Ισχυρή, αποφασιστική και με αυτοπεποίθηση η Ισπανία διαπρέπει σήμερα σε όλους τους τομείς, από τις τέχνες και τον αθλητισμό, έως τις επιχειρήσεις και την εξωτερική πολιτική. H Ισπανία εκσυγχρονίζεται. H επιρροή της χώρας η οποία άλλοτε ήταν κυρίως ταυτισμένη με τις ταυρομαχίες, είναι σήμερα, στην Ευρώπη και στον κόσμο, αντίστοιχη με αυτήν που ασκούσε η Ισπανία την εποχή που ήταν αυτοκρατορία. Με τη διαφορά ότι τότε η επιρροή της βασιζόταν στη στρατιωτική ισχύ, η οποία μπορεί να είναι πρόσκαιρη, ενώ σήμερα η Ισπανία διαθέτει κάτι πολύ πιο σημαντικό: διαθέτει παρουσία.
Η οικονομία της Ισπανίας αναπτύσσεται ταχύτερα από τις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. O απερχόμενος πρωθυπουργός της χώρας, Χοσέ Μαρία Αθνάρ, σε πρόσφατη επίσκεψή του στην Αμερική, καυχήθηκε ότι το ΑΕΠ της Ισπανίας υπερβαίνει σήμερα το αντίστοιχο του Καναδά και της Ρωσίας -δύο χώρες που είναι μέλη του G8, του ομίλου των οκτώ οικονομικώς ισχυρότερων κρατών του πλανήτη- ενώ βρίσκεται όγδοο στην παγκόσμια κατάταξη. Με αυτήν την διατύπωση, ο Αθνάρ άφησε να εννοηθεί ότι η χώρα του θα πρέπει να γίνει μέλος του ομίλου των ισχυρών της γης. H φωνή της Ισπανίας ακούγεται σήμερα παντού, από τις Βρυξέλλες και την Ουάσιγκτον ώς το Μπουένος Αϊρες, αν και δεν είναι πάντοτε αρεστή.
Η επιρροή της γλώσσας
Μια χώρα που μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες ήταν καταπιεσμένη και περιστρεφόταν μόνο γύρω από τον εαυτό της, σήμερα έχει το θάρρος να μπλοκάρει το σύνταγμα της Ευρωπαϊκής Ενωσης και να στέλνει 1.300 στρατιώτες για να βοηθήσουν τις ΗΠΑ στην αποκατάσταση της ειρήνης στο Ιράκ. Οποιον τομέα και αν εξετάσετε -τη γαστρονομία, τον κινηματογράφο, την μουσική, τη λογοτεχνία, τις επιχειρήσεις, την αρχιτεκτονική, τον αθλητισμό- θα διαπιστώσετε ότι υπάρχει παντού ένας Ισπανός που διαπρέπει.
Η ισχύς της χώρας αποτυπώνεται και στην επιρροή της γλώσσας – οι ισπανόφωνοι στο κόσμο ανέρχονται σε 400 εκατομμύρια, τα 35 εκατομμύρια εξ αυτών ζουν στις ΗΠΑ. O κυριότερος προπαγανδιστής της ισπανικής γλώσσας, το Ινστιτούτο Θερβάντες, διαθέτει 40 παραρτήματα σε 25 χώρες και φέτος ανοίγει καινούργια στο Βελιγράδι, τη Βουδαπέστη, την Πράγα και τη Στοκχόλμη. Το επόμενο φιλόδοξο σχέδιο του Ινστιτούτου είναι να ιδρύσει παράρτημα στην Κίνα.
Οπως μεριμνά για τη διάδοση της γλώσσας, το ισπανικό κράτος φροντίζει και για τον έλεγχο των μέσων ενημέρωσης. H δικτατορία στην μικρή οθόνη έφθασε σε τέτοιο σημείο που τον περασμένο χρόνο, ένα ισπανικό δικαστήριο απεφάνθη ότι ο βασικός κρατικός τηλεοπτικός σταθμός της χώρας, ο TVE-1, παραβίασε το δικαίωμα του κοινού στην πληροφόρηση καθώς «έθαψε» την είδηση για τη γενική απεργία. O σκηνοθέτης Νταβίντ Τρουέμπα εκτιμά ότι σύντομα οι Ισπανοί θα αντιμετωπίζουν τις τηλεοπτικές ειδήσεις με τον ίδιο τρόπο που αντιδρούν οι Κουβανοί όταν ανοίγουν την επίσημη εφημερίδα του κράτους, την Granma: θα γελούν. Παρά ταύτα, οι αναλυτές επισημαίνουν ότι η χώρα αναπτύσσεται σε τομείς όπως η επιστήμη, η τεχνολογία και οι επιχειρήσεις, ενώ ελάχιστοι αμφιβάλλουν για το ότι η Ισπανία κατακτά τον κόσμο με πρωτόγνωρο τρόπο.
Στη Λατινική Αμερική
Στις πρώην αποικίες της Ισπανίας στη Λατινική Αμερική, πολλοί παρατηρητές προέβλεπαν ότι οι Ισπανοί επιχειρηματίες με τα αυστηρά κοστούμια -ως νέοι «κονκισταδόρες»- θα ελάμβαναν επιτέλους δίκαιη τιμωρία όταν οι οικονομίες των περισσότερων χωρών της νοτιοαμερικανικής ηπείρου, όπως της Αργεντινής, σημείωσαν απότομη ύφεση. H μεγαλύτερη επιχείρηση της Ισπανίας, η Telefonica, είχε πραγματοποιήσει τεράστιες επενδύσεις στην περιοχή – μόνο στη Βραζιλία οι επενδύσεις της κατά το διάστημα 1998-2002, ανήλθαν σε 25 δισ. δολάρια. Οπως και άλλοι επενδυτές, η Telefonica επηρεάστηκε από την οικονομική ύφεση της Λατινικής Αμερικής όμως άντεξε, με αποτέλεσμα η Ισπανία να ενισχύσει περαιτέρω την παρουσία της.
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση, ο ρυθμός ανάπτυξης των 19 χωρών της Λατινικής Αμερικής θα κυμανθεί εφέτος μεταξύ του 3,5% και του 4%, ποσοστά απλησίαστα για τις οικονομίες των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών. Οι περισσότεροι παράγοντες ανάπτυξης της Ισπανίας που δραστηριοποιούνται στη Λατινική Αμερική -τράπεζες, πετρελαϊκές επιχειρήσεις, κατασκευαστικές εταιρείες, επιχειρήσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας- ήδη καταγράφουν κέρδη και αναμένουν περισσότερα για το μέλλον. Αυτή η ισπανική εισβολή είναι συνήθως καλοδεχούμενη και από τους Λατινοαμερικανούς. «Πιστεύουμε ότι οι ισπανικές επενδύσεις είναι πολύ καλές για τη Λατινική Αμερική», λέει ο Ντεμέτριο Σόντι ντε λα Τιχέρα, Μεξικανός γερουσιαστής του Δημοκρατικού Επαναστατικού Κόμματος. «Οι Ισπανοί μάς καταλαβαίνουν καλύτερα και το γεγονός ότι μοιραζόμαστε την ίδια γλώσσα, τις ίδιες αξίες και ιδέες, είναι ένα επιπλέον προσόν».
Ισχυρή οικονομία
Το κυβερνών Λαϊκό Κόμμα του Χοσέ Μαρία Αθνάρ, κάνει λόγο για μια δεύτερη μεταπολίτευση στην Ισπανία, η πρώτη σημειώθηκε με την αποκατάσταση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας στη χώρα, μετά το θάνατο του στρατηγού Φράνκο, το 1975. H δεύτερη αυτή μεταπολίτευση αφορά τη μετατροπή της Ισπανίας σε μια χώρα ισχυρή οικονομικά, η οποία διαθέτει τόση αυτοπεποίθηση ώστε να προτάσσει το ανάστημά της στους μεγάλους της Ευρώπης -τη Γερμανία και τη Γαλλία- και να σχηματίζει τις δικές της συμμαχίες κυρίως με τη Βρετανία και τις ΗΠΑ. Δικαιολογημένη ή όχι, η αυτοπεποίθησή τους είναι τόσο έντονη, που οι Ισπανοί παίρνουν ρίσκα, υπερβαίνουν όρια και έχουν τόση αυτοεκτίμηση ώστε να αυτοσαρκάζονται.
Το φαινόμενο εξηγείται ώς ένα βαθμό από την επιθυμία αλλά και τη διάθεση των Ισπανών να κατακτήσουν τον κόσμο. Τον περασμένο χρόνο, την Ισπανία των 40 εκατομμυρίων κατοίκων επισκέφθηκαν 52,5 εκατομμύρια τουρίστες. H Φύση, το κλίμα και η φιλόξενη διάθεση των ανθρώπων της, καθιστούν την Ισπανία πόλο έλξης για όσους θέλουν να μείνουν μόνιμα στη χώρα. O Χοσέ Λουίς Σουάρεθ, της επιχειρηματικής σχολής IESE της Μαδρίτης, λέει ότι το 2003 από τις 640.000 νέες οικοδομές, οι 100.000 προορίζονταν για κατοικίες ξένων οι οποίοι θα μείνουν μόνιμα στην Ισπανία. «Δύσκολα μπορούν οι άλλες χώρες να ανταγωνιστούν την Ισπανία, η οποία διαθέτει το καλύτερο κλίμα στη Μεσόγειο και πολύ καλή υποδομή».
Γαστρονομία και αθλητισμός
Ο Σουάρεθ λησμόνησε να αναφέρει τη γαστρονομία. Οι Ισπανοί σεφ, οι οποίοι για χρόνια ήταν υποβιβασμένοι σε σχέση με τους Γάλλους συναδέλφους τους συγκαταλέγονται σήμερα μεταξύ των κορυφαίων του είδους. O Καταλανός Φεράν Αδριά θεωρείται από ορισμένους κριτικούς ο καλύτερος, χάρη στην εφευρετικότητά του και τη γνώση του φαγητού. O Αδριά και άλλοι Ισπανοί σεφ, όπως ο Βάσκος Χουάν Μαρί Αρθάκ, έδειξαν τις ικανότητές τους αλλά και το χιούμορ τους στη Διεθνή Γαστρονομική Διάσκεψη, τον περασμένο Ιανουάριο στη Μαδρίτη. Σε κατάμεστες αίθουσες ο Αρθάκ χρησιμοποίησε μια μηχανή του καφέ για να παρασκευάσει έναν «αστακό εσπρέσο», όπως παλιότερα είχε ετοιμάσει «καφέ με ζαμπόν». O Αδριά μαγείρεψε μπαρμπούνι με μαλλί της γριάς, στα πρότυπα άλλων πρωτότυπων συνταγών του όπως το «χαβιάρι με πεπόνι» και το «σπαγκέτι με μάνγκο».
Και στον τομέα του αθλητισμού η Ισπανία δείχνει να έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό της. Ποιος είναι ο νεώτερος σε ηλικία οδηγός Φόρμουλα 1; O 22χρονος Φερνάντο Αλόνσο, που κέρδισε το Γκραν Πρι πέρυσι στην Ουγγαρία. Ποια είναι η ακριβότερη μεταγραφή στο ποδόσφαιρο φέτος; O Χοσέ Αντόνιο Ρέγιες. Για να τον αποκτήσει, η αγγλική ομάδα Αρσεναλ πλήρωσε 25 εκατομμύρια ευρώ. Ποιος έκανε την Ρεάλ Μαδρίτης ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα του παγκόσμιου ποδοσφαίρου; O πρόεδρός της, ο Ισπανός επιχειρηματίας Φλορεντίνο Πέρεθ. Ποιος ορειβάτης έχει κατακτήσει περισσότερες φορές το ψηλότερο όρος του κόσμου, με άνω των 8.000 υψόμετρο; O Βάσκος Χουανίτο Οϊαρθάμπαλ.
Στην… κόκκινη Ανδαλουσία
Ανάλογο ζήλο -αν όχι επιτυχία- επιδεικνύει η Ισπανία και σε άλλους τομείς. H χώρα υστερεί σε ορισμένες κατηγορίες της έρευνας και της τεχνολογίας όμως υπάρχουν πλείστες όσες μεμονωμένες περιπτώσεις που καταδεικνύουν την εφευρετικότητα και των ενθουσιασμό των Ισπανών. Ιδού ένα μοναδικό παράδειγμα. O Χουάν Πέρεθ Μερκαδέρ, διευθυντής του νεοϊδρυθέντος Κέντρου Αστροβιολογίας της Μαδρίτης, αναγνωρίζει ότι όταν αρχίζει να μιλάει για τον Αρη, τίποτε δεν μπορεί να τον σταματήσει. O Πέρεθ είναι ενθουσιασμένος για τη συγκρότηση ενός προγράμματος του κέντρου σε συνεργασία με τη NASA, με σκοπό να διερευνηθεί το αν υπήρξε ζωή στον Αρη. Οχι όμως οργανώνοντας αποστολή στον Κόκκινο Πλανήτη αλλά σκάβοντας στην περιοχή της Ανδαλουσίας. Για την ακρίβεια, το πρόγραμμα θα υλοποιηθεί στην πόλη Μίνας ντε Ριοτίντο, στην επαρχία της Ουέλβα, όπου παλαιά υπήρχαν ορυχεία και όπου το έδαφος μοιάζει με αυτό του Αρη.
«Εχουμε σκάψει σε βάθος 200 μέτρων», λέει ο Πέρεθ, «και εξετάζουμε το κατά πόσον σε αυτό το περιβάλλον υπάρχουν μορφές ζωής που προσαρμόζονται σε έδαφος με υψηλή περιεκτικότητα σιδήρου, όπως αυτό που κάνει την επιφάνεια του Αρη κόκκινη. Πριν από το τέλος του 2006, ελπίζουμε ότι θα έχουμε αναπτύξει ανάλογη ρομποτική τεχνολογία για να κάνουμε αντίστοιχες μελέτες στον Αρη».
Ειδικευμένοι στα σόου…
Κάτι άλλο που γνωρίζουν καλά οι Ισπανοί είναι να οργανώνουν σόου. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Βαρκελώνης, το 1992, ήταν από τους καλύτερους. Οχι μόνο για την αθλητική διοργάνωση, αλλά και για τον τρόπο με τον οποίο η πόλη αναδιοργανώθηκε, με αφορμή τους Αγώνες. Τώρα η Μαδρίτη διεκδικεί τους Ολυμπιακούς του 2012 και η Βαλένθια έχει ήδη αναλάβει τη διοργάνωση της ιστιοπλοϊκής κούρσας America’s Cup για το 2007. H πρόσφατη έκθεση σύγχρονης τέχνης Arco στη Μαδρίτη περιελάμβανε εκθέματα από 275 αίθουσες τέχνης, εκ των οποίων οι περισσότερες από τις μισές ήταν του εξωτερικού. Στη νότια Ισπανία, στη Μάλαγα, το νέο Μουσείο Πικάσο αφιερωμένο στο πιο διάσημο τέκνο της πόλης, γίνεται πόλος έλξης για χιλιάδες επισκέπτες.
Η Βαρκελώνη ετοιμάζεται να εγκαινιάσει στις 9 Μαΐου το Διεθνές Φόρουμ 2004, μια διοργάνωση η οποία υλοποιείται με τη συνεργασία ανάμεσα στον δήμο της πόλης, την τοπική κυβέρνηση της Καταλωνίας και την κεντρική κυβέρνηση. Στον εκτάσεως 30 εκταρίων χώρο του Φόρουμ, στο λιμάνι της πόλης, θα υπάρχει μια τεραστίων διαστάσεων κατασκευή από γυαλί που διαθέτει ένα αμφιθέατρο 3.200 θέσεων. Στο πλαίσιο του Φόρουμ, του οποίου τα τρία βασικά θέματα θα είναι η βιώσιμη ανάπτυξη, η ειρήνη και η πολυπολιτισμικότητα, θα πραγματοποιηθούν συναυλίες και διαλέξεις. Θα διαμορφωθεί επίσης ένας ειδικός χώρος, ο οποίος θα φιλοξενήσει 1.200 παιδιά από 16 χώρες του κόσμου.
Καλατράβα και στη N. Υόρκη
Στον τομέα του πολιτισμού οι επιδόσεις της Ισπανίας είναι επίσης θεαματικές. O αρχιτέκτονας Σαντιάγο Καλατράβα σχεδίασε έναν εντυπωσιακό υπόγειο σταθμό στο σημείο όπου υπήρχαν οι Δίδυμοι Πύργοι της Νέας Υόρκης. O συγγραφέας Αντόνιο Μουνιόθ Μολίνα ο οποίος έτυχε να βρίσκεται στη Νέα Υόρκη την 11η Σεπτεμβρίου 2001, στο βιβλίο με τίτλο «Παράθυρα στο Μανχάταν», το οποίο κυκλοφόρησε προσφάτως, περιγράφει την πόλη την οποία ο συμπατριώτης του Καλατράβα ελπίζει να αναπλάσει. Στον κινηματογράφο σκηνοθέτες και σεναριογράφοι, όπως η Ιθίαρ Μπολάιν, ακολουθούν τα βήματα του Πέδρο Αλμοδόβαρ, καθώς σάρωσαν τα φετινά βραβεία Γκόγια, τα Οσκαρ της Ισπανίας. H Ταμάρα Ρόχο, του Βασιλικού Μπαλέτου του Λονδίνου, θεωρείται μία από τις καλύτερες χορεύτριες στον κόσμο σε ηλικία μόλις 29 ετών. Τον περασμένο μήνα, ο τραγουδιστής Αλεχάντρο Σανθ κερδισε ένα βραβείο Γκράμι για τον τελευταίο του δίσκο με τίτλο «No Es Lo Mismo».