Από την ημέρα που οι συμμαχικές δυνάμεις εισέβαλαν στο Ιράκ και ανέτρεψαν τον Σαντάμ Χουσεΐν, οι Αμερικανοί αντιμετώπιζαν τον Μεγάλο Αγιατολάχ Αλ Σιστανί, θρησκευτικό ηγέτη της ισχυρής σιιτικής κοινότητας, ως «δύναμη του καλού». O Αμερικανός διοικητής στο Ιράκ, Πολ Μπρέμερ, υποχορώντας στην απόφαση του Αλ Σιστανί, με την οποία ο θρησκευτικός ηγέτης ζητούσε την εκλογή εθνοσυνέλευσης, η οποία θα αναλάβει τη συγγραφή του νέου συντάγματος, προσφέρθηκε να τροποποιήσει ελαφρώς τα αμερικανικά σχέδια που προέβλεπαν την επιλογή και όχι την εκλογή των μελών της εθνοσυνέλευσης, διευρύνοντας το όριο συμμετοχής. Σε αντάλλαγμα, ο Αλ Σιστάνι άφησε να εννοηθεί ότι θα υιοθετήσει μια πιο ελαστική στάση στο θέμα της διεξαγωγής των εκλογών και οι δύο άνδρες συμφώνησαν να προσφύγουν στη βοήθεια των Ηνωμένων Εθνών.
Η εξαμελής επιτροπή του OHE έφθασε την περασμένη εβδομάδα στο Ιράκ και συναντήθηκε τόσο με τον κ. Μπρέμερ, όσο και με τον αγιατολάχ Αλ Σιστάνι. O επικεφαλής της επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών Λακχάρ Μπραχίμι, διαβεβαίωσε, την περασμένη Πέμπτη, τον Αγιατολάχ Σιστάνι ότι η διεθνής κοινότητα τάσσεται σαφώς υπέρ της διεξαγωγής εκλογών, αφήνοντας ωστόσο να εννοηθεί ότι το πρόβλημα της στενότητας των χρονικών περιθωρίων παραμένει. Δημοσίευμα της εφημερίδας «Αλ Χαγιάτ», επικαλούμενο πηγές που πρόσκεινται στον Αλ Σιστάνι, υπογράμμιζε ότι ο Σιίτης κληρικός θα ήταν πρόθυμος να καθυστερήσει την παράδοση της εξουσίας, ή να συμβιβαστεί με μια μερική μεταβίβαση, αν η επιτροπή του OHE κατέληγε στο συμπέρασμα ότι οι εκλογές μπορούν να οργανωθούν μέσα σε διάστημα 10 μηνών.
Τα πράγματα, ωστόσο, δεν είναι τόσο απλά όσο ενδεχομένως φαίνονται, και σίγουρα κάτι μοιάζει να λείπει απ’ αυτήν την «συμφωνία κυρίων», μεταξύ του Πολ Μπρέμερ και του Αλ Σιστάνι. Από την μια πλευρά, ο κ. Μπρέμερ δεν φαίνεται διατεθειμένος να μετακινηθεί από το χρονοδιάγραμμα της παράδοσης της εξουσίας, όπως προβλέπεται στα αρχικά αμερικανικά σχέδια, ενώ από την άλλη, οι οπαδοί του Αλ Σιστάνι εξακολουθούν να πραγματοποιούν ογκώδεις διαδηλώσεις στη Νατζάφ, απαιτώντας την άμεση διεξαγωγή εκλογών.
Διαδηλώσεις Σιιτών
Οι συνεχιζόμενες διαδηλώσεις δίνουν στον κ. Μπρέμερ μια γεύση αυτών που θα επακολουθήσουν αν δεν υπάρξει τελικώς συμφωνία. O Αμερικανός διοικητής έχει στη διάθεσή του μέχρι το τέλος του μηνός προκειμένου να παρουσιάσει το τελικό του σχέδιο για τη μεταβίβαση της εξουσίας στους Ιρακινούς. Αν ο αγιοτολάχ Αλ Σιστάνι δεν νιώσει ικανοποιημένος από τις τροποποιήσεις των σχεδίων, οι οπαδοί του θα βρεθούν και πάλι στους δρόμους, αυτή τη φορά και με την ευκαιρία του προσκηνύματος της Ασούρα, το οποίο δεν αποκλείεται να ξεφύγει από τον έλεγχο.
Επιπλέον, δεν είναι μόνον οι φωνές των Σιιτών που ζητούν τη διεξαγωγή εκλογών, καθώς και οι Σουνίτες εγείρουν πλέον αρκετά δυναμικά τις ίδιες απαιτήσεις.
Πολύνεκρες επιθέσεις
Και όλα αυτά την ώρα που η πρωτεύουσα του Ιράκ αρχίζει να θυμίζει ολοένα και περισσότερο τη Βηρυτό της δεκαείτας του ’80, με επιθέσεις αυτοκτονίας, οι οποίες στη διάρκεια της τελευταίας εβδομάδας στοίχισαν τη ζωή σε περισσότερους από 100 Ιρακινούς. Οι δύο πανομοιότυπες επιθέσεις, η μία έξω από αστυνομικό τμήμα στην Ισκανταρίγια και η δεύτερη έξω από κέντρο στρατολογίας στη Βαγδάτη πυροδότησαν εκτιμήσεις για το ενδεχόμενο εμφυλίου πολέμου στο Ιράκ, υποκινούμενου από δυνάμεις ακραίων ισλαμιστών που προσπαθούν να βυθίσουν την χώρα στο χάος και να αποκλείσουν τη μεταβίβαση εξουσίας στους Ιρακινούς. H άποψη αυτή εκφράστηκε κυρίως από αμερικανικής πλευράς, και μετά τις αποκαλύψεις για την ανακάλυψη εγγράφου το οποίο αποδίδεται στον Ιορδανό Αμπού Μουσάμπ Αλ Ζαρκάουι, ο οποίος συνδέεται με την Αλ Κάιντα και φέρεται να παροτρύνει τους ομοϊδεάτες του να εξαπολύσουν κύμα επιθέσεων εναντίον Σιιτών. Είναι χαρακτηριστικό ότι η πρώτη πολύνεκρη επίθεση αυτοκτονίας σημειώθηκε μια ακριβώς ημέρα μετά τις αποκαλύψεις για την ύπαρξη του εγγράφου, με την δεύτερη επίθεση να ακολουθεί μόλις 24 ώρες αργότερα.
Δεν αποκλείεται ωστόσο, οι δίδυμες επιθέσεις εναντίον Ιρακινών να αποτελούν και μια στροφή των υπεύθυνων για τις μέχρι σήμερα επιθέσεις εναντίον αμερικανικών στόχων σε πιο «εύκολους ή μαλακούς στόχους», μετά την ενίσχυση των μέτρων ασφαλείας εκ μέρους των συμμαχικών δυνάμεων, η οποία λειτουργεί και ως εκφοβισμός προς όλους εκείνους που συνεργάζονται με το κατοχικό καθεστώς.
Επιθέσεις σε «συνεργάτες»
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ο αριθμός των νεκρών Ιρακινών έχει αυξηθεί δραματικά, γεγονός που οδηγεί πολλούς να αναρωτιούνται πόσοι ακόμη Ιρακινοί πρέπει να χάσουν τη ζωή τους προτού κάποιος ισχυριστεί ότι ο εμφύλιος πόλεμος έχει ήδη αρχίσει στο Ιράκ. Ηδη ολοένα και περισσότεροι Ιρακινοί διστάζουν να κάνουν αίτηση για θέσεις εργασίας με τις οποίες κινδυνεύουν να χαρακτηρισθούν «συνεργάτες» των δυνάμεων κατοχής.
Και ενώ στο βορρά, οι Κούρδοι μοιάζουν να έχουν αποτραβηχθεί στον δικό τους θύλακα, στο υπόλοιπο Ιράκ, οπαδοί του θεοκρατικού καθεστώτος της Τεχεράνης ευαγγελίζονται τη δημιουργία θρησκευτικού κράτους κατά τα πρότυπα του Ιράν. Ελεύθεροι πλέον από τη στενή παρακολούθηση της μυστικής αστυνομίας του Σαντάμ Χουσεΐν, περίπου 10.000 θρησκευτικοί τουρίστες προερχόμενοι από το Ιράν καταφθάνουν καθημερινά στο Ιράκ, συμβάλλοντας στην ενίσχυση του ταμείου, αφού υπολογίζεται ότι τα έσοδα που αποφέρουν φθάνουν τα 2 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο. «Οικονομικά είναι μια πολύ θετική εξέλιξη», υπογραμμίζει ο αρμόδιος για τον οικονομικό σχεδιασμό της χώρας Μεχντί Χαφέζ. «Απο πλευράς ασφάλειας, ωστόσο, χρειάζεται τεράστια οργάνωση προκειμένου να αποφευχθούν οι αρνητικές συνέπειες», καταλήγει. Μετά από δεκαετίες επιβεβλημένης σιωπής, οι κληρικοί του Ιράκ αρχίζουν πλέον να αποκτούν οπαδούς και ανάμεσα στα εκατομμύρια των Σιιτών του Ιράν. Είναι χαρακτηριστικό ότι περίπου το 70% των Ιρανών θεωρούν τον Αλί Σιστάνι δικό τους αγιατολάχ. Μένει, συνεπώς, να διαπιστωθεί, για πόσο καιρό ακόμη ο Πολ Μπρέμερ θα διάκειται τόσο φιλικά απέναντι στον πανίσχυρο ηγέτη της σιιτικής κοινότητας του Ιράκ.