H σεξουαλική πράξη αφήνει τα σημάδια της όχι μόνο στο μυαλό του ανθρώπου, αλλά και στο σώμα του. Οι ερευνητές ήδη μελετούν τις επιπτώσεις της στον εγκέφαλο, στην καρδιά και στο ανοσοποιητικό σύστημα. Πρόσφατες μελέτες απέδειξαν ότι η διέγερση και η ενεργή σεξουαλική ζώη μπορεί να σχετίζονται άμεσα με τη μακροζωία, την καλή υγεία, την αύξηση της ικανότητας του σώματος να καταπολεμήσει τον πόνο, την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, ακόμη και με την προστασία από συγκεκριμένες μορφές καρκίνου. Το σεξ έχει ευεργετικές επιπτώσεις και στη λεγόμενη «ψυχική υγεία», μειώνοντας αισθητά τις πιθανότητες εκδήλωσης καταθλιπτικών συνδρόμων.
Οι επιστήμονες, ωστόσο, δεν έχουν ακόμα καταλήξει σε συγκεκριμένες τεχνικές, ώστε ο άνθρωπος να καρπωθεί όλες τις θετικές επιπτώσεις της ερωτικής πράξης. Παράλληλα, η τεκμηρίωση των αρχικών συμπερασμάτων αποδεικνύεται, για την ώρα, δύσκολη υπόθεση. «H σχέση μεταξύ σεξουαλικής δραστηριότητας και της υγείας είναι υπαρκτή, αλλά το φαινόμενο πρέπει να εξηγηθεί», λέει ο δρ Ρόναλντ Γκλέισερ, διευθύνων σύμβουλος του Ινστιτούτου για την Ιατρική Ερευνα της Ανθρώπινης Συμπεριφοράς, στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο. Χάρη στην καλύτερη κατανόηση της βιοχημίας της διέγερσης, χάρη στις προόδους στην τεχνολογία της ψηφιακής απεικόνισης των λειτουργιών του σώματος, οι επιστήμονες έχουν αρχίσει να εντοπίζουν ορισμένους παράγοντες, ερμηνευτικούς της αντιστοιχίας ανάμεσα στην καλή υγεία και στη σεξουαλική ζωή, με άξονα την ορμόνη οξυτοκίνη. Γνωστή ως ρυθμιστής των μυών της μήτρας κατά τη γέννηση, η παρουσία της οξυτοκίνης στο αίμα αυξάνεται κατά πέντε φορές στη διάρκεια του οργασμού. Μελέτες σε ζώα έχουν αποκαλύψει μια άλλη, πιο ήπια, πλευρά της οξυτοκίνης, η οποία συμβάλλει στην ενίσχυση των συναισθηματικών δεσμών μεταξύ δύο ατόμων. Εξ ου και ορισμένοι την αποκαλούν «ορμόνη της τρυφερότητας». H οξυτοκίνη απελευθερώνεται από τον εγκέφαλο και μεταφέρεται μέσω του αίματος στους ιστούς της μήτρας και άλλων οργάνων, καθώς και στις νευρικές ίνες, που ελέγχουν τη θερμοκρασία του σώματος, την πίεση του αίματος, την επούλωση των πληγών, αλλά και την ανακούφιση του πόνου.
Οι καρδιοπάθειες
Μολονότι θεωρείται απίθανο η οξυτοκίνη να είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για τις ευρύτερες επιπτώσεις της ερωτικής πράξης στο σώμα, οι ερευνητές ευελπιστούν ότι η ανίχνευση της εν λόγω ορμόνης θα τους βοηθήσει στην ανακάλυψη του δικτύου των συστημάτων του σώματος που επηρεάζονται από τη σεξουαλική δραστηριότητα και να αναγνωρίσουν τους υπόλοιπους βιολογικούς πρωταγωνιστές στην πορεία. Μέχρι στιγμής, όμως, έχουν διαπιστώσει, χάρη και σε μελέτες ασκήσεων αεροβικής, ότι κατά τη διάρκεια της συνουσίας το ανθρώπινο σώμα καίει περίπου 200 θερμίδες, κάτι που ισοδυναμεί με τρέξιμο διάρκειας 30 λεπτών. Κατά τη διάρκεια του οργασμού, οι ρυθμοί της καρδιάς και η πίεση του αίματος διπλασιάζονται, υπό την επήρεια της οξυτοκίνης. Θα ήταν λογικό, λοιπόν, να υποθέσει κανείς ότι το σεξ προστατεύει από τις καρδιοπάθειες. Αυτό, όμως, πρέπει να τεκμηριωθεί μέσω της έρευνας, όπως και η υπόθεση, βάσει της οποίας η σεξουαλική πράξη ισοδυναμεί με τρέξιμο απόστασης ενός χιλιομέτρου.
Μέχρι στιγμής μελέτη σε δείγμα 900 ανδρών που πραγματοποιήθηκε τη δεκαετία του ’80 στην πόλη Καερφίλι της Δυτικής Ουαλλίας, απέδειξε ότι τα κρούσματα καρδιακής προσβολής ήταν κατά 50% χαμηλότερα στις περιπτώσεις ανδρών με δραστήρια σεξουαλική ζωή -δύο φορές την εβδομάδα ή περισσότερο- σε σύγκριση με τους «ανενεργούς» συμπολίτες τους – λιγότερο από μία φορά το μήνα. Βάσει άλλης μελέτης επί του ιδίου δείγματος, η οποία ολοκληρώθηκε το 2002, ο συσχετισμός μεταξύ της ικανοποιητικής σεξουαλικής δραστηριότητας και της μείωσης των πιθανοτήτων του εμφράγματος δεν θεωρείται πλέον τόσο βάσιμος παράγων, δεν αναιρείται, ωστόσο, το αρχικό συμπέρασμα ότι «το συχνό σεξ παρέχει κάποια προστασία από τις θανατηφόρες καρδιοπάθειες».
Οι πιο πρόσφατες έρευνες έχουν επικεντρωθεί στις ορμόνες DHEA και τεστοστερόνη. Πρόκειται για ορμόνες που έχουν συσχετισθεί με τη μείωση του κινδύνου καρδιοπαθειών και με την προστασία των μυών της καρδιάς μετά την καρδιακή προσβολή. Γι’ αυτόν το λόγο, οι γιατροί ισχυρίζονται ότι η ερωτική πράξη μετά την ανάρρωση από μια καρδιακή προσβολή είναι σχετικά ασφαλής.
Περιορίζοντας τον πόνο
Τη δεκαετία του 1970 η δρ Μπέβερλι Γούιπλ του Πανεπιστημίου του Νιου Τζέρσεϊ αναγνώρισε το θηλυκό σημείο G -το λεγόμενο και «κουμπί» της γυναικείας διέγερσης- και ανακάλυψε μία από τις πλέον ευεργετικές επιπτώσεις της οξυτοκίνης. H Γούιπλ απέδειξε ότι η άσκηση απαλής πίεσης στο σημείο G αυξάνει το όριο αντοχής στον πόνο κατά 40% και ότι κατά τη διάρκεια του οργασμού, οι γυναίκες μπορούν να αντέξουν 110% περισσότερο πόνο. Ομως, δεν ήταν σε θέση να εξηγήσει τον συσχετισμό αυτόν, έως ότου καθιερωθεί το σύστημα απεικόνισης με μαγνητική τομογραφία (FMRI). Χρησιμοποιώντας FMRI για την ανάλυση των εγκεφάλων γυναικών που φτάνουν εύκολα στον οργασμό τη στιγμή της κλιμάκωσης, η Γουίπλ κατάλαβε ότι το κέντρο για την καταπολέμηση του πόνου στον μεσεγκέφαλο ενεργοποιείται κατά τη διάρκεια της κλιμάκωσης της διέγερσης. Τα σήματα που στέλνει το εν λόγω τμήμα του εγκεφάλου υποχρεώνουν το σώμα να απελευθερώσει ενδορφίνες και κορτικοστεροειδή, ουσίες που μπορούν να μουδιάσουν προσωρινά νεύρα υπεύθυνα για τις κράμπες, την αρθρίτιδα ή τις ημικρανίες. H ενεργοποίηση της συγκεκριμένης περιοχής περιορίζει, επίσης, αισθητά το συναίσθημα του άγχους.
Περισσότερα αντισώματα
Πείραμα που πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 100 Αμερικανών φοιτητών το 1999 απέδειξε ότι τα επίπεδα της ανοσοσφαιρίνης, ενός αντισώματος που καταπολεμάει τα μικρόβια, ήταν κατά 30% υψηλότερα στους νεαρούς που είχαν σεξουαλικές επαφές μία ή δύο φορές την εβδομάδα απ’ ό,τι σε εκείνους που απείχαν. Περιέργως, όμως, τα επίπεδα του αντισώματος σε όσους υπερέβαιναν τις δύο φορές την εβδομάδα ήταν αντίστοιχα με αυτά των «ανενεργών». Μήπως, λοιπόν, υπάρχει σχέση μεταξύ της συχνότητας της σεξουαλικής επαφής και της διατήρησης σε υψηλό επίπεδο της άμυνας του σώματος;
Στο μεταξύ, οι ερευνητές του Ινστιτούτου Καρολίνσκα της Σουηδίας εξετάζουν πώς το σεξ επηρεάζει την επούλωση των πληγών. Και σ’ αυτήν την περίπτωση η οξυτοκίνη φαίνεται να διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο. Χορηγώντας ενδοφλεβίως την οξυτοκίνη ως υποκατάστατο της διέγερσης, ο Σουηδός ερευνητής Κέρστιν Ουβνάς Μόμπεργκ ανακάλυψε ότι οι πληγές στις πλάτες των ποντικών εργαστηρίου επουλώνονται δύο φορές πιο γρήγορα υπό την επήρεια της ορμόνης.
Προκειμένου να ανακαλύψει αν η ορμόνη έχει το ίδιο αποτέλεσμα στην επούλωση των τραυμάτων του ανθρώπου, ο Γκλέισερ του Πανεπιστημίου του Οχάιο και η σύζυγός του Τζάνις Κίκολτ-Γκλέισερ, ψυχολόγος στο ίδιο ινστιτούτο, εγγράφουν παντρεμένα ζευγάρια σε πρόγραμμα ανορθόδοξης μελέτης, βάσει της οποίας στο χέρι του άνδρα και της γυναίκας προκαλείται μια φουσκάλα (από μικρό έγκαυμα) και στη συνέχεια καλύπτεται από μια συσκευή συλλογής πλάσματος. Κατά τη διάρκεια της 24ωρης παρακολούθησής τους τα ζευγάρια συζητούν για τα θετικά του γάμου τους, τους φίλους τους, αλλά και τα σημεία τριβής μεταξύ τους, όπως τα οικονομικά ζητήματα. Οι Γκλέισερς θα αναλύσουν πώς τα επίπεδα της οξυτοκίνης μεταβάλλονται κατά τη διάρκεια των συζητήσεων, σε συνδυασμό με το βαθμό επούλωσης των πληγών.
Βίος μακρύς και ανθόσπαρτος
Είναι γνωστό ότι οι παντρεμένοι ζουν περισσότερο και είναι λιγότερο επιρρεπείς στα σύνδρομα κατάθλιψης απ’ ό,τι οι μονήρεις. Αυτό, όμως, είναι απόρροια του συχνού σεξ, της συντροφικότητας ή μήπως έχει σχέση με κάποια συγκεκριμένη πλευρά της προσωπικότητας, που ωθεί κάποιους στον έγγαμο βίο; Είναι δύσκολο να διαχωρίσει κανείς τα παραπάνω, αλλά όλα συνηγορούν στο ότι ο έρωτας αποτελεί σημαντικό παράγοντα. Μελέτη σε δείγμα 3.500 Σκώτων τεκμηρίωσε τη σχέση σεξ και μακροζωίας. Πέραν αυτού, η συχνή σεξουαλική δραστηριότητα έχει συνδυαστεί με τη μείωση των πιθανοτήτων ανάπτυξης καρκίνου του μαστού στις γυναίκες και καρκίνου του προστάτη στους άνδρες. H σχέση δεν έχει ακόμα διερευνηθεί, αλλά δεν αποκλείεται να οφείλεται σε κάποια αλληλεπίδραση της οξυτοκίνης, των οιστρογόνων και της τεστοστερόνης ή στο ρόλο τους στην αποστολή μηνυμάτων προς τα κύτταρα ή στη διαίρεσή τους. «Από επιστημονικής άποψης, διανύουμε μια συναρπαστική περίοδο που θα οδηγήσει στην αναθεώρηση και τον επαναπροσδιορισμό της ανθρώπινης σεξουαλικότητας», λέει ο δρ Τζον Μπάνκροφτ, διευθυντής του Ινστιτούτου Κίνσεϊ. Καθώς οι απαντήσεις ακολουθούν η μία την άλλη, το ανθρώπινο γένος ίσως να αρχίσει να εκτιμά το γεγονός ότι «η λάμψη της ερωτικής πράξης» ακολουθεί τους ανθρώπους πολύ περισσότερο απ’ όσο φαντάζονταν.