ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ. «O μεγαλύτερος κίνδυνος που αντιμετωπίζει σήμερα η ανθρωπότητα είναι η πιθανότητα μυστικής και ξαφνικής επίθεσης με χημικά ή βιολογικά ή ραδιολογικά ή πυρηνικά όπλα», είπε ο Αμερικανός πρόεδρος Τζoρτζ Μπους στην προχθεσινή ομιλία του στο Ινστιτούτο Εθνικής Αμυνας. «Αν ο κόσμος δεν αλλάξει πορεία, διατρέχουμε τον κίνδυνο της αυτοκαταστροφής», προειδοποίησε από την πλευρά του ο διευθυντής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (IAEA) Μοχάμεντ Ελ Μπαραντέι σε άρθρο του στους χθεσινούς Τάιμς της Νέας Υόρκης.
Επτά σημεία
Με τις δύο αυτές, άκρως ανησυχητικές θέσεις, συνεχίστηκε η διαμάχη αναφορικά με τις μεθόδους που απαιτούνται για την αποτροπή της διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής. Το θέμα απέκτησε ιδιαίτερη δημοσιότητα με την προχθεσινή ομιλία, στην οποία ο πρόεδρος πρότεινε σχέδιο επτά σημείων για τον περιορισμό της διάδοσης πυρηνικού υλικού. Οπως είχε προαναγγελθεί, το σχέδιο περιελάμβανε μέτρα που θα δυσχεράνουν την πώληση εξαρτημάτων και τεχνολογιών για τον εμπλουτισμό ουρανίου στη μαύρη αγορά. Επίσης, ο Μπους ζήτησε από τα κράτη που εμπορεύονται πυρηνική τεχνολογία να πάψουν να εμπορεύονται υλικό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον εμπλουτισμό ουρανίου σε χώρες που δεν διαθέτουν ήδη τέτοιες εγκαταστάσεις. «O εμπλουτισμός και η επανεπεξεργασία ουρανίου δεν είναι απαραίτητα για τα κράτη που σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν την πυρηνική ενέργεια για ειρηνικούς σκοπούς», είπε ο Μπους, (δημιουργώντας, άθελά του, πολιτικό πρόβλημα σε χώρες όπως η Γαλλία, η Βρετανία και η Ιαπωνία, που ισχυρίζονται ότι διαθέτουν τέτοιες εγκαταστάσεις μόνο για να εξυπηρετούν τα πυρηνικά τους εργοστάσια και όχι για να παράγουν γόμωση για πυρηνικά όπλα).
Μια σειρά από χώρες, όπως η Ινδία και η Κίνα, έσπευσαν να δηλώσουν ότι θα βοηθήσουν στις προσπάθειες του Αμερικανού προέδρου, ενώ ο Μοχάμεντ Ελ Μπαραντέι τόνισε ότι «έχω τις ίδιες ανησυχίες και την ίδια αίσθηση του επείγοντος όπως και ο πρόεδρος Μπους ως προς την ανάγκη να ενισχυθεί το πλαίσιο για τη μη διάδοση των πυρηνικών και το διεθνές σύστημα ασφαλείας». H κρίσιμη διαφορά των δύο ανδρών ωστόσο είναι ότι ενώ ο Μπους θεωρεί τις πρωτοβουλίες των ΗΠΑ ως την πιο ενδεδειγμένη λύση, ο Ελ Μπαραντέι χαρακτηρίζει, εμμέσως πλην σαφώς, την Ουάσιγκτον μέρος του προβλήματος.
Δηλώσεις Μπαραντέι
«Πρέπει να εγκαταλείψουμε την αδιέξοδη αντίληψη ότι είναι ηθικώς κατακριτέο για μερικές χώρες να αναπτύσσουν όπλα μαζικής καταστροφής, ενώ είναι ηθικά αποδεκτό για κάποιες άλλες να βασίζονται στα όπλα αυτά για την ασφάλειά τους -και μάλιστα να συνεχίζουν να βελτιώνουν την απόδοσή τους και να ανακοινώνουν σχέδια για τη χρήση τους», έγραψε χθες ο Ελ Μπαραντέι στους Τάιμς της Νέας Υόρκης. «Σε περιοχές με μακροχρόνιες συγκρούσεις όπως η Μέση Ανατολή, η Νότια Ασία και η κορεατική χερσόνησος, η επιδίωξη ανάπτυξης όπλων μαζικής καταστροφής -αν και ποτέ δεν μπορεί να είναι δικαιολογημένη- είναι αναμενόμενη όσο δεν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις για να πληρωθεί το κενό ασφαλείας», προσέθεσε. «Οι χώρες που θεωρούν ότι είναι αδύναμες είναι αναμενόμενο να προσπαθήσουν να αναστρέψουν αυτήν την αδυναμία». Σε πιο συγκεκριμένο πλαίσιο, ο Ελ Μπαραντέι συμφώνησε με την πρόταση του Μπους να υπογράψουν όλες οι χώρες το συμπληρωματικό πρωτόκολλο της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών, που δίνει μεγαλύτερα περιθώρια κίνησης στους επιθεωρητές της IAEA. Ωστόσο, θύμισε ότι η διεθνής κοινότητα έχει ξεκινήσει την προσπάθεια που θα σταματούσε διά παντός την παραγωγή σχάσιμου υλικού για πυρηνικά όπλα, την Fissile Material Cutoff Treaty -μια συνθήκη η διαπραγμάτευση της οποίας έχει «παγώσει» τα τελευταία 8 χρόνια.