Αλεπού… αποδείχθηκε μια νεαρή δολοφόνος φάλαινα. Προφανώς, το μεγάλο θαλάσσιο θηλαστικό δεν μπόρεσε να μετεξελιχθεί στο πανέξυπνο ζώο. Επέδειξε, όμως, εξίσου μεγάλη οξύνοια, δημιουργικότητα και πονηριά. Οπως αναφέρει ο καθηγητής Μάικλ Νούναν, του Κολεγίου Κανίσιους της Νέας Υόρκης, ο οποίος μελετά τη συμπεριφορά των ζώων, η όρκα επινόησε έναν τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιεί δόλωμα και συλλαμβάνει πεντανόστιμους γλάρους. Μάλιστα, δίδαξε την επιτυχημένη στρατηγική και στα υπόλοιπα ζώα της αγέλης της.
Τους έστηνε παγίδα
Η ανακάλυψη του καθηγητή Νούναν έγινε εντελώς τυχαία, καθώς μελετούσε την «ομιλία» των θεόρατων θηλαστικών στο Marineland, το μεγάλο θαλάσσιο πάρκο στον Καναδά. «Κάποια ημέρα ανακάλυψα ότι ένα από τα νεώτερα ζώα της αγέλης είχε ανακαλύψει μια περίπλοκη διαδικασία για να προσελκύει τους γλάρους προς τα νερά της δεξαμενής», εξηγεί ο καθηγητής. «Μου φάνηκε εξαιρετικά ενδιαφέρον και το σημείωσα».
Αρχικά η νεαρή φάλαινα «έφτυνε» λίγο από το φαγητό, τα ψάρια δηλαδή που της είχαν δώσει οι φύλακες, στην επιφάνεια του νερού και στη συνέχεια βυθιζόταν και περίμενε. Αν εμφανιζόταν κάποιος πεινασμένος γλάρος για να καταβροχθίσει το γεύμα, η φάλαινα ξαφνικά αναδυόταν και συνελάμβανε το δικό της έδεσμα… O Νούναν εντυπωσιασμένος από τη συμπεριφορά παρακολούθησε το ζώο να στήνει ξανά και ξανά την ίδια παγίδα εμπλουτίζοντας το σιτηρέσιο της με. ..γλάρο. Επειτα από μερικούς μήνες ο ετεροθαλής αδελφός της όρκα υιοθέτησε την ίδια τακτική. Τελικά, όπως αποδείχθηκε, την έξυπνη τεχνική άρχισαν να εφαρμόζουν και άλλες πέντε όρκες στο θαλάσσιο Πάρκο.
Οπως αναφέρει ο καθηγητής Νούναν η ικανότητα επινόησης της τεχνικής και στη συνέχεια η μετάδοσή της στα υπόλοιπα ζώα της ομάδας -που από τους ειδικούς ονομάζεται κοινωνική εκμάθηση- κάποτε εθεωρείτο ίδιον του ανθρώπινου γένους το οποίο, μάλιστα, μας διαχωρίζει από όλα τα άλλα ζώα.
Σε χιμπατζήδες και δελφίνια
Ολο και συχνότερα, όμως, βλέπουμε ότι η δυνατότητα κοινωνικής εκμάθησης δεν είναι δικό μας μοναδικό προνόμιο. Τέτοιες συμπεριφορές διαπιστώνονται και στα μεγάλα πρωτεύοντα, όπως λόγου χάρη, στους χιμπατζήδες και στα δελφίνια. Οπως εξηγεί ο καθηγητής Νούναν την τεχνική ψαρέματος που κατέγραψε αποτελεί ένα ακόμα δείγμα του τρόπου με τον οποίο μία νέα συμπεριφορά διαδίδεται σε μία ολόκληρη ομάδα. «Στην περίπτωση των όρκα είχαμε την ευκαιρία να καταγράψουμε εν τη γενέσει τη δημιουργία μίας «παράδοσης» και τη διάδοσή της ακριβώς όπως γίνεται με τον πολιτισμό στους ανθρώπους».
Ανάλογη ανακοίνωση έκαναν προ ημερών Αμερικανοί ερευνητές για την ύπαρξη παράδοσης στους χιμπατζήδες η οποία, μάλιστα, κληροδοτείται από τους γονείς στα παιδιά. Κι σε αυτήν την περίπτωση αφορούσε τον τρόπο εξέρευσης διατροφής.