Ας δούμε ορισμένα παραδείγματα για το πώς βασικές ιδιότητες της ζωής εμφανίζονται και λειτουργούν σε συστήματα μηχανών, σύμφωνα με την άποψη του Κρίστοφερ Μέγιερ, συγγραφέα του βιβλίου «Είναι ζωντανό: H επερχόμενη σύγκλιση πληροφορικής, βιολογίας και επιχειρήσεων».
Δημιουργία: Εκφράζει τον τρόπο με τον οποίο απρόβλεπτες μορφές εμφανίζονται ως αποτέλεσμα αναρίθμητων αλληλεπιδράσεων μεταξύ ανεξάρτητων σωμάτων ή σωματιδίων. Η συμπεριφορά ενός οργανισμού, για παράδειγμα, είναι αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης των κυττάρων του. Με τον ίδιο τρόπο όμως, τα καιρικά φαινόμενα είναι παράγωγα της αλληλεπίδρασης του οξυγόνου, του διοξειδίου του άνθρακα, του νερού και άλλων στοιχείων.
Αυτοοργάνωση: Είναι μια βασική μορφή δράσης των έμβιων οργανισμών. Τα φυτά και τα ζώα αναπτύσσονται και διαχειρίζονται τον εαυτό τους χωρίς να υπακούουν σε μια ιεραρχία, χωρίς να έχουν την ανάγκη κάποιου μάνατζμεντ. Αλλά και μια σειρά ψηφιακές απομιμήσεις, κατασκευασμένες από ένα μεγάλο αριθμό εταιρειών λογισμικού, εμφανίζουν ικανότητα αυτοοργάνωσης. Πρόκειται για συστήματα με τόσες ποικίλες εφαρμογές, από δίκτυα υπολογιστών έως αεροσκάφη τορνέιντο!
Αναπαραγωγή: H διαδικασία αυτή εθεωρείτο μέχρι πρόσφατα αυστηρά οριοθετημένη εντός των πλαισίων των ζωντανών οργανισμών. Σήμερα όμως, υπολογιστικά προγράμματα μπορούν επίσης να… τεκνοποιούν. Γενετικοί αλγόριθμοι αντιγράφουν τη βιολογική ικανότητα για καινοτομία και για νέες συνθέσεις, μέσω της γενετικής επανασυγκόλλησης. Αναμιγνύουν τα ψηφιακά «1» και «0», το «αλφάβητο» της ψηφιακής γλώσσας, με τον ίδιο τρόπο που η φύση αναμειγνύει τα G, T, A και C του DNA και στη συνέχεια αναπαράγουν τον καλύτερο από τους κώδικες που παράχθηκαν. Στη συνέχεια θα υποστεί και αυτός παραπέρα επανασχεδιασμό. Αυτή η τεχνική χρησιμοποιείται ήδη για την εξέλιξη συστημάτων κάθε τύπου, από προγράμματα βιομηχανικής παραγωγής μέχρι μηχανές τζετ.
Αλληλεπίδραση: Χωρίς αμφιβολία, συντροφεύει την ίδια την εξέλιξη. Οταν ένας οργανισμός εξελίσσεται αντιδρά σε μια περιβαλλοντική αλλαγή. Στη συνέχεια όμως ασκεί μια διαφοροποιημένη επίδραση στο περιβάλλον, το οποίο αλλάζει, οδηγώντας έτσι σε παραπέρα εξέλιξη τον οργανισμό. O ίδιος όμως κύκλος εμφανίζεται και σε πολλά κοινωνικά συστήματα, όπως για παράδειγμα στην αλληλεπίδραση μεταξύ των κανόνων της ανθρώπινης συμπεριφοράς και του νομικού συστήματος.
Τεχνολογικές εφαρμογές
Αυτές οι ιδιότητες της ζωής έχουν ήδη εφαρμοστεί σε κατασκευάσματα, όπως το ρομπότ Αϊμπο, το ψηφιακό σκυλάκι της Sony. Βάλτε μαζί δύο σκυλάκια-ρομπότ και θα δείτε τις προσωπικότητές τους να εξελίσσονται σε αλληλεπίδραση. H διαχωριστική γραμμή μεταξύ των έμβιων οργανισμών και των μηχανών έχει αρχίσει να γίνεται πιο θολή.
Ας δούμε, για παράδειγμα, πώς συμπεριφέρεται ένα μη επανδρωμένο αεροπλάνο παρατήρησης, το γνωστό Predator. Κάθε τέτοια ιπτάμενη μηχανή καταγράφει εδάφη, κλιματολογικές αλλαγές και πιθανές απειλές. Συλλέγει τις πληροφορίες της χωρίς διακοπή και τις μεταδίδει μέσω δορυφόρου. Κάθε Predator κινείται βάσει δύο κανόνων: από την πείνα για την απόκτηση πληροφορίας και από την απώθηση προς τους ομοίους του, έτσι ώστε να αποφευχθεί κάθε περιττή κατόπτευση μέσω αλληλοκάλυψης. Αυτοί οι κανόνες επιτρέπουν στα UAV (μη επανδρωμένα κατασκοπευτικά αεροσκάφη) να κατευθύνουν τον εαυτό τους καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη μηχανή. Αλλοι κανόνες βοηθούν τα Predator να επιβιώνουν. Οταν, για παράδειγμα, ο ιπτάμενος κατάσκοπος εντοπίσει απειλή πυραύλων, πυροβολικού ή ακόμα και πυροβολισμούς τουφεκιών, εκτελεί αυτόματα έναν σωτήριο ελιγμό από ένα ρεπερτόριο που έχει αποθηκευμένο. Καθώς για τα Predator αυτοί οι κανόνες είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου, κάθε φορά που αντιμετωπίζουν μια άγνωστη μέχρι τότε επίθεση ή νέες ιδιαίτερες συνθήκες παράγουν νέες πληφοφορίες για την άμυνα. Με τη χρήση γενετικών αλγορίθμων αυτή η πληροφορία παράγει πιο αποτελεσματικούς κανόνες. Τα Predator επικοινωνούν μεταξύ τους, έτσι ώστε εάν κάποιο από τον στόλο τους καταρριφθεί στο Αφγανιστάν, όλοι οι αερο-κατάσκοποι δέχονται πληροφορίες για πιο αποτελεσματική άμυνα σε αυτού του τύπου την επίθεση. Πρόκειται ακριβώς για τον ίδιο τρόπο με τον οποίο τα βακτήρια αντιστέκονται στα αντιβιοτικά. Μόνο που γίνεται με μεγαλύτερη ταχύτητα.
Κάτι τέτοιο μπορεί να ακούγεται υπερβολικό, μέχρι να συνειδητοποιήσουμε ότι κάτι παρόμοιο συμβαίνει ήδη στον υπολογιστή μας, την ώρα που η NortoAntiVirus αναβαθμίζει αυτόματα, κάθε μέρα, τα συστήματά της κατά των ψηφιακών ιών. Στην πράξη, τα δίκτυα παίζουν έναν πολύ κρίσιμο ρόλο, συμβάλλοντας στο να μπορούν οι μηχανές να αρχίσουν να αντιγράφουν τους ανθρώπινους οργανισμούς. Στη ζωή, όπως και στο Ιντερνετ, οι συνδέσεις σημαίνουν πολύ περισσότερα πράγματα από μιαν απλή επαφή. Το δίκτυο μπορεί να οδηγήσει σε αλληλεπίδραση με παρόμοιους τρόπους με αυτούς που εμφανίζονται στα αυτόνομα νευρικά συστήματα του φυσικού κόσμου.
Βελτίωση του κυκλοφοριακού
Μια προηγμένη μορφή ανάλογων συστημάτων εφαρμόζεται ήδη στο Λος Αντζελες, όπου αισθητήρες στις διασταυρώσεις παρακολουθούν τα λεωφορεία και μέσω ενός κεντρικού υπολογιστή πληροφορούνται εάν έχουν καθυστέρηση στη διαδρομή τους. Στην περίπτωση αυτή, ανάβει υποχρεωτικά το πράσινο φανάρι, δίνοντας προτεραιότητα στα αργοπορημένα λεωφορεία. Αποτέλεσμα; Μείωση κατά 25% των καθυστερήσεων, χωρίς συνέπειες στην κυκλοφοριακή συμφόρηση.
Μοιάζει παράξενο, αλλά η αυξανόμενη γνώση μας για τη διαδικασία της ζωής μπορεί να έχει πολύ μεγάλη επίδραση στις κοινωνικές επιστήμες. Ετσι κι αλλιώς, τα κοινωνικά συστήματα αφορούν τους ανθρώπους, τα κατ’ εξοχήν όντα της αλληλεπίδρασης. Κάτω από τη νέα οπτική, η νέα επιστήμη της ζωής δεν θα μας βοηθήσει μόνο να ζούμε καλύτερα, αλλά να ζούμε καλύτερα όλοι μαζί.