O Εγκέλαδος -το φεγγάρι του Κρόνου- δεν είναι παρά μία πελώρια μπάλα από πάγο διαμέτρου 480 χιλιομέτρων. Διαθέτει, όμως, ατμόσφαιρα και στον Νότιο Πόλο έναν πίδακα που απελευθερώνει περίπου μισό τόνο υδρατμούς ανά δευτερόλεπτο. Το φαινόμενο γεννά αναπάντητα ερωτήματα στους αστρονόμους, καθώς το ουράνιο σώμα είναι πολύ μικρό για να διαθέτει θερμό εσωτερικό. Την αδυναμία τους να ερμηνεύσουν τι ακριβώς συμβαίνει παραδέχθηκαν οι ερευνητές δίνοντας στη δημοσιότητα τα τελευταία συμπεράσματα της ανάλυσης των στοιχείων που συγκέντρωσε το διαστημόπλοιο Κασίνι από το «ταξίδι» στον Κρόνο και τα φεγγάρια του.
Τον Ιούλιο το ευρωπαϊκό διαστημόπλοιο βρέθηκε μόλις 172 χλμ. από την επιφάνεια του Εγκέλαδου ανιχνεύοντας σαφή στοιχεία για την ύπαρξη ατμόσφαιρας με υδρατμούς, διοξείδιο του άνθρακα και άλλων οργανικών ενώσεων πάνω από τον Νότιο Πόλο του.
Η επιφάνεια του Εγκέλαδου στον Νότιο Πόλο είναι θερμότερη και πιο νέα από ό,τι στον Ισημερινό και στο βόρειο ημισφαίριο. O Ισημερινός του είναι γεμάτος κρατήρες, γεγονός που μαρτυρά ότι εκεί η επιφάνεια του δορυφόρου παραμένει αμετάβλητη επί δισεκατομμύρια χρόνια. Αντιθέτως η περιοχή του Νότιου Πόλου είναι γεμάτη από χαράδρες και τεράστια κομμάτια πάγου με μέγεθος σπιτιού. «Δεν θα πρέπει να λησμονήσουμε ότι ο Εγκέλαδος έχει μικρές διαστάσεις. H διάμετρος του είναι 480 χλμ και κατά συνέπεια το πεδίο βαρύτητας δεν είναι ισχυρό», εξηγεί η Μισέλ Ντάχερτι του Imperial College του Λονδίνου. «Αν, λοιπόν, είχε ατμόσφαιρα θα ήταν εύκολο να χαθεί από την επιφάνεια. Το γεγονός ότι την είδαμε σε δύο διαφορετικές προσεγγίσεις υποδεικνύει ότι υπάρχει κάτι ιδιαίτερα ισχυρό που τη δημιουργεί».
Μέχρι στιγμής, οι ερευνητές δεν γνωρίζουν γιατί ο Εγκέλαδος, με θερμοκρασία -200 βαθμούς Κελσίου είναι τόσο πολύ θερμότερος στον Νότιο Πόλο (αν και εξακολουθεί να είναι -με τα δικά μας μέτρα- πολύ κρύος). Προφανώς πρόκειται για αποτέλεσμα της άσκησης δυνάμεων στον δορυφόρο κατά την παράξενη τροχιοδρόμησή του γύρω από τον Κρόνο. Θα μπορούσε επίσης να προκαλείται από τη θερμότητα που εκλύεται εξαιτίας της αποσύνθεσης των ραδιενεργών στοιχείων στο εσωτερικό του Εγκέλαδου. Τα αέρια απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα εξαιτίας εκρήξεων στην επιφάνεια του Νότιου Πόλου. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η απελευθέρωση αρκετού νερού προκάλεσε το σχηματισμό ενός από τα πιο αχνά δακτυλίδια του Κρόνου.