Ανεξαρτήτως της πραγματικής συμβολής της στη διαμόρφωση μιας νέας σχέσης ενδοευρωπαϊκής αλληλεγγύης, η πρόσφατη σύνοδος των «Τριών Μεγάλων» στο Βερολίνο, με την ανάδειξη της Βρετανίας σε έστω υποθετικό εταίρο, άφησε να διαφανεί ότι ο γαλλογερμανικός άξων ίσως να μην αποτελεί πλέον το μοναδικό σημείο αναφοράς προκειμένου για την ηγεσία μιας Ευρωπαϊκής Ενωσης. H σύνοδος κατέδειξε ότι η πρόοδος της E.E. δεν εξαρτάται μόνον από τη δυναμική Παρισίων και Βερολίνου, όπως συνέβαινε τα τελευταία 40 χρόνια, αλλά από πληθώρα παραγόντων. Τρεις δυνατοί παίκτες είναι καλύτεροι από δύο, φαίνεται να ήταν το μήνυμα της συνόδου, η οποία είχε μία ακόμη θετική παράμετρο: H προθυμία των Τόνι Μπλερ, Ζακ Σιράκ και Γκέρχαρντ Σρέντερ να δεσμευτούν υπέρ μιας νέας μορφής συνεργασίας για το καλό της Ευρώπης, επέβαλε την επανεξέταση σοβαρών θεμάτων, όπως η διατλαντική σχέση, το ευρώ, η φορολογία, το δικαίωμα της αρνησικυρίας ή ακόμη και τυχόν νέες αιτίες απόκλισης μεταξύ Γερμανίας και Γαλλίας σε θέματα πολιτικής. Ετσι, ανεξαρτήτως των πραγματικών περιθωρίων συναίνεσης μεταξύ των τριών, η τριμερής κατέστησε προφανές το υποθετικό, δηλαδή ότι η γαλλογερμανική σχέση δεν προβάλλει πλέον ως μοναδικό δυνάμει ηγετικό σχήμα σε μια E.E. που συνορεύει με τη Ρωσία και ίσως σε 10 χρόνια θα συνορεύει, μέσω της Τουρκίας, με το Ιράκ.
Συνεκτικός ιστός
Αυτή είναι η άποψη όχι μόνο Γερμανών και Βρετανών αρμοδίων στη χάραξη πολιτικής, αλλά παραδόξως και Γάλλων. Ως εκ τούτου, η στροφή προς τον Τόνι Μπλερ εξυφαίνει τον συνεκτικό ιστό μεταξύ της «παλαιάς» και της «νέας Ευρώπης». «O γαλλογερμανικός άξονας δεν διαθέτει πλέον βάρος ανάλογο του ευρωπαϊκού του ρόλου» έγραφε η αριστερή Liberation. Στην άλλη όχθη του Ρήνου, η συντηρητική Frankfurter Allgemeine Zeitung προέβλεπε ότι «εφεξής δεν είναι εφικτή η αποκλειστικότητα Παρισίων και Βερολίνου στη διαμόρφωση της μελλοντικής Ευρώπης». Ισως, επειδή Γαλλία και Γερμανία, παραβίασαν το Σύμφωνο Σταθερότητας που οι ίδιες δημιούργησαν.
Η κίνηση των «έξι»
Ετσι, σε πείσμα της δυναμικής υπέρ των οικονομικών μεταρρυθμίσεων, την οποία συνόψισαν οι τρεις ηγέτες στο Βερολίνο, η Ισπανία, η Ιταλία, η Πορτογαλία, η Ολλανδία, η Πολωνία και η Εσθονία με ανοιχτή επιστολή προς τον Ρομάνο Πρόντι υπεραμύνθηκαν του Συμφώνου και συγκεκριμένων οδηγιών, ενοχοποιώντας τη Γαλλία και τη Γερμανία ως επιρρεπείς σε εθνικές προτεραιότητες. Αρα, παρά τις διαβεβαιώσεις των «Τριών Μεγάλων», κανείς από τους «έξι» συντάκτες της επιστολής δεν αντέχει την ιδέα της «τριανδρίας». Αρα, η Βρετανία, ως συμπληρωματικός παράγοντας στο γαλλογερμανικό δίδυμο, δεν θεωρείται εγγύηση απο τους έξι. Κάποιοι, όπως η Ισπανία, φοβήθηκαν μήπως ο κ. Μπλερ χρησιμεύσει ως άλλοθι στις εσωτερικές αντιξοότητες των κ. Σρέντερ και Σιράκ, η Ιταλία κατηγόρησε τους «Τρεις» ότι συνασπίζονται προς όφελος εθνικών συμφερόντων, ερήμην της ευημερίας της E.E. Οπότε στον ορίζοντα άρχισαν να διαγράφονται νέοι ανταγωνισμοί, ίσως μεγεθυμένοι στο πλαίσιο της τριγωνικής σχέσης.
Η Γερμανία κόπτεται να πείσει όλους τους εταίρους της ότι διαδραματίζει «για λογαριασμό της Ευρώπης ηγετικό ρόλο στη Μέση Ανατολή», κατά την έκφραση του πρώην υπουργού Αμυνας Φόλκερ Ρίε. Προφανής είναι και η προσπάθεια του νυν υπουργού Εξωτερικών Γιόσκα Φίσερ να συντονίσει την ευρωπαϊκή διπλωματία με την πολιτική των ΗΠΑ και του NATO, αναγάγοντας σε πρωταρχικό πρόβλημα της υφηλίου τον «νέο απολυταρχισμό» και την «ολέθρια τρομοκρατία της Τζιχάντ», όρους προσφιλείς στην κυβέρνηση Μπους. Εάν τελικώς η Γερμανία δεν στείλει στρατό στο Ιράκ, λόγω των καλών της σχέσεων στο Ισραήλ και μεταξύ των Παλαιστινίων, ίσως να υποσκελίσει τη Γαλλία στην προσπάθεια διαμόρφωσης ευρωπαϊκής πολιτικής στη Μέση Ανατολή, συμπληρωματικής και όχι εχθρικής προς την αμερικανική πολιτική. Σύμφωνα με τον γερμανικό Τύπο, οι Γάλλοι μάλλον δεν θα ενστερνιστούν τις θέσεις Φίσερ περί του απειλητικού ισλαμικού φονταμενταλισμού και έχουν θυμώσει επειδή δεν τους συμβουλεύτηκε προηγουμένως.
Συνάντηση Σρέντερ – Μπους
Η Γερμανία δεν προσβλέπει μόνο στη βελτίωση των σχέσεων με τις ΗΠΑ, αλλά και στην καταλυτική επίδραση του τριγώνου Ουάσιγκτον – Λονδίνου – Βαρσοβίας στα νέα μέλη της E.E., κυρίως στην κεντρική Ευρώπη. H δύσκολη σχέση του Γκέρχαρντ Σρέντερ με τον πρόεδρο Μπους -με τον οποίο συναντάται αυτή την εβδομάδα στην Ουάσιγκτον- θεωρείται ανάχωμα στη γερμανική επιρροή στη «νέα Ευρώπη». Οι θέσεις και προθέσεις δεν αντανακλούν «απόλυτη ταύτιση απόψεων» Γάλλων και Γερμανών, ως ισχυρίστηκε ο πρόεδρος Σιράκ. Μάλλον αντικρούουν τον ζήλο της Γαλλίας να προβάλει τον ρόλο της ως σημαντικότερου στρατιωτικού παράγοντα στην Ευρώπη, πυρηνικής δύναμης ισότιμης με τη Βρετανία και μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας του OHE. Ισως λοιπόν, Γαλλία και Γερμανία να μη σχεδιάζουν μεν την άνευ όρων επιστροφή στο στρατόπεδο των ατλαντιστών, πιθανώς, όμως, σχεδιάζουν χωριστή προσέγγιση της Βρετανίας. Αρα διαμορφώνεται μια νέα κατάσταση με νέους μοχλούς πίεσης και μορφές διαμεσολάβησης.
Ωστόσο, παρά τις διαιρέσεις στο εσωτερικό της Ευρώπης, η εξίσωση των «Τριών Μεγάλων», αν και ασαφής σε επιχειρησιακή βάση, λόγω ακριβώς των πολλών δυνατοτήτων της, προσδίδει κύρος στον ηγετικό άξονα Γαλλίας, Γερμανίας, Βρετανίας, έστω και αν η ιδέα έχει ανακαλυφθεί προ πολλού.