Οι μεγάλες προκλήσεις που θέτει η παγκοσμιοποίηση στον κόσμο της εργασίας θα βρεθούν στο επίκεντρο του Παγκόσμιου Φόρουμ των Πολιτισμών, αυτής της μεγάλης, διεθνούς, πολιτιστικής και πολιτικής πρωτοβουλίας που θα πραγματοποιηθεί στη Βαρκελώνη από τον Μάιο μέχρι τον Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους. Ιδιαίτερα το διάστημα από 28 Ιουνίου μέχρι 1 Ιουλίου, θα συναντηθούν, στην πρωτεύουσα της Καταλωνίας, συνδικαλιστές, ακαδημαϊκοί, επιχειρηματίες, πολιτικοί και εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών προκειμένου να ανταλλάξουν απόψεις γύρω από τους βαθείς μετασχηματισμούς στο εργασιακό περιβάλλον και στην ίδια την κουλτούρα της εργασίας.
Στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τις εκδηλώσεις του Φόρουμ, επισκέφθηκε τη Βαρκελώνη ο γενικός γραμματέας της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Συνδικάτων, Εμίλιο Γκαμπάλιο.
Ο Ιταλός συνδικαλιστής παραχώρησε συνέντευξη Τύπου, απ’ όπου και τα παρακάτω αποσπάσματα.
– Σε τι αποσκοπεί ο διάλογος της Βαρκελώνης;
– Οφείλουμε να προωθήσουμε τον προβληματισμό γύρω από την αξία της εργασίας στη νέα, παγκοσμιοποιημένη κοινωνία. Τις τελευταίες δεκαετίες, ζούμε κάτω από την κυριαρχία της νεοφιλελεύθερης οικονομικής σκέψης, που δίνει πρωτεύοντα ρόλο στην αγορά και στην ανταγωνιστικότητα. H εργασία, που έδινε την κατεύθυνση της πολιτικής παλαιότερα, έχει χάσει την κεντρική της σημασία, μια τάση που οφείλουμε να αντιστρέψουμε.
Είναι αλήθεια ότι έχουν δημιουργηθεί θέσεις εργασίας, αλλά περίπου 800 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο βρίσκονται στην ανεργία. Στις ανεπτυγμένες χώρες, υπάρχουν δεκάδες εκατομμύρια ανέργων και πολλές από τις νέες θέσεις εργασίας αφορούν την προσωρινή, αβέβαιη απασχόληση. Δεν θέλουμε εργασία με οποιοδήποτε αντίτιμο, αλλά εργασία με δικαιώματα, με αξιοπρέπεια, με κοινωνικές εγγυήσεις.
– Και πού αναμένετε να καταλήξει αυτός ο διάλογος;
– Στόχος μας είναι να ολοκληρωθεί με την έγκριση ενός μανιφέστου για την εργασία του μέλλοντος, ένα μανιφέστο που θα συμπεριλάβει τις πιο σημαντικές ιδέες. Θα μπορούσε να αποδειχθεί χρήσιμο εργαλείο για περαιτέρω αναλύσεις και προτάσεις, για μια θετική απάντηση στις προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης.
– Ποια είναι η γενική σας τοποθέτηση απέναντι στην παγκοσμιοποίηση;
– Δεν έχει νόημα να αντιταχθούμε στην παγκοσμιοποίηση, γιατί πρόκειται για μια πραγματικότητα της εποχής μας. Οφείλουμε να αναρωτηθούμε τι είδους παγκοσμιοποίηση θέλουμε: Μια διαδικασία που θα καθορίζεται από οικονομικά και μόνο κριτήρια, ή μια πορεία που θα λαμβάνει υπ’ όψιν την ανάγκη ανάπτυξης με κοινωνικό πρόσωπο και οικολογικά κριτήρια; O δρόμος που προτείνουμε είναι ο εκδημοκρατισμός της παγκοσμιοποίησης. Προς το παρόν, εξυπηρετεί μόνο τα συμφέροντα των λίγων. Πρέπει να τη θέσουμε στην υπηρεσία των πολλών, της πλειοψηφίας.
– Πώς διαγράφεται η κατάσταση στην Ευρώπη;
– Δεν μπορεί να συνεχίσει την ύπαρξή της ως νησίδα ευτυχίας εν μέσω τρικυμιώδους θάλασσας. Το ζητούμενο είναι να επιβληθεί το ευρωπαϊκό μοντέλο, το μοντέλο του κοινωνικού κράτους, απέναντι στο κυρίαρχο, στο μοντέλο ενός καθαρού, σκληρού καπιταλισμού. Υπάρχουν ηγέτες της Λατινικής Αμερικής, όπως ο (πρόεδρος της Βραζιλίας) Λούλα, που βλέπουν την Ευρώπη ως σημείο αναφοράς και επιδιώκουν να τοποθετήσουν την ελεύθερη αγορά μέσα σε κοινωνικά πλαίσια, που θα εγγυηθούν βασικά δικαιώματα. H Ευρώπη οφείλει να ενισχύσει τις σχέσεις της με τη Λατινική Αμερική.
Οι νέες προκλήσεις
– Τι προκλήσεις θέτει στον κόσμο της εργασίας η μετανάστευση;
– Ορισμένες φορές, κυριαρχεί η εντύπωση ότι οι μετανάστες είναι ανταγωνιστές μας. Πρόκειται για μια προκατάληψη, που οφείλουμε να καταπολεμήσουμε. Σε τελευταία ανάλυση, οι μετανάστες αντιπροσωπεύουν μια προστιθέμενη αξία, μια νέα ευκαιρία, ένα πλεονέκτημα. Χρειαζόμαστε πολιτικές για την ενσωμάτωση των μεταναστών. Πέρα από τους πολιτικούς, το συνδικαλιστικό κίνημα έχει να παίξει σημαντικό ρόλο, καθώς αποτελεί τον πρώτο, φυσικό συνομιλητή των μεταναστών. H τάση είναι να αυξάνεται καθημερινά η συμμετοχή μεταναστών στις ηγεσίες των εθνικών συνδικαλιστικών κινημάτων.
– Περίεργη τάση, αφού οι Ευρωπαίοι στο σύνολό τους φαίνεται ότι απομακρύνονται από τα συνδικάτα.
– Δεν συμφωνώ. Το συνδικάτο εξακολουθεί να είναι ένας σημαντικός κοινωνικός παράγοντας. Κατά μέσον όρο, αντιπροσωπεύει το 35% των Ευρωπαίων εργαζομένων.
Το πρόβλημα είναι πώς θα προσαρμοσθούν τα συνδικάτα στις μεγάλες προκλήσεις του 21ου αιώνα: Εξαφάνιση μεγάλων βιομηχανιών, πρωτοκαθεδρία του τομέα των υπηρεσιών, είσοδος των γυναικών στην εργασία, σημασία της εκπαίδευσης και της γνώσης.
– Πώς αντιδράτε όταν ακούτε ότι το μέλλον της κοινωνίας των πολιτών βρίσκεται στις μη κυβερνητικές οργανώσεις και όχι στα συνδικάτα;
– Εξακολουθώ να είμαι της γνώμης ότι το συνδικαλιστικό κίνημα αντιπροσωπεύει τη συλλογική δράση για την προάσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων του κόσμου της εργασίας.
Σε αυτούς που μιλάνε για τις μη κυβερνητικές οργανώσεις, απαντώ: H πιο σημαντική, μη κυβερνητική οργάνωση της εποχής μας είναι το συνδικαλιστικό κίνημα. Ας μου παρουσιάσουν, αν έχω άδικο, μια μη κυβερνητική οργάνωση με εξήντα εκατομμύρια μέλη μόνο στην Ευρώπη.