουαρίου, είναι η οικονομία, ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας, η υγεία, η παιδεία και η φορολογία.
Αν παρακολουθήσει κάποιος τα βραδινά δελτία ειδήσεων και τις ενημερωτικές εκπομπές των μεγάλων δικτύων για την προεκλογική εκστρατεία του 2004 στις ΗΠΑ, θα δει ότι αφιερώνουν ελάχιστο χρονο στα ζητήματα αυτά.
Με βάση τις μετρήσεις της MediaChannel/Media Tenor, τα δίκτυα αφιέρωσαν μόνο το 2,8% από τον συνολικό χρόνο κάλυψης της προεκλογικής εκστρατείας όλων των υποψηφίων στο θέμα της οικονομίας. Τον περασμένο Ιανουάριο, το αντίστοιχο ποσοστό για τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας ήταν 6%, για την υγεία λιγότερο από 1% και για το φορολογικό σύστημα ένα επίσης ισχνό 1,1%. Μια άλλη τάση που κατεγράφη, επίσης, είναι ότι τα δίκτυα αφιέρωσαν 56,8% του χρόνου κάλυψης στις θέσεις του προέδρου Μπους για τα πέντε βασικά πολιτικά ζητήματα, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τις θέσεις όλων των Δημοκρατικών υποψηφίων, για τα ίδια ζητήματα, δεν ξεπέρασε το 5%. Οπως επισημαίνει ο Ρόλαντ Σατς, πρόεδρος της Media Tenor, τις τελευταίες εβδομάδες, η αμερικανική τηλεόραση στερεί από τους ψηφοφόρους την πληροφόρηση αναφορικά με τις θέσεις των υποψηφίων.
Εύνοια…
Η μη αντικειμενική ή η περιορισμένη κάλυψη των θεμάτων της αμερικανικής προεκλογικής εκστρατείας δεν είναι, ωστόσο, κάτι που οι υπεύθυνοι των μεγάλων τηλεοπτικών δικτύων πρόκειται προφανώς να παραδεχτούν. Ομως, οι αριθμοί μιλούν μόνοι τους. Οι αναλυτές της MediaChannel/Media Tenor υποστηρίζουν ότι τα δίκτυα έχουν ήδη αποφασίσει ποιους υποψηφίους θα στηρίξουν και ποιοι θα είναι οι χαμένοι αυτής της μάχης.
Την τελευταία εβδομάδα του Ιανουαρίου, τη μερίδα του λέοντος αναφορικά με την προβολή τους στα τηλεοπτικά μέσα ενημέρωσης είχαν οι Δημοκρατικοί γερουσιαστές Τζον Κέρι και Τζον Εντουαρντς. Το 35,5% των σχολίων και δηλώσεων (290 συνολικά) των δικτύων για τον Κέρι ήταν θετικά και μόνο το 9% ήταν αρνητικά. Στα ίδια επίπεδα κυμάνθηκε και η προβολή του Εντουαρντς: 31,4% θετικά σχόλια και μόνο 2,5% αρνητικά. Οι αναλυτές καταχωρίζουν τα υπόλοιπα σχόλια ως ουδέτερα. H τάση αυτή ήταν αναμενόμενη, επισημαίνει ο Ρόλαντ Σατς, δεδομένης της νίκης των Κέρι και Εντουαρντς στις προκριματικές εκλογές της Αϊόβας, στις οποίες κατέλαβαν αντιστοίχως την πρώτη και δεύτερη θέση.
Αναμενόμενη ήταν και η στάση των τριών τηλεοπτικών δικτύων αναφορικά με την κάλυψη του πρώην κυβερνήτη του Βερμόντ και υποψηφίου των Δημοκρατικών για το χρίσμα, Χάουαρντ Ντιν. Τις δύο πρώτες εβδομάδες του Ιανουαρίου, ο Ντιν απολάμβανε θετικής τηλεοπτικής κάλυψης σε ποσοστό 26%, ενώ η αρνητική δεν ξεπερνούσε το 16%. Την τελευταία εβδομάδα του Ιανουαρίου, όμως, τα δίκτυα πρόβαλαν μια διαφορετική εικόνα του Ντιν. Τα θετικά σχόλια γι’ αυτόν περιορίστηκαν σε ποσοστό 16%, στις ειδήσεις και τις ενημερωτικές εκπομπές.
…και αποκλεισμοί
Το μεγαλύτερο ωστόσο ατόπημα των αμερικανικών δικτύων είναι, σύμφωνα πάντα με τους αναλυτές της MediaChannel/Media Tenor, το γεγονός ότι αποφάσισαν να αποκλείσουν από τα βραδινά δελτία ειδήσεων τους υποψηφίους των Δημοκρατικών, Ντένις Κούτσινιτς και Αλ Σάρπτον. Τον πρώτο μήνα του 2004, ο Σάρπτον προσείλκυσε μόλις το 0,4% του ενδιαφερόντος των δικτύων, ενώ ο Κούτσινιτς τα κατάφερε ελαφρώς καλύτερα, καθώς απέσπασε ποσοστό 0,94%. Στο πλαίσιο του ανταγωνισμού των δικτύων παρατηρήθηκε επίσης ότι το NBC καλυψε θετικά σε ποσοστό 14% τον Χάουαρντ Ντιν σε αντίθεση με το CBS, όπου τα αρνητικά σχόλια για τον πρώην κυβερνήτη του Βερμόντ ανήλθαν σε ποσοστό 27%. Πιστά επίσης στους κανόνες της εμπορικής τηλεόρασης, τα τρία αμερικανικά δίκτυα πρόβαλαν αρκετές φορές τη σκηνή με την περιώνυμη κραυγή του Ντιν, μετά τα αποτελέσματα των προκριματικών εκλογών της Αϊόβας. Σημειώνεται ακόμη ότι ο Ντιν και ο πρόεδρος Μπους προσείλκυσαν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον στα βραδινά δελτία ειδήσεων των δικτύων.
Κριτική, όμως, για τον τρόπο που καλύπτουν την προεκλογική εκστρατεία δέχονται και έντυπα μέσα ενημέρωσης. H εφημερίδα New York Times κατηγορείται για υπερβολική προβολή του Τζον Κέρι και για αποκλεισμό από τις σελίδες της των «μικρών υποψηφίων» των Δημοκρατικών, όπως ο Αλ Σάρπτον και ο Ντένις Κούτσινιτς.
Οι επικριτές της εφημερίδας τής καταλογίζουν ότι, στο πλαίσιο της προσπάθειάς της για την ανάδειξη του Κέρι, αποκλείει τους άλλους δύο υποψηφίους επειδή, ούτως η άλλως, έχουν ελάχιστες πιθανότητες να εκλεγούν. Τονίζουν επίσης ότι ανάλογη γραμμή πλεύσης είχε ακολουθήσει η εφημερίδα και το 2000, όταν είχε ταχθεί υπέρ της αποχώρησης του Ραλφ Νέιντερ, του «τρίτου» υποψηφίου του κόμματος των Πρασίνων, από την προεκλογική εκστρατεία, ώστε να μην «κλέψει» ψήφους από τον τότε υποψήφιο των Δημοκρατικών, Αλ Γκορ.
Ο Τζον Κέρι θεωρείται τώρα το μεγάλο φαβορί
Με την υποψηφιότητά του να έχει αποκτήσει νέα δυναμική μετά τις επιτυχίες που σημείωσε στις προκριματικές εκλογές της περασμένης Τρίτης, ο γερουσιαστής της Μασαχουσέτης Τζον Κέρι θεωρείται πλέον το αδιαμφισβήτητο φαβορί για το χρίσμα του Δημοκρατικου Κόμματος.
Η επικράτησή του σε πέντε από τις επτά Πολιτείες, την περασμένη Τρίτη, άνοιξε τον δρόμο για τον κ. Κέρι, ο οποίος μόλις πριν από ένα μήνα υστερούσε πολύ στις δημοσκοπήσεις.
Μοναδικά εμπόδια στην ανοδική πορεία του θεωρούνται τώρα οι υποψήφιοι Τζον Εντουαρντς και Ουέσλι Κλαρκ, οι οποίοι ήρθαν πρώτοι στη Νότια Καρολίνα και στην Οκλαχόμα αντίστοιχα και είναι φυσικό εφ’ εξής να επικεντρώνουν την προσοχή τους σε άλλες πολιτείες του Νότου. Ωστόσο, σύμφωνα με τους αναλυτές, οι πιθανότητες να αλλάξουν τα δεδομένα που διαμορφώθηκαν μετά τα αποτελέσματα της περασμένης Τρίτης είναι ελάχιστες. Οπως σημείωναν οι έγκριτοι «Φαινάνσιαλ Τάιμς» στο κύριο άρθρο τους, το πεδίο των υποψηφιοτήτων έχει αρχίσει να περιορίζεται ουσιαστικά σε δύο αντιπάλους, τον Τζον Κέρι και τον Τζον Εντουαρντς, οι οποίοι δεν αποκλείεται τελικώς να είναι και το δίδυμο των Δημοκρατικών που θα διεκδικήσει την προεδρία και την αντιπροεδρία αντίστοιχα στις εκλογές του ερχόμενου Νοεμβρίου.
Το αποτέλεσμα της περασμένης Τρίτης οδήγησε τον Τζόζεφ Λίμπερμαν, πρώην συνυποψήφιο του Αλ Γκορ να εγκαταλείψει τον αγώνα, ενώ ο Χάουαρντ Ντιν, πρώην φαβορί για το χρίσμα, ανακοίνωσε προχθές ότι θα παραιτηθεί από τη μάχη στην περίπτωση που δεν καταφέρει να κερδίσει την Πολιτεία του Ουισκόνσιν, στις 17 Φεβρουαρίου. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, το ενδιαφέρον τώρα μετατοπίζεται στις 2 Μαρτίου και στην επονομαζόμενη «σούπερ Τρίτη», κατά την οποία 10 Πολιτείες θα επιλέξουν τον υποψήφιο που θα σταθεί απέναντι στον Τζορτζ Μπους.