Μέρες του 1947 θυμίζει, για Ισραηλινούς και Παλαιστινίους, η αυριανή συζήτηση γύρω από το Τείχος διαχωρισμού της Δυτικής Οχθης, που οικοδομεί η κυβέρνηση του Αριέλ Σαρόν, στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Τα ημερολόγια έδειχναν την 27η Νοεμβρίου του 1947, όταν το Συμβούλιο Ασφαλείας του νεοπαγούς OHE πραγματοποιούσε, στη Νέα Υόρκη, την ιστορική συνεδρίασή του για το Παλαιστινιακό. Χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, στο εβραϊκό Τελ Αβίβ και στην αραβική Ιερουσαλήμ, εκατομμύρια άνθρωποι παρακολουθούσαν από τα ραδιόφωνά τους την πορεία της συνεδρίασης, καρπός της οποίας ήταν η απόφαση 181, για τον διαμελισμό της ενιαίας, επί βρετανικής κατοχής, Παλαιστίνης και τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ. H απόφαση έγινε δεκτή με δάκρυα λύτρωσης από το εβραϊκό έθνος, που μόλις είχε βγει από τη φρίκη του Ολοκαυτώματος και δάκρυα απόγνωσης από τους Παλαιστινίους, που μόλις έμπαιναν στη Μεγάλη Καταστροφή (Νάκμπα) ξεκινώντας μια οδύσσεια ξεριζωμών, προδοσιών και καταπίεσης που συνεχίζεται ώς τις μέρες μας.
Αύριο το πρωί, περίπου 1.000 εκπρόσωποι του έθνους του Δαβίδ, που εδώ και χρόνια έχει μετατραπεί σε κράτος-Γολιάθ της Μέσης Ανατολής, θα «πολιορκούν» τον κορυφαίο νομικό θεσμό της διεθνούς κοινότητας, στη Χάγη, με φωτογραφίες διαμελισμένων πτωμάτων Ισραηλινών πολιτών, θυμάτων Παλαιστινίων καμικάζι. Το μήνυμά τους θα είναι «Το τείχος μάς προστατεύει από τους τρομοκράτες». H μετάβασή τους στη Χάγη υποστηρίχθηκε από ισχυρά εβραϊκά λόμπι της διασποράς, που προσέφεραν αεροπορικά εισιτήρια σε πολύ χαμηλές τιμές, με την προϋπόθεση ότι κάθε ταξιδιώτης θα συμμετείχε σε δύο τουλάχιστον διαδηλώσεις διαμαρτυρίας. Το μεσημέρι της ίδιας μέρας, οι πόλεις και τα χωριά της Δυτικής Οχθης θα βυθιστούν για πέντε λεπτά σε μια συμβολική σιωπή, μετά το πέρας της οποίας οι καμπάνες και οι σειρήνες θα ηχήσουν σε όλα τα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη.
Προβλέποντας αρνητική απόφαση, η ισραηλινή κυβέρνηση αποφάσισε να σαμποτάρει τη διαδικασία της Χάγης και προσπαθεί να αποδραματοποιήσει το τείχος, κάνοντας λόγο για απλό «φράκτη ασφαλείας». Περίεργος «φράκτης», που προβλέπεται να έχει συνολικό μήκος 711 χιλιομέτρων, με αγκαθωτό συρματόπλεγμα, ηλεκτρονικούς αισθητήρες, κάμερες παρακολούθησης και τείχος από μπετόν αρμέ που φτάνει τα οκτώ μέτρα ύψος, μετατρέποντας χωριά ή και ολόκληρες πόλεις, σαν την Καλκίλια, σε πραγματικές φυλακές με μία μόνο πύλη προς τον έξω κόσμο, φρουρούμενη από Ισραηλινούς στρατιώτες.
Το Γραφείο του OHE για τον Συντονισμό Ανθρωπιστικών Υποθέσεων (OCHA) σκιαγραφεί μια ζοφερή εικόνα σχετικά με τις επιπτώσεις του τείχους στην καθημερινότητα των Παλαιστινίων: Ηδη, έχουν κατασχεθεί από το Ισραήλ 1.140 εκτάρια παλαιστινιακής γης, τα οποία θα αυξηθούν σε 40.000 εκτάρια, όταν ολοκληρωθεί η ανέγερση. Περισσότερα από 100.000 δέντρα έχουν ξεριζωθεί, ενώ το Ισραήλ έχει σφετερισθεί μεγάλο μέρος των υδάτινων πόρων των Παλαιστινίων. Το OCHA εκτιμά ότι το 30% του παλαιστινιακού πληθυσμού «θα πληγεί άμεσα» από το τείχος. Ηδη, χιλιάδες Παλαιστίνιοι έχουν απομονωθεί από τα χωράφια, τα σχολεία και τους συγγενείς τους. Ανθρωποι που έπρεπε μέχρι χθες να διανύσουν τρία χιλιόμετρα για το γειτονικό μαιευτήριο ή νοσοκομείο, τώρα πρέπει να διασχίσουν είκοσι χιλιόμετρα, περνώντας από δύο σημεία ελέγχου των Ισραηλινών.
Διάφορες προτάσεις
Από πολιτική άποψη, το τείχος αντιπροσωπεύει την πιο επικίνδυνη εξέλιξη μετά τον πόλεμο του 1948 και τον πόλεμο των έξι ημερών, του 1967. Σύμφωνα με το OCHA, το Ισραήλ σφετερίζεται το 14,5% της Δυτικής Οχθης, ένα ποσοστό που μπορεί να ανέβει και στο 40-45%, ανάλογα με τη διαδρομή που θα ακολουθήσει το τείχος μέχρι την ολοκλήρωσή του. Οι πιο σκληροπυρηνικοί κύκλοι του Ισραήλ στοιχίζονται πίσω από προτάσεις όπως εκείνη του υπουργού Μεταφορών Αβιγκντόρ Λίμπερμαν, να χωριστεί η λιλιπούτεια έκταση της Δυτικής Οχθης που θα απομείνει στους Παλαιστίνιους σε τέσσερα αποδυναμωμένα καντόνια, εξοστρακίζοντας στις ελληνικές καλένδες κάθε προοπτική δημιουργίας κυρίαρχου κράτους. O ίδιος ο Σαρόν εξετάζει το ενδεχόμενο να επεκταθεί το τείχος και στο ανατολικό κομμάτι της Δυτικής Οχθης, προς τη Νεκρά Θάλασσα, έτσι ώστε να μην έχουν οι Παλαιστίνιοι σύνορα με την Ιορδανία, αλλά να στριμωχθούν σε ένα μεγάλο θύλακο-γκέτο στο εσωτερικό του κράτους του Ισραήλ.
Η ισραηλινή Αριστερά, το φιλειρηνικό κίνημα της χώρας, αλλά και μερίδα του πολιτικού και στρατιωτικού κατεστημένου καταδικάζουν το τείχος προβλέποντας ότι μόνο δεινά θα φέρει στη χώρα τους. Την περασμένη Δευτέρα, ο αρθρογράφος της έγκυρης ισραηλινής εφημερίδας «Χααρέτζ», Ακίβα Ελνταρ, σημείωνε:
«Η πολιτική σκοπιμότητα του τείχους δεν έχει σχέση με την ασφάλεια… O πρωθυπουργός Αριέλ Σαρόν διαπίστωσε ότι ο φόβος των τρομοκρατικών επιθέσεων του έδωσε ένα μαγικό εργαλείο ώστε να χαράξει μονομερώς τα σύνορα της χώρας… Το «μικρό σχέδιο» του Σαρόν για απεμπλοκή από τη Γάζα (σ.σ. όπου υπάρχουν μόλις 21 μικροί και άνευ οποιασδήποτε στρατηγικής σημασίας εβραϊκοί εποικισμοί) έχει στόχο να κερδίσει την καρδιά της Αμερικής ώστε να μην εμποδισθεί στο «μεγάλο σχέδιο» του τείχους και της προσάρτησης εδαφών στη Δυτική Οχθη».
Το δημογραφικό πρόβλημα
Η δημιουργία ενός «Μεγάλου Ισραήλ» στο πρότυπο της ρατσιστικής Νότιας Αφρικής, με τους Παλαιστίνιους στον ρόλο των μαύρων, προσκρούει όχι μόνο στην παλαιστινιακή Ιντιφάντα αλλά και σε έναν άλλο, χαμηλότερης έντασης αλλά στρατηγικής σημασίας, παράγοντα: Το δημογραφικό. Ηδη στο σύνολο του Ισραήλ και των κατεχομένων ζουν 5,2 εκατομμύρια Εβραίοι έναντι 4,9 Αράβων και η ψαλίδα κλείνει με επιταχυνόμενους ρυθμούς. Μέσα σε μια δεκαετία, οι Παλαιστίνιοι προβλέπεται ότι θα αποτελούν τη δημογραφική πλειοψηφία.
Στο ίδιο το Ισραήλ ζουν 1,2 εκατομμύρια Αραβες και αύριο θα είναι πολύ περισσότεροι. H ανέγερση του τείχους εξυπηρετεί την προσπάθεια του ισραηλινού κράτους να περιορίσει την παράνομη μετανάστευση που αλλοιώνει εις βάρος του τη δημογραφική ισορροπία. Μια καταδικασμένη σε αποτυχία προσπάθεια, όπως δείχνει η τύχη του αμερικανικού «τείχους» απέναντι στους Μεξικανούς, στο Ρίο Γκράντε ή τα πορώδη σύνορα της Ευρώπης του Σένγκεν.
Η στάση ΗΠΑ και Ε.Ε.
Στα δύσκολα, οι φίλοι φαίνονται… H επιλογή της κυβέρνησης Μπους να στηρίξει τον ακροδεξιό Σαρόν και να εναντιωθεί στην απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του OHE που παρέπεμψε το τείχος στη Χάγη μόνο έκπληξη δεν προκάλεσε. Οπως άλλωστε και η άκρως προσβλητική, έναντι της γηραιάς ηπείρου, τοποθέτηση του Αμερικανού απεσταλμένου στην Ευρωπαϊκή Ενωση, Ρόκγουελ Σνάμπελ. Την ώρα που η διεθνής κοινή γνώμη αγανακτούσε για την ανέγερση του τείχους και τον σφαγιασμό 15 Παλαιστινίων στη Γάζα, ο κ. Σνάμπελ εγκαλούσε την Ευρωπαϊκή Ενωση για… αντισημιτισμό, ο οποίος, κατά δήλωσή του, «φτάνει σε τέτοιο σημείο που γίνεται τόσο άσχημος όσο τη δεκαετία του ’30», δηλαδή την περίοδο της ανόδου του Ναζισμού!
Εκείνο που προκαλεί εξαιρετικά δυσάρεστη έκπληξη είναι η στάση Πόντιου Πιλάτου που υιοθέτησε η Ευρωπαϊκή «Ενωση». Με μόνη τιμητική εξαίρεση τη Γαλλία, οι «Δεκαπέντε», παρά την πλατωνική καταδίκη του τείχους, αποδοκίμασαν την προσφυγή στη Χάγη με το πρόσχημα ότι δεν θα βοηθήσει την ειρηνευτική διαδικασία. Ποια ειρηνευτική διαδικασία τη στιγμή που ο Οδικός Χάρτης έχει ενταφιασθεί από το ίδιο το Ισραήλ; O ευρών αμειφθήσεται…
Τελευταία ελπίδα η Χάγη
Το τείχος του Σαρόν αντιπροσωπεύει για τους Παλαιστινίους μια ιστορική απειλή για την ίδια την εθνική τους υπόσταση και η διαδικασία της Χάγης μια τελευταία ελπίδα να ανοίξει ο δρόμος της πολιτικής λύσης και να αναθερμανθεί η ειρηνευτική διαδικασία. Αν αυτή η ελπίδα εξανεμισθεί, η κλιμάκωση του ένοπλου αγώνα και η απότομη ριζοσπαστικοποίηση της Ιντιφάντα θα αποτελεί πλέον μονόδρομο. Ηδη, ακόμη και ο μετριοπαθής πρωθυπουργός της Παλαιστινιακής Αρχής, Αχμέντ Κορέι, απειλεί ότι η ανέγερση του τείχους θα σημάνει τον ενταφιασμό της προοπτικής για δύο κυρίαρχα κράτη (Ισραήλ- Παλαιστίνη) και τον αναπροσανατολισμό του παλαιστινιακού κινήματος στον δρόμο του ενός, πολυεθνικού κράτους, όπου οι Εβραίοι σύντομα θα αποτελούν μειοψηφία.
Αν θέλει να αποτρέψει την επαπειλούμενη, μοιραία οπισθοδρόμηση στο Μεσανατολικό, η Ευρωπαϊκή Ενωση -και πρώτα απ’ όλα χώρες όπως η Γαλλία, η Ισπανία και η Ελλάδα που έχουν ιστορικούς και πολιτικούς δεσμούς με την περιοχή- οφείλει να διαδραματίσει τον αυτόνομο, ενεργητικό της ρόλο. Τα μέσα υπάρχουν: Μια συνδυασμένη πολιτική οικονομικών κινήτρων και κυρώσεων προς το Ισραήλ, από τη μια πλευρά, και αποστολής (μη ένοπλων) παρατηρητών στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, από την άλλη. Το μέγα θέμα είναι αν υπάρχει η πολιτική βούληση.