Τις τελευταίες δύο εβδομάδες, η Αγκυρα έγινε ο δημοφιλέστερος προορισμός της γερμανικής πολιτικής ηγεσίας. Πρώτα, η επικεφαλής της αντιπολίτευσης των Χριστιανοδημοκρατών Ανγκελα Μέρκελ και στη συνέχεια σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος, Γκέρχαρντ Σρέντερ, έσπευσαν να εξάρουν τις μεταρρυθμίσεις της γείτονος, πλειοδοτώντας σε εγκώμια. Οι ομοιότητες στη ρητορική τους όμως σταμάτησαν εκεί. H Μέρκελ υιοθέτησε μία άτολμη στάση, η οποία δυσαρέστησε σφόδρα την Τουρκία, αλλά και το κυβερνών κόμμα στο Βερολίνο. Εκανε λόγο για προνομιακή συνεργασία Αγκυρας – E.E., μία πρόταση, που απορρίφθηκε πάραυτα από τον Τούρκο πρωθυπουργό, Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν. Αντίθετα, η πλήρης ένταξη της Τουρκίας στην E.E. βρίσκεται στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας του Σρέντερ, όχι μόνον επειδή ο τελευταίος θέλει να χαϊδέψει τα αφτιά της ισχυρής, τουρκικής μειονότητας εν όψει των αλλεπάλληλων τοπικών εκλογών και της ανάδειξης του νέου Ευρωκοινοβουλίου τον Ιούνιο, αλλά εξαιτίας της υποστήριξης της συντριπτικής πλειοψηφίας της γερμανικής κοινής γνώμης στην ευρωπαϊκή προοπτική της Αγκυρας.
Δημοσκόπηση του Der Spiegel
Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση του έγκυρου περιοδικού Der Spiegel, το 54% των ερωτηθέντων Γερμανών πολιτών τάσσεται υπέρ της μεσοπρόθεσμης ή μακροπρόθεσμης συμμετοχής της Τουρκίας στις ευρωπαϊκές δομές.
Τις τάσεις αυτές φαίνεται ότι έχει λάβει σοβαρά υπόψη του στη χάραξη της πολιτικής του ο Σρέντερ. Κατά την επίσκεψή του στην τουρκική πρωτεύουσα, ο Γερμανός καγκελάριος δεν αρκέστηκε απλώς να χαρακτηρίσει θετικές τις επιδόσεις της χώρας στον τομέα των μεταρρυθμίσεων, αλλά εξέφρασε την προθυμία του Βερολίνου να συνδράμει τις προσπάθειες εφαρμογής του προγράμματος του μουσουλμανικού κράτους. O νέος τρόπος σκέψης θα υποσκελίσει τις σκοταδιστικές, αντιευρωπαϊκές απόψεις, που εξακολουθούν να κυριαρχούν σε μερίδα του τουρκικού κατεστημένου. Πάντως, το ειδύλλιο Αγκυρας – Βερολίνου δεν είναι αποδεκτό από το σύνολο του πολιτικού κόσμου.
Επίθεση Χριστιανοδημοκρατών
Επικαλούμενη τον κίνδυνο μιας οικονομικά μη βιώσιμης «υπερέκτασης» της E.E., η Μέρκελ ανακάλυψε στη φράση «προνομιακή συνεργασία» τη χρυσή τομή, που δεν αφήνει μεν υπερβολικές ελπίδες στην Αγκυρα, χωρίς όμως να της κλείνει την πόρτα στα μούτρα. Σχολιάζοντας μάλιστα την επίσκεψη Σρέντερ στην Τουρκία πολλά στελέχη των χριστιανοδημοκρατών τον κατηγόρησαν ότι φούσκωσε κατά ανεύθυνο τρόπο τα μυαλά των Τούρκων αξιωματούχων, αφήνοντας να εννοηθεί ότι επίκειται ο ορισμός ημερομηνίας ένταξης της χώρας τον προσεχή Δεκέμβριο. Μέχρι τότε, «η Κομισιόν πρέπει να απαντήσει είτε ναι, συστήνουμε την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων τη συγκεκριμένη ημερομηνία, είτε όχι», όπως ανέφερε ο αναπληρωτής πρόεδρος των σοσιαλδημοκρατών, Γκέρνοτ Ερλερ. «Μία τρίτη πιθανότητα δεν υπάρχει», ήταν η κατηγορηματική δήλωσή του, η οποία προκάλεσε μαζί με τις θέσεις του Σρέντερ την οργή της αντιπολίτευσης.
Αισιόδοξος ότι η Αγκυρα θα πληροί τις προϋποθέσεις ένταξης μέχρι τα τέλη του έτους παρουσιάσθηκε και ο αρμόδιος επίτροπος, Γκίντερ Φερχόιγκεν, ο οποίος είναι μεν σοσιαλδημοκράτης και ακολουθεί τη γραμμή Σρέντερ, αλλά δεν θα διακινδύνευε τέτοιου είδους προγνωστικά σε περίπτωση που θεωρούσε ότι δεν υπάρχει καμία πιθανότητα να ορισθεί ακριβής ημερομηνία για την έναρξη της διαδικασίας. Αλλωστε, έχει αναλάβει να συντάξει την έκθεση στην εκπνοή τού 2004 για την εξέλιξη της Τουρκίας. «Τα δύο τελευταία χρόνια, η Τουρκία έχει προοδεύσει περισσότερο απ’ ό,τι τα ογδόντα χρόνια της σύγχρονης ιστορίας της», επισήμανε ο Φερχόιγκεν.
Αναγκαία η ενσωμάτωση
Η ανάγκη ενσωμάτωσης της Τουρκίας στην E.E. έχει γίνει πλέον κοινός τόπος στη Γερμανία, καθώς η ρατσιστική συνθηματολογία υποχωρεί, υποκαθιστώμενη από μία ρεαλιστική αντιμετώπιση της εκκρεμότητας. Μόλις το 37% των Γερμανών διαφωνεί επί της αρχής στην ευρωπαϊκή προοπτική και στις τάξεις των αριστερών, νεότερων ψηφοφόρων με υψηλό επίπεδο μόρφωσης το αντίστοιχο ποσοστό είναι ακόμη μικρότερο. Δύο στους τρεις ψηφοφόρους των σοσιαλδημοκρατών και εννέα στους δέκα οπαδούς των Πρασίνων πιστεύουν ότι η ένταξη της Τουρκίας στην E.E. πρέπει να προχωρήσει άμεσα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης η ευαισθησία της γερμανικής κοινής γνώμης να μην αποτελέσει το ζήτημα αντικείμενο προεκλογικής αντιπαράθεσης εν όψει ευρωεκλογών. «Το θέμα ένταξης της Τουρκίας στην E.E. δεν ενδείκνυται για αφίσες και ξενοφοβικά διαφημιστικά σποτ», προειδοποίησε ο πρόεδρος του γερμανοτουρκικού φόρουμ στους κόλπους των χριστιανοδημοκρατών, Μπουλέντ Αρσλάν, αντανακλώντας τη γνώμη των περισσότερων συμπατριωτών του. Τα δύο τρίτα των Γερμανών εναντιώνονται στις διαφαινόμενες προθέσεις της αντιπολίτευσης να αναδείξουν το ακανθώδες θέμα σε σημείο τριβής μεταξύ σοσιαλδημοκρατών και χριστιανοδημοκρατών.
Το βέβαιο είναι ότι η παράταση της εκκρεμότητας και μετά το Δεκέμβριο θα στείλει στους Τούρκους κατοίκους της Γερμανίας το μήνυμα ότι είναι ανεπιθύμητοι και θα επιτείνει τον αποκλεισμό τους. Αντίθετα, η ενσωμάτωση της Αγκυρας στην E.E. θα αποδείξει πως το Ισλάμ και η δημοκρατία δεν είναι ασύμβατες έννοιες. Παράλληλα, ο εκδημοκρατισμός της Τουρκίας θα μπορούσε να έχει ευεργετικές επιπτώσεις για την ειρηνευτική διαδικασία στη Μέση Ανατολή.
Δεξαμενή άντλησης εργαζομένων
Ακόμη και οικονομικοί παράγοντες στη Γερμανία θεωρούν ότι η ένταξη της Τουρκίας στην E.E. θα έχει θετικά αποτελέσματα, ειδικά στον τομέα της απασχόλησης. Με δεδομένο ότι οι Γερμανοί είναι ένας γηραιός και συρρικνούμενος λαός, σε αντίθεση με τους Τούρκους, που είναι ένας μεγάλος, ζωντανός και διογκούμενος λαός, η ένταξη της Αγκυρας θα παράσχει την ευκαιρία μετανάστευσης του κατάλληλου εργατικού δυναμικού την κατάλληλη στιγμή, συμπεριλαμβανομένων ανειδίκευτων εργατών. Αντίθετα από την ευρέως διαδεδομένη άποψη ότι η Γερμανία έχει πλέον ανάγκη μόνο από εξιδεικευμένους εργαζόμενους (πρόσφατο είναι το παράδειγμα εισαγωγής Ινδών ειδικών προγραμματιστών, ειδικών στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές), η χώρα χρειάζεται εξίσου ανειδίκευτους εργαζόμενους. Λόγω των παραδοσιακών-μεταπολεμικά-σχέσεων μετανάστευσης μεταξύ των δύο χωρών, η Τουρκία φαντάζει η φυσική δεξαμενή άντλησης εργατικού δυναμικού για τη Γερμανία.