Ωστε αυτό το πρόσωπο θα το αναγνωρίζατε παντού; Τότε, θα πρέπει να είστε ευγνώμων στη δεξιά ατρακτοειδή έλικα του εγκεφάλου σας, αναφέρει πρόσφατη έρευνα. Βρετανοί ερευνητές του University College του Λονδίνου κατάφεραν να εντοπίσουν τα τμήματα του εγκεφάλου που μας επιτρέπουν να διακρίνουμε τον Τόνι Μπλερ από τον Τζέιμς Μποντ όπως και το κατά πόσον το νέο χτένισμα της Μάργκαρετ Θάτσερ είναι αντιγραφή αυτού της Μέριλιν Μονρόε. H Πία Ρότσταϊν του Ινστιτούτου Νευρολογίας του βρετανικού Πανεπιστημίου και οι συνεργάτες της πραγματοποίησαν την έρευνά τους χρησιμοποιώντας πολύπλοκα απεικονιστικά μηχανήματα που τους επέτρεψαν να παρακολουθούν τη δραστηριότητα του εγκεφάλου των εθελοντών που έλαβαν μέρος στο πείραμα, ενόσω έβλεπαν τη Μέριλιν Μονρόε να μεταμορφώνεται σε Μάργκαρετ Θάτσερ και τον Βρετανό πρωθυπουργό Τόνι Μπλερ να εξελίσσεται σε γοητευτικό Πιρς Μπρόσναν.
Σε τρία τμήματα
Η έρευνα, η οποία δημοσιεύεται στην ηλεκτρονική έκδοση του Nature Neuroscience, εντόπισε τα τρία τμήματα του εγκεφάλου που δραστηριοποιούνται κατά την αναγνώριση ενός προσώπου. Το ένα τμήμα μελετά τα φυσικά χαρακτηριστικά του προσώπου, το δέυτερο μπορεί να αντιληφθεί κατά πόσον η εικόνα του είναι γνώριμη ή άγνωστη, ενώ το τρίτο τμήμα μπορεί να αναζητήσει και να ανασύρει όσα στοιχεία έχει συγκεντρώσει για το πρόσωπο, όπως, λόγου χάρη, το όνομα, επάγγελμα. «H ικανότητα αναγνώρισης των προσώπων θεωρείται δεδομένη παρότι έχει μεγάλη σημασία» λέει η Ρότσταϊν. «Οι περισσότεροι μπορούμε να αναγνωρίσουμε κάποιον που δεν έχουμε δει την τελευταία δεκαετία».
Μέχρι 10.000 πρόσωπα
Ο άνθρωπος μπορεί να διατηρήσει στη μνήμη έως δέκα χιλιάδες διαφορετικά πρόσωπα. Οπως έδειξαν άλλες μελέτες, ακόμα και μετά την πάροδο 35 ετών από την αποφοίτησή μας από το σχολείο αναγνωρίζουμε το 90% των συμμαθητών μας. Χρησιμοποιώντας μαγνητικούς τομογράφους, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο πρόσθιος κροταφικός φλοιός εμφάνιζε μεγαλύτερη δραστηριότητα όταν οι εθελοντές αναγνώριζαν το πρόσωπο που τους έδειχναν. Αντίθετα, δεν καταγράφηκε ανάλογη δραστηριότητα όταν οι επιστήμονες έδειξαν σε Πολωνό εθελοντή φωτογραφία του Τζον Μέιτζορ, πρωθυπουργού της Βρετανίας το 1990 – 1997.
H δεξιά ατρακτοειδής έλικα του εγκεφάλου βρίσκεται ακριβώς πίσω από το αφτί. Αυτή δραστηριοποιήθηκε όταν οι ερευνητές έδειξαν στους εθελοντές κάποιο γνωστό τους πρόσωπο στο οποίο, όμως, είχαν γίνει μερικές μεταβολές, με αποτέλεσμα αυτή η περιοχή του εγκεφάλου να ανασύρει τα αποθηκευμένα στοιχεία και να αναγνωρίσει το τροποποιημένο πρόσωπο. H κατώτερη ινιακή έλικα, που βρίσκεται στο οπίσθιο τμήμα του εγκεφάλου, ήταν η περιοχή που διαχειριζόταν τις μικροδιαφορές των χαρακτηριστικών του αλλαγμένου προσώπου. «H μελέτη μας απέδειξε -αναφέρει η Ρότσταϊν- ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος αποδίδει σαφές σύνολο χαρακτηριστικών σε ένα μόνο πρόσωπο. Ετσι, όταν βλέπουμε μία εικόνα με τα χαρακτηριστικά της Μέριλιν Μονρόε κατά 60% και της Μάργκαρετ Θάτσερ κατά 40% θα την αναγνωρίσουμε ως την ηλικιωμένη εκδοχή της Μέριλιν. H αντιστροφή των ποσοστών θα μας οδηγήσει στην αναγνώριση μιας περισσότερο αισθησιακής Θάτσερ».
Αν καταστραφεί οποιοδήποτε από τα τρία τμήματα του εγκεφάλου που εμπλέκονται στη διαδικασία της αναγνώρισης των προσώπων τα αποτελέσματα είναι οδυνηρά. Οι ασθενείς που πάσχουν από γεροντική άνοια και έχουν βλάβες στον πρόσθιο κροταφικό φλοιό έχουν ιδιαίτερη δυσκολία να συνδέσουν το πρόσωπο με το όνομά του, ενώ όσοι παθαίνουν επιληπτικές κρίσεις, οι οποίες πυροδοτούνται από τη δεξιά ατρακτοειδή έλικα, συχνά αποδίδουν διαφορετικές εικόνες στο ίδιο πρόσωπο.