Σέρβοι και Αλβανοί ζουν σε χωριστούς κόσμους

Σέρβοι και Αλβανοί ζουν σε χωριστούς κόσμους

4' 34" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Από την ημέρα κατά την οποία τα γιουγκοσλαβικά στρατεύματα εγκατέλειψαν την ταραγμένη σερβική επαρχία του Κοσσυφοπεδίου, ύστερα από απηνείς βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ, ελάχιστη πρόοδος έχει σημειωθεί μεταξύ των Σέρβων και των Αλβανών ως προς τους κανόνες συνύπαρξής τους, αλλά και διευθέτησης του στάτους κβο. Εξι χρόνια μετά τη λήξη του πολέμου, τα Ηνωμένα Εθνη, των οποίων το Κοσσυφοπέδιο αποτελεί προτεκτοράτο, επιθυμούν να επιτύχουν μια συμφωνία και στη συνέχεια να αποχωρήσουν. Οι διαπραγματεύσεις αναμένεται να είναι επίπονες, με υψηλό βαθμό δυσκολίας. Οι Σέρβοι είναι αποφασισμένοι να κρατήσουν το Κοσσυφοπέδιο, το θρησκευτικό τους λίκνο, ενώ οι Αλβανοί, οι οποίοι αποτελούν το 90% του πληθυσμού, απαιτούν ανεξαρτησία ύστερα από πολλά έτη εθνικιστικής βίας που οδήγησε στον πόλεμο του 1998-1999. Η πλειοψηφία κάθε μιας από τις δύο κοινότητες ελάχιστα αναγνωρίζει την ύπαρξη της άλλης.

Οι Σέρβοι αντιμετωπίζουν την πιθανότητα να ζήσουν σ’ ένα ανεξάρτητο κράτος που θα κυριαρχείται όμως από τους Αλβανούς. Αλλά για να πάρει σάρκα και οστά αυτή η συνύπαρξη και μάλιστα υπό συνθήκες σαν αυτές, οι Αλβανοί -κι αυτό είναι κάτι που συζητείται συχνά μεταξύ των διπλωματών- θα πρέπει να χορηγήσουν προς τους Σέρβους βασικά δικαιώματα, όπως το δικαίωμα να μετακινούνται ελεύθερα και το δικαίωμα να επιστρέψουν, όσοι εξ αυτών το επιθυμούν, στις προ του πολέμου εστίες τους.

Ασαφές πλαίσιο

Το πλαίσιο των διαπραγματεύσεων εξακολουθεί να παραμένει ασαφές. Τα Ηνωμένα Εθνη έχουν επεξεργαστεί έκθεση, στοχεύοντας κυρίως στην ανίχνευση προθέσεων, δηλαδή εάν και πότε μπορούν να αρχίσουν οι συνομιλίες. Παρά τις αντιρρήσεις της Ρωσίας και της Κίνας στους κόλπους του Συμβουλίου Ασφαλείας, πολλοί διπλωμάτες τοποθετούν την έναρξη των διαπραγματεύσεων στις αρχές του Οκτωβρίου. Στις διαπραγματεύσεις θα συμμετάσχουν ηγέτες και των δύο κοινοτήτων (Σέρβων και Αλβανών), εκπρόσωποι της σερβικής κυβερνήσεως και αντιπρόσωποι ορισμένων άλλων κρατών.

Ενώ σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις πολλοί δυτικοί αξιωματούχοι παραδέχονται ότι η ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου είναι ίσως η μόνη λύση την οποία θα αποδέχονταν οι Αλβανοί, η σερβική κυβέρνηση ευελπιστεί ότι το Κοσσυφοπέδιο θα παραμείνει στους κόλπους της Σερβίας, αλλά με μεγαλύτερη αυτονομία. Οποιαδήποτε λύση, ωστόσο, θα πρέπει να λαμβάνει υπόψιν της τον πλήρη διαχωρισμό σε εθνικές γραμμές, καθεστώς το οποίο παραπέμπει στον Ιούνιο του 1999, όταν οι γιουγκοσλαβικές δυνάμεις που κατηγορήθηκαν για ακρότητες εναντίον των Αλβανών υποχρεώθηκαν από το ΝΑΤΟ να αποχωρήσουν. Καθώς οι στρατιώτες εγκατέλειψαν την περιοχή, οι Αλβανοί πρόσφυγες που επέστρεψαν, άδραξαν την ευκαιρία να προβούν σε πράξεις αντεκδίκησης σε βάρος αθώων Σέρβων πολιτών, με αποτέλεσμα, τουλάχιστον 200.000 Σέρβοι να πάρουν το δρόμο της προσφυγιάς. Οι Σέρβοι που παρέμειναν στο Κοσσυφοπέδιο δεν ξεπερνούν τις 70.000 – 130.000 και ζουν σε καθεστώς διαρκούς αστάθειας. Πολλές φορές η ενδοεθνικιστική βία εμφανίζεται ξανά και ξανά και μάλιστα χωρίς καμιά προειδοποίηση και χωρίς σοβαρές αφορμές. Τον Μάρτιο του περασμένου χρόνου, 50.000 Αλβανοί πραγματοποίησαν μεγάλες διαδηλώσεις στην Πρίστινα και σε άλλες πόλεις, επιτέθηκαν εναντίον Σέρβων πολιτών και τσιγγάνων, υποχρεώνοντας τουλάχιστον 4.000 ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους.

Σε αγροτικούς θυλάκους

Ελάχιστοι Σέρβοι ζουν στις πόλεις του Κοσσυφοπεδίου, με εξαίρεση τη Μιτροβίτσα, η οποία είναι χωρισμένη στα δύο. H πλειονότητα του σερβικού πληθυσμού ζει στους αγροτικούς θυλάκους, όπως η Γκρακανίτσα, ο μεγαλύτερος των θυλάκων με πληθυσμό πέντε χιλιάδων ατόμων, τρία χιλιόμετρα νοτίως της Πρίστινα. Η Γκρακανίτσα, όπως τα περισσότερα σερβικά χωριά του Κοσσυφοπεδίου, διατηρεί υψηλού επιπέδου σχέσεις με την κυβέρνηση του Βελιγραδίου. Η Σερβία άλλωστε είναι αυτή που παρέχει τις βασικές υπηρεσίες στον τομέα της υγείας και της εκπαίδευσης, στον τομέα των διαβατηρίων και των πιστοποιητικών οικογενειακής κατάστασης, γεγονός που εξοργίζει τους Αλβανούς, οι οποίοι βλέπουν τον OHE και την περιφερειακή κυβέρνησή τους ως τις μόνες νόμιμες αρχές της επαρχίας.

Οι Αλβανοί διασχίζουν πολλές φορές την ημέρα με τα αυτοκίνητά τους την Γκρακανίτσα, δεδομένου ότι βρίσκεται επί του κεντρικού οδικού άξονα του Κοσσυφοπεδίου, ωστόσο τόσο οι πεζοί, όσο και οι επιβάτες των αυτοκινήτων αγνοούν οι μεν τους δε. «Ζούμε σε χωριστούς κόσμους», δηλώνει ο Σέρβος επιχειρηματίας Σάσα Σέκουλιτς, ο οποίος ζει στη συγκεκριμένη πόλη. Ο ίδιος και η οικογένειά του υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν την κατοικία τους στην Πρίστινα, που λεηλατήθηκε από Αλβανούς. Η Γκρακανίτσα έγινε ο δεύτερος τόπος διαμονής της οικογένειας του Σέκουλιτς, ο οποίος κατάφερε να αναπτύξει μια μικρή επιχείρηση με τουρκικά γλυκίσματα. Σχεδίαζε μάλιστα να πουλήσει την επιχείρηση σε Κοσοβάρους, αλλά ενώ οι Αλβανοί είναι ικανοποιημένοι που του πουλάνε το υλικό για τα γλυκά του, τα αλβανικά ζαχαροπλαστεία και καταστήματα αρνήθηκαν να τα δεχτούν, ύστερα από τηλεοπτικό ρεπορτάζ που ανέφερε ότι παρασκευάζονται στην Γκρακανίτσα. «Αγοράζουν προϊόντα από την υπόλοιπη Σερβία, αλλά όταν είναι από το Κοσσυφοπέδιο δεν θέλουν να το ξέρουν», δηλώνει ο Σάσα Σέκουλιτς. «Ο τελικός σκοπός τους είναι να μας εξαναγκάσουν να φύγουμε και από εδώ».

Χάσμα μεταξύ Σέρβων

Ωστόσο πολλές από τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή θα εξαρτηθούν από την πορεία των σχέσεων μεταξύ των τοπικών Σέρβων ηγετών και της σερβικής ηγεσίας του Βελιγραδίου. Αποτελεί κοινό μυστικό ότι δημιουργήθηκε χάσμα μεταξύ των δύο πλευρών, όταν ένας εκ των τοπικών Σέρβων αξιωματούχων δήλωσε ότι θα συμμετάσχει στην τοπική συνέλευση η οποία κυριαρχείται από το αλβανικό στοιχείο, αδιαφορώντας για τις αντιδράσεις του Βελιγραδίου.

Η θέση της Σερβίας είναι μια και σαφής. Καμιά συμμετοχή χωρίς επιπλέον εγγυήσεις. Ο πρόεδρος της Σερβίας Μπόρις Τάντιτς το έθεσε ως εξής: «Η Σερβία επιδιώκει περισσότερη δημιουργική πολιτική από τη διεθνή κοινότητα και περισσότερες εγγυήσεις για τους Σέρβους από τις τοπικές αρχές. Χωρίς αυτές τις δύο προϋποθέσεις, η σερβική συμμετοχή στους θεσμούς του Κοσσυφοπεδίου δεν έχει κανένα απολύτως νόημα». Ο Σέρβος πρόεδρος τοποθετήθηκε επί του θέματος, ύστερα από τη συνάντησή του με τον απεσταλμένο του ΟΗΕ Κάι Αιντ, ο οποίος ζήτησε από τη σερβική ηγεσία να πιέσει τους Σέρβους του Κοσόβου να συμμετάσχουν στα τοπικά όργανα και τους θεσμούς.

comment-below Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή
MHT