Για την πρώτη μεταμόσχευση ολόκληρου προσώπου προετοιμάζονται Αμερικανοί γιατροί. Ηδη προσέρχονται για συνέντευξη υποψήφιοι λήπτες του μοσχεύματος, αφού η πραγματοποίηση της επέμβασης εγκρίθηκε από το διοικητικό συμβούλιο και την εσωτερική επιτροπή βιοηθικής του νοσοκομείου.
Της επιστημονικής ομάδας της Κλίβελαντ Κλίνικ του Οχάιο ηγείται η δρ Μαρία Σιμεόνοφ, χειρουργός 55 χρόνων, που τα τελευταία χρόνια πραγματοποιεί πειράματα σχετικά με τη δυνατότητα μεταμόσχευσης προσώπου τόσο σε ζώα όσο και ανθρώπινες σορούς. «Πρέπει να επιλέξουμε ασθενείς οι οποίοι να έχουν πραγματικά οξύ πρόβλημα, όχι μία μικρή ουλή, και οι οποίοι να γνωρίζουν τι ακριβώς πρόκειται να συμβεί» εξηγεί η δρ Σιμεόνοφ. H διαδικασία στοχεύει στο να βοηθήσει ασθενείς των οποίων το πρόσωπο είναι τόσο παραμορφωμένο, εξαιτίας κάποιου ατυχήματος ή γενετικής βλάβης ώστε δεν είναι δυνατή η κοινωνική του ένταξη. Μέχρι σήμερα πολλοί από αυτούς υποβάλλονταν σε πολλαπλές, χρονοβόρες και επώδυνες χειρουργικές επεμβάσεις.
Οι υπέρμαχοι της πρωτοποριακής θεραπείας υποστηρίζουν ότι η νέα μέθοδος θα απαλλάξει τους αρρώστους από την ανάγκη διαδοχικών επεμβάσεων, καθώς θα μεταμοσχεύεται ολόκληρο το πρόσωπο.
Ηθικά προβλήματα
Πέρυσι, έρευνα του Πανεπιστημίου του Λούισβιλ στο Κεντάκι που κατάφερε την πλήρη μεταμόσχευση ανθρώπινου χεριού αποφάσισε να μην προχωρήσει στη μεταμόσχευση προσώπου, αδυνατώντας να αντιμετωπίσει τα ηθικά προβλήματα που θα προέκυπταν από το εγχείρημα. «Μια τέτοια επέμβαση θα έθετε σε κίνδυνο την εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους, την κοινωνική αποδοχή καθώς και το πόσο φυσιολογικοί νιώθουν» αναφέρει ο καθηγητής Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου, Οσμπορν Ουίγκινς σε άρθρο του στην επιθεώρηση American Journal of Bioethics. H δρ Σιμεόνοφ απαντά ότι τα κέρδη, από την επέμβαση, για τους ασθενείς είναι πολύ περισσότερα των κινδύνων. «Ποιος έχει άραγε τη δυνατότητα να κρίνει και να αποφασίσει για την ποιότητα ζωής των ασθενών. Είναι πολύ σημαντικό να μην προσπαθούμε να προκαλέσουμε τρόμο στην κοινωνία και να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να βοηθήσουμε όποιον έχει ανάγκη.
Με ποια εμφάνιση
Η επέμβαση θα διαρκεί 24 ώρες. Ενας «φάκελος από δέρμα» – που θα έχει αφαιρεθεί από τον δότη- τοποθετείται και συνδέεται στον λήπτη με ένα ή δύο ζεύγη φλεβών και αρτηριών εκατέρωθεν του προσώπου. Ταυτόχρονα θα συνδεθούν και 20 νευρικές απολήξεις. O αποδέκτης του μοσχεύματος θεωρητικώς, θα έχει την ίδια εμφάνιση με αυτή πριν από την εγχείρηση, καθώς το δέρμα θα τοποθετείται στις ήδη υπάρχουσες δομές μυών και οστών, που καθορίζουν και το σχήμα του προσώπου. Αναλόγως, οι εκφράσεις και τα χαρακτηριστικά ορίζονται από τον εγκέφαλο και δεν αποτελούν «προϊόν» του ιστού του προσώπου. Πολλοί ερευνητές, ωστόσο, θεωρούν πιθανότερο το τελικό αποτέλεσμα να αποτελεί ανάμειξη των χαρακτηριστικών της μορφής του δότη και του λήπτη. Οι πολέμιοι της μεταμόσχευσης ανησυχούν για την πιθανότητα απόρριψης του μοσχεύματος και τις πολιτισμικές και ηθικές επιπλοκές της διαδικασίας. Επίσης, φοβούνται ότι πολλοί θα εκμεταλλευθούν την ιατρική πράξη για αισθητικούς και μόνον λόγους.
Η ομάδα της δρος Σιμεόνοφ πρόκειται να συζητήσει με πέντε άνδρες και επτά γυναίκες υποψηφίους λήπτες του μοσχεύματος για να επιλέξει αυτούς που θα υποβληθούν στην επέμβαση. Ολοι, όμως, πρέπει να γνωρίζουν ότι δεν θα πρέπει να έχουν μη ρεαλιστικές προσδοκίες από την επέμβαση. «Πρέπει να γνωρίζουν όλοι αυτοί που επιθυμούν να δοκιμάσουν τη νέα μέθοδο ότι η κλινική μας θα κάνει παν δυνατό για να διατηρήσει απόρρητα τα στοιχεία τους και την ταυτότητά τους. Ομως, είμαστε σχεδόν βέβαιοι ότι κάποια στιγμή ο Τύπος θα τους βρει».
Απαντήσεις σε κρίσιμα ερωτήματα
Παρακάτω δημοσιεύονται ορισμένες ενδιαφέρουσες απαντήσεις σε κρίσιμα ερωτήματα τα οποία αφορούν τη μεταμόσχευση προσώπου:
Πώς θα πραγματοποιήσουν την επέμβαση οι ιατροί;
Οι ειδικευμένοι χειρουργοί πρέπει να αφαιρέσουν όλο το δέρμα από το πρόσωπο του δότη, δηλαδή από το σημείο που αρχίζει το τριχωτό της κεφαλής μέχρι το πηγούνι και από το ένα αυτί μέχρι το άλλο.
Ταυτόχρονα είναι απολύτως αναγκαίο να διασώσουν τη μύτη, το στόμα, τα χείλια, τις βλεφαρίδες και τα βλέφαρα και θα διασφαλίσουν ότι οι μύες, το στρώμα λίπους και οι νευρικοί ιστοί παραμένουν συνδεδεμένοι.
Μαζί με οκτώ αιμοφόρα αγγεία, κάθε «χαρακτηριστικό» ή μάλλον κάθε δομή του μοσχεύματος θα επανασυνδέεται, χειρουργική διαδικασία που θα διαρκεί περίπου 24 ώρες.
Τίνος τα χαρακτηριστικά θα έχει ο λήπτης;
Η τελική μορφή του λήπτη δεν είναι ακόμα γνωστή. Σίγουρα, όμως, το χρώμα του δέρματος -ιδιαίτερα ο τόνος του- η δομή και το χρώμα μαλλιών του δωρητή θα μεταφέρονται στον λήπτη.
Η δομή των οστών όμως του λήπτη θα καθορίσει τα χαρακτηριστικά του νέου προσώπου.
Πόσο χρόνο θα διαρκέσει η διαδικασία της ανάρρωσης;
Ο ασθενής πρέπει να παραμείνει αρκετές εβδομάδες στο νοσοκομείο μετά την επέμβαση. Θα πρέπει, επίσης, για όλη του τη ζωή να λαμβάνει ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, ώστε ο οργανισμός του να μην «επιτεθεί» στο νέο του πρόσωπο.