Το γεγονός ότι οι έφηβοι στερούνται ύπνου σε σημείο να μην μπορούν να σηκωθούν απ’ το κρεβάτι το πρωί δεν είναι κάτι νέο. Τώρα, όμως, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ακόμη και τα μωρά έπαψαν να κοιμούνται πλέον σαν μωρά. Τι σημαίνει αυτό;
Τα βρέφη κοιμούνται κατά μέσον όρο 90 λεπτά λιγότερο την ημέρα από τις 14 ώρες μίνιμουμ που συστήνουν οι γιατροί, σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε περισσότερους από 1.400 γονείς που έχουν παιδιά έως 10 ετών. Τα αποτελέσματα των ερευνών τους είδαν πρόσφατα το φως της δημοσιότητας και εντυπωσίασαν. Στην έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το Εθνικό Ιδρυμα Υπνου των ΗΠΑ, έναν οργανισμό που ενθαρρύνει την εκπαίδευση και την έρευνα σχετικά με τον ύπνο, διαπιστώθηκε ότι τα νήπια λαμβάνουν κατά μέσον όρο τουλάχιστον δύο ώρες την εβδομάδα λιγότερο ύπνο και τα παιδιά προσχολικής ηλικίας, περισσότερο από 4 ώρες λιγότερο ύπνο από το ελάχιστο που χρειάζονται για να λειτουργούν καλύτερα. Οι ειδικοί σε θέματα ύπνου συνιστούν 12 έως 14 ώρες την ημέρα για τα παιδιά 12 έως 35 μηνών και 11 έως 13 ώρες για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας.
Τα αποτελέσματα δεν εξέπληξαν τον JohMuse, ένα καλλιτέχνη στο Σαν Φραντσίσκο του οποίου η μόλις 15 μηνών κόρη ξυπνάει κάθε δύο με τρεις ώρες. «Οταν κοιμάται για πέντε συνεχείς ώρες, χορεύουμε από τη χαρά μας», λέει ο ίδιος. Ο γιος της Lissa Weinberger, Avishai, γεννήθηκε πριν από σχεδόν τρία χρόνια και μόλις τώρα άρχισε να κοιμάται στη διάρκεια της νύχτας. Αλλά με την άφιξη της άνοιξης, ξυπνάει στις 7 π.μ. αντί στις 8. «Πριν από τη γέννησή του πίστευα ότι τα παιδιά θα πρέπει να ξεκουράζονται και να κοιμούνται», λέει η μητέρα του. «Κι όμως, εκείνος αφήνει να περάσει η ώρα κάθε φορά που λέμε ότι πρέπει να πάει για ύπνο. Και δεν τον αφήνουμε να αποκοιμηθεί νωρίτερα γιατί τότε, μέχρι τα μεσάνυχτα θα είναι όρθιος. Ενα πράγμα που έμαθα είναι ότι θα πρέπει πάντα να υπενθυμίζεις στα παιδιά πως πρέπει να πάνε για ύπνο».
Η νέα έρευνα που πραγματοποιήθηκε είναι η μεγαλύτερη που μελετάει τις συνήθειες του ύπνου στα μικρότερης ηλικίας παιδιά. «Υποπτευόμαστε ότι τα παιδιά σήμερα δεν κοιμούνται αρκετά, αλλά τώρα είναι η πρώτη φορά που το αποδείξαμε», λέει η δρ Jodi A. Mindell, καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο St Joseph στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ και μέλος του Ιδρύματος Υπνου.
Η δρ Mindell, όπως και άλλοι ειδικοί σε θέματα ύπνου, ισχυρίζεται ότι τα νέα παιδιά που δεν κοιμούνται αρκετά δεν λειτουργούν το ίδιο αποτελεσματικά όσο οι συμμαθητές τους που ξεκουράζονται και οι σχέσεις τους με την οικογένεια και τους φίλους είναι προβληματική. Τα βρέφη και τα νήπια χρειάζονται επίσης αρκετό ύπνο για να διατηρήσουν την εξυπνάδα και την ευστροφία στον κόσμο που τους περιβάλλει, λένε οι ερευνητές.
Ο δρ Lewis Kass, παιδίατρος και διευθυντής του Κέντρου Διαταραχών Υπνου στο παιδιατρικό νοσοκομείο Montefiore στο Bronx, ισχυρίζεται ότι τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών είναι εντυπωσιακά γιατί παρέχουν στοιχεία για την αναγνώριση ενός φαινομένου που είναι τόσο γνωστό πλέον στους παιδιάτρους. Σε αρκετές οικογένειες σήμερα, λέει ο επιστήμονας, ακόμη και τα μικρά παιδιά συμμετέχουν σε τόσο πολλές δραστηριότητες, ώστε τα πρότυπα ύπνου μοιραία διαταράσσονται. «Αυτό με άλλα λόγια μοιραία υποδεικνύει πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα», λέει ο δρ Kass, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα.
Αγνοια και αδιαφορία
Οι παιδίατροι δυστυχώς δεν δείχνουν τη δέουσα προσοχή, ενώ, σύμφωνα με την έρευνα, το 52% των γονιών δήλωναν ότι οι παιδίατροι δεν τους ρωτούν σχετικά με τις συνήθειες ύπνου των παιδιών τους. Ορισμένοι γονείς, μάλιστα, χάνουν ώς και 200 ώρες ύπνου το χρόνο εξαιτίας του φτωχού και ελλιπούς προγράμματος ύπνου των παιδιών τους.
Οι δρ Kass και Mindell εξέφρασαν την έκπληξή τους με τα συμπεράσματα της έρευνας, η οποία και έδειξε ότι το 69% των μικρών παιδιών αντιμετωπίζει προβλήματα που σχετίζονται με τον ύπνο κάποιες φορές την εβδομάδα. Προβλήματα όπως δυσκολία να αποκοιμηθούν, έντονο ροχαλητό, ξύπνημα στη διάρκεια της νύχτας, εφιάλτες, αλλά και προβλήματα με τα πόδια (μουδιάσματα, κνησμό κ.λπ.).
Το ροχαλητό περιστασιακά είναι φυσιολογικό μεταξύ των παιδιών. Το ηχηρό ροχαλητό κι άλλα συμπτώματα δυσκολίας στην αναπνοή μπορεί να είναι επίσης και συμπτώματα αποφρακτικής άπνοιας του ύπνου, μια κατάσταση που θεραπεύεται και κατά την οποία οι δίοδοι των αεραγωγών είναι μερικώς μπλοκαρισμένες. Η άπνοια του ύπνου στα παιδιά έχει συνδεθεί με μαθησιακές δυσκολίες και υπερκινητικότητα.
Τι φταίει;
«Μια υποτιμημένη θεωρία είναι ότι υπάρχουν αρκετοί οργανικοί λόγοι που μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα ύπνου», λέει ο δρ Kass. «Ακούω συνεχώς τους γονείς που πιστεύουν ότι τα παιδιά τους έχουν προβλήματα ύπνου έτσι χωρίς λόγο, τυχαία. Κάτι που δεν ισχύει».
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι τα μικρά παιδιά κοιμούνται λιγότερο και έχουν περισσότερα προβλήματα υγείας απ’ ό,τι στο παρελθόν, αν και γνωρίζουν ότι δεν έχουν αρκετά στοιχεία γι’ αυτό. Ακόμη και σήμερα, οι περισσότεροι αποδίδουν το πρόβλημα στα πρότυπα της καθημερινής ζωής. «Οι πιέσεις της σημερινής κοινωνίας δεν επηρεάζουν μόνο τους ενήλικες, αλλά καταλήγουν και στα παιδιά», λέει η δρ Mindell. «Κι αυτή είναι μια προειδοποίηση, την οποία πρέπει να λάβουμε σοβαρά υποψη, αφού το ήμισυ σχεδόν των παιδιών δεν κοιμούνται αρκετά».