Το Ισραήλ είναι η μόνη χώρα της Μέσης Ανατολής που έχει πυρηνικό οπλοστάσιο χωρίς να υπόκειται σε κανέναν έλεγχο από κανένα διεθνή οργανισμό. Επίσης, παρόλο που οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν νόμο που τους απαγορεύει να προσφέρουν βοήθεια σε κράτος που έχει πυρηνικά όπλα χωρίς να είναι ανοιχτό σε διεθνή έλεγχο, το Ισραήλ δέχεται γύρω στα 3 δισ. δολάρια σε αμερικανική βοήθεια κάθε χρόνο -περισσότερο απ’ οποιαδήποτε άλλη χώρα. Και αυτό γίνεται λόγω μιας περίεργης ανοχής που βασίζεται στο δόγμα της «πυρηνικής ασάφειας» που καλλιεργεί το Ισραήλ (μαζί με τις ΗΠΑ): «Μη ρωτάτε για να μην αναγκαστούμε να σας πούμε…».
Από τη δεκαετία του ΄50
H ιστορία αυτή ξεκινάει στη δεκαετία του ’50, όταν ο τότε νεαρός πολιτικός Σιμόν Πέρες ήρθε σε επαφή με Γάλλους αξιωματούχους για να αποκτήσει το Ισραήλ έναν πυρηνικό αντιδραστήρα σαν τους δικούς τους. O αντιδραστήρας χτίστηκε στην έρημο του Νεγκέβ και το Ισραήλ υποστήριζε ότι το εργοστάσιο της Ντιμόνα εξυπηρετούσε ειρηνικούς σκοπούς. Μάλιστα εφέρετο ότι ήταν εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας.
Οι Αμερικανοί, όμως, δεν άργησαν να μάθουν ότι το Ισραήλ κατασκεύαζε πυρηνικές κεφαλές. O Τζον Κένεντι, φοβούμενος ότι θα ξεκινούσαν προσπάθεια να κάνουν το ίδιο κι άλλες χώρες στη Μέση Ανατολή, έθεσε το ζήτημα σε μία συνάντηση με τον πρωθυπουργό Μπεν Γκουριόν στην Ουάσιγκτον και απαίτησε να γίνει έλεγχος στο εργοστάσιο. Οταν όμως το επισκέφτηκαν Αμερικανοί επιθεωρητές τον Μάιο του 1961, οι Ισραηλινοί τους εξαπάτησαν -τους έδειξαν έναν ψεύτικο θάλαμο ελέγχου και απέκρυψαν την ύπαρξη έξι υπόγειων ορόφων στους οποίους εμπλουτιζόταν πλουτώνιο.
Οταν δολοφονήθηκε ο Κένεντι, ο διάδοχός του, ο Λίντον Τζόνσον, δεν πίεσε το Ισραήλ πάνω στο θέμα. Το 1969, ο Ρίτσαρντ Νίξον και η Ισραηλινή πρωθυπουργός Γκόλντα Μέιρ ήρθαν σε μία συνεννόηση που ισχύει μέχρι και σήμερα -το ισραηλινό πυρηνικό πρόγραμμα μπορούσε να συνεχιστεί απρόσκοπτα, αρκεί να μη γινόταν ευρύτερα γνωστό.
Οι σχέσεις με N. Αφρική
Αλλά τα πράγματα δεν ήταν τόσο απλά καθώς η πρόοδος τον Ισραηλινών δεν μπορούσε να παραμείνει κρυφή. Το 1968 η CIA είχε ενημερώσει τον Τζόνσον πως πίστευε ότι το Ισραήλ είχε ήδη κατασκευάσει ατομική βόμβα. Τον Σεπτέμβρη του 1979, αμερικανικός δορυφόρος κατέγραψε μια διπλή λάμψη -ένδειξη πυρηνικής δοκιμής- στον ωκεανό νότια της Νοτίου Αφρικής. Παρόλο που ούτε η μία χώρα ούτε η άλλη το αποδέχθηκαν ποτέ, έγινε κοινώς γνωστό ότι Ισραηλινοί επιστήμονες βοηθούσαν τη Νότια Αφρική της εποχής του απαρτχάιντ να κατασκευάσει πυρηνικές βόμβες, ενώ η N. Αφρική παρείχε στο Ισραήλ ουράνιο και βοήθησε στη δοκιμή του 1979. Οι ΗΠΑ πίεσαν τη N. Αφρική να εγκαταλείψει το πυρηνικό της πρόγραμμα (το οποίο και έκανε ο πρόεδρος Φρεντερίκ ντε Κλερκ λίγο πριν από τις εκλογές που έφεραν τον Νέλσον Μαντέλα στην εξουσία).
Ολα αυτά τα χρόνια το Ισραήλ, με την ανοχή της Ουάσιγκτον, μπορούσε να χρησιμοποιεί τα πυρηνικά όπλα ως αποτρεπτική απειλή, χωρίς να υπογράφει τη συνθήκη για τον περιορισμό της εξάπλωσης πυρηνικών όπλων και έτσι να μην υπάγεται σε κανέναν απολύτως έλεγχο. «Εάν κάποιος θέλει να σε σκοτώσει και χρησιμοποιείς μία απάτη για να σωθείς, δεν είναι ανήθικο. Εάν δεν είχαμε εχθρούς, δεν θα χρειαζόμασταν απάτες. Δεν θα χρειαζόμασταν αποτρεπτική δύναμη», είπε ο Σιμόν Πέρες στο BBC πέρυσι.
Η ώρα της αποκάλυψης
Αυτό είναι το θολό καθεστώς της «πυρηνικής ασάφειας» το οποίο τάραξε ο Μορντεχάι Βανούνου όσο κανείς άλλος. Οταν έκανε την αποκάλυψή του στους Sunday Times, το 1986, οι ειδικοί κατάλαβαν ότι ο αντιδραστήρας στη Ντιμόνα παρείχε τη δυνατότητα κατασκευής πυρηνικών κεφαλών. Και όλος ο κόσμος είδε φωτογραφίες που μπορούσαν να υποστηρίξουν τους ισχυρισμούς του Βανούνου ότι το Ισραήλ είχε κατασκευάσει αρκετές θερμοπυρηνικές βόμβες. «Ηθελα να αποδείξω αυτό που όλοι ήδη γνώριζαν», είπε ο Βανούνου στη μυστική δίκη, της οποίας λίγα μόνο πρακτικά έχουν δημοσιευθεί. «Δεν ήθελα το Ισραήλ να συνεχίζει να αρνείται ότι έχει πυρηνικά όπλα… Ηθελα αυτά τα όπλα να υπαχθούν σε έλεγχο», τόνισε.
Σύμφωνα με την αμερικανική «εναλλακτική» εφημερίδα The Village Voice, μιλώντας στην ισραηλινή Βουλή πρόσφατα, σε μία συζήτηση για τους όρους της αποφυλάκισης του Βανούνου, ο υπεύθυνος της ασφάλειας του πυρηνικού προγράμματος Γεχιέλ Χορέβ δήλωσε: «H πυρηνική ασάφεια είναι σαν ένα άδειο ποτήρι… Κάθε φορά που κάποιος αποκαλύπτει ακόμα μία λεπτομέρεια της πυρηνικής μας δυνατότητας, μπαίνει άλλη μία σταγόνα στο ποτήρι. Αυτή τη στιγμή, 18 χρόνια μετά τις αποκαλύψεις του Βανούνου, το ποτήρι είναι τελείως γεμάτο. Αλλη μία σταγόνα και η ασάφεια θα είναι αδύνατον να διατηρηθεί».