Δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυρισθεί κανείς ότι εκείνο που διακυβεύεται στις σημερινές εκλογές είναι το μέλλον της Γερμανίας. Θα προχωρήσει η χώρα τα επόμενα τέσσερα χρόνια σε μεταρρυθμίσεις, υιοθετώντας την αλλαγή και την παγκοσμιοποίηση όχι ως απειλές αλλά ως ευκαιρίες; ΄H θα συνεχίσει να σέρνεται, με τον κίνδυνο να καταρρεύσουν οι μεταρρυθμίσεις, κατευθυνόμενη ακόμη και σε έναν «οικονομικό εθνικισμό»;
Η απάντηση θα κριθεί από το αποτέλεσμα των σημερινών εκλογών. Είναι γεγονός ότι είναι δύσκολο να προωθήσει κανείς μεταρρυθμίσεις μέσα από το πολιτικό σύστημα της Γερμανίας, το οποίο είναι σήμερα ακόμη πιο ανελαστικό από ό,τι στο παρελθόν.
Αποδίδουν οι μεταρρυθμίσεις
Στη Γερμανία, φαίνεται ότι όποιος επιθυμεί να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις χάνει την πλειοψηφία του στη Βουλή· και ο Γκέρχανρντ Σρέντερ δεν αποτέλεσε εξαίρεση.
Ωστόσο, οι μεταρρυθμίσεις που προώθησε ο κ. Σρέντερ αποτέλεσαν ένα μεγάλο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Ακόμη και πριν από την Ατζέντα 2010 προχώρησε στις αλλαγές του συνταξιοδοτικού, περιέκοψε τη φορολογία, ενώ οι αλλαγές που προώθησε στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης έθεσαν τα θεμέλια για τη βελτίωση των δημοσιονομικών στους κρατικούς ασφαλιστικούς οργανισμούς. Οι αλλαγές στο επίδομα ανεργίας, που δέχθηκαν μεγάλες κριτικές, απέδωσαν κάποια αποτελέσματα. Τελικά, χάρη σε αυτές τις μεταρρυθμίσεις η γερμανική οικονομία αρχίζει να εμφανίζει σημεία ανάκαμψης. Το πιο σημαντικό στοιχείο, ωστόσο, είναι ότι οι κ. Σρέντερ έθεσε τις βάσεις για συνέχιση των μεταρρυθμίσεων. Ολα αυτά θα πρέπει λογικά να καταστήσουν ευκολότερη την αποστολή της Αγκελα Μέρκελ, εάν τελικώς εκλεγεί και αποσπάσει την απαραίτητη αυτοδυναμία. Ομως, παρά την ευκαιρία που της δίνεται και του σημαντικού πολιτικού κεφαλαίου που διαθέτει, τα σχέδια της κ. Μέρκελ για μεταρρυθμίσεις ίσως να μην είναι επαρκή. Λογικά, μια χριστιανοδημοκρατική κυβέρνηση θα επιχειρούσε κατ’ αρχάς να προχωρήσει σε μεγαλύτερες μεταρρυθμίσεις στον εργασιακό τομέα, ενισχύοντας το δικαίωμα των επιχειρήσεων να διαπραγματεύονται οι ίδιες με τους εργαζομένους το μισθολογικό, αίροντας παράλληλα τη νομοθεσία που τους προστατεύει από την απόλυση, περιορίζοντας την εφαρμογή των συγκεκριμένων νόμων σε εταιρείες που απασχολούν πάνω απο 20 εργαζομένους. Μια τρίτη αλλαγή θα ήταν ο περιορισμός των ασφαλιστικών εισφορών από 6,5% που είναι σήμερα στο 4,5%, με κάλυψη του κενού με αύξηση του ΦΠΑ.
Αργότερα, ίσως μέσα στο 2007, η ατζέντα της κ. Μέρκελ να γινόταν πιο τολμηρή. Μια σημαντική αλλαγή προβλέπει την απλοποίηση της φορολογίας εισοδήματος, ενώ ακολουθούν τα σχέδια για ριζοσπαστικές αλλαγές στη χρηματοδότηση του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης. Αντί για τις συνεισφορές που πληρώνουν τώρα οι εργαζόμενοι με βάση τον μισθό τους, η κ. Μερκελ προβλέπει την υιοθέτηση κοινής εισφοράς για όλους τους Γερμανούς.
Προστατευτισμός
Ωστόσο, υπάρχουν πολλά σημαντικά ζητήματα τα οποία απουσιάζουν από τη λίστα. Τόσο οι Χριστιανοδημοκράτες όσο και οι Σοσιαλδημοκράτες φοβούνται -αν δεν απεχθάνονται- την αποκρατικοποίηση. Αν και τα δύο κόμματα προωθούν σχέδια τα οποία θα περιορίσουν τη γραφειοκρατία και θα καταστήσουν πιο ευέλικτη την αγορά εργασίας, δεν προβλέπουν κανένα μέτρο για την αντιμετώπιση του δικτύου των επιδοτήσεων και του προστατευτισμού που εμποδίζει την ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας.
Υφίσταται βεβαίως πάντα η «τροχοπέδη» της οικονομίας. Η αύξηση της τιμής του πετρελαίου ή μια απότομη πτώση του δολαρίου θα έδιναν τη χαριστική ίσως βολή στις προσπάθειες ανάκαμψης, καθιστώντας ιδιαιτέρως δύσκολη την προώθηση των μεταρρυθμίσεων. Προβλήματα θα μπορούσαν να προκαλέσουν και τα συνδικάτα, τα οποία επέδειξαν αυτοσυγκράτηση έναντι της «ερυθροπράσινης» κυβέρνησης του κ. Σρέντερ, αλλά δεν είναι διόλου βέβαιο ότι δεν θα κατεβάσουν τους εργαζομένους στους δρόμους στην περίπτωση που μια κυβέρνηση Χριστιανοδημοκρατών αποφασίσει να προχωρήσει σε ριζοσπαστικές αλλαγές.
Ορισμένοι εξακολουθούν να υποστηρίζουν ότι ένας ευρύς συνασπισμός θα ήταν καλύτερη λύση. Πολλοί Γερμανοί ψηφοφόροι αντιμετωπίζουν θετικά τη συνεργασία των κομμάτων για την αντιμετώπιση των μεγάλων ζητημάτων. Ομως, το πιθανότερο είναι ότι ένας ευρύς συνασπισμός με επικεφαλής μια αποδυναμωμένη Μέρκελ και ένα δυσαρεστημένο SPD θα οδηγούσε τελικά στην απόλυτη παραλυσία του συστήματος.