Μετά τον Γκέρχαρντ Σρέντερ, ο Ευρωπαίος πολιτικός που ικανοποιήθηκε περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο για την αποκαρδιωτική επίδοση της Αγκελα Μέρκελ στις γερμανικές εκλογές πρέπει να ήταν ο… κεντροδεξιός πρωθυπουργός της Γαλλίας, Ντομινίκ ντε Βιλπέν! O ισχυρισμός μπορεί να ακούγεται ως τερατολογία στην υπόλοιπη Ευρώπη, αλλά όχι στη Γαλλία: ο Βιλπέν φιλοδοξεί -αν και δεν το έχει ποτέ δηλώσει δημοσίως- να διαδεχθεί τον πολιτικό του μέντορα, Ζακ Σιράκ, στην Προεδρία της Δημοκρατίας, μετά τις εκλογές του 2007, με σημαία την πολιτική χειραφέτηση της Ευρώπης έναντι των ΗΠΑ και την προάσπιση του «ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου».
Αντίθετα, οι ατλαντικές- νεοφιλελεύθερες θέσεις της Αγκελα Μέρκελ τη φέρνουν πιο κοντά στον βασικό αντίπαλο του Βιλπέν για το προεδρικό χρίσμα της Κεντροδεξιάς, Νικολά Σαρκοζί, διακηρυγμένο οπαδό του αγγλοαμερικανικού μοντέλου.
Ξένοι στο ίδιο κόμμα
Οι πρώτες αντιδράσεις των δύο ανδρών μετά την αποσαφήνιση των εκλογικών αποτελεσμάτων στην άλλη πλευρά του Ρήνου ήταν αποκαλυπτικές. Ως αρχηγός του γκωλικού κόμματος UMP, ο Σαρκοζί έσπευσε να συγχαρεί τη Μέρκελ για την (πύρρειο) νίκη της στις γερμανικές εκλογές, υποστηρίζοντας ότι «η εμπιστοσύνη (sic!) με την οποία σάς περιέβαλαν οι Γερμανοί ψηφοφόροι αποδεικνύει ότι οι κοινές μας ιδέες είναι ορθές». Αντίθετα, κατά τον Βιλπέν, το βασικό «μάθημα» από το πάθημα της Μέρκελ ήταν ότι «δεν είναι δυνατόν να προωθήσουμε οποιαδήποτε μεταρρύθμιση αν δεν υπολογίσουμε τις κοινωνικές της διαστάσεις».
Ξένοι στο ίδιο κόμμα, Βιλπέν και Σαρκοζί αντιπροσωπεύουν δύο πολύ διαφορετικά οράματα για τη Γαλλία, την Ευρώπη και τον κόσμο. Διπλωμάτης καριέρας και εξ απορρήτων του Σιράκ, ο Βιλπέν κέρδισε παγκόσμια φήμη στην ιστορική συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του OHE, στις 24 Φεβρουαρίου 2003, παραμονές του πολέμου στο Ιράκ. O υπουργός Εξωτερικών, τότε, της Γαλλίας έκλεισε την εντυπωσιακή ομιλία του, που μεταδιδόταν ζωντανή από τα μεγαλύτερα τηλεοπτικά δίκτυα του πλανήτη, με μια αντιπολεμική έκκληση «στο όνομα μιας παλιάς χώρας της παλιάς Ευρώπης, μιας ηπείρου που η μακρά ιστορία της την προίκισε με σοφία και σύνεση». H θαρραλέα απάντηση στους πολεμικούς σχεδιασμούς του Μπους και στις ειρωνικές αναφορές του Ράμσφελντ περί «παλιάς» και «νέας» Ευρώπης έγινε δεκτή με ένα, πρωτοφανές στα χρονικά του OHE, παρατεταμένο χειροκρότημα από τη συντριπτική πλειοψηφία των εκπροσώπων των κρατών – μελών.
Τρεις μήνες αργότερα, ο Νικολά Σαρκοζί, υπουργός Εσωτερικών εκείνη την εποχή, γινόταν δεκτός, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, από τον Αμερικανό πρεσβευτή στο Παρίσι, για δείπνο εργασίας (η συνάντηση και τα όσα διεμείφθησαν ήρθαν στο φως της δημοσιότητας από τις στήλες της γαλλικής «Μοντ», μόλις τον περασμένο Μάρτιο). «Είσθε ο πιο δημοφιλής υπουργός Εσωτερικών της Γαλλίας από την εποχή του Κριστιάν Φουσέ», του είπε ο Αμερικανός πρεσβευτής. Μια κολακεία μάλλον αμφιλεγόμενη, καθώς ο Φουσέ ήταν ο άνθρωπος που, ως υπουργός Εσωτερικών του Πομπιντού, είχε την άμεση ευθύνη για την καταστολή των διαδηλωτών στον τρικυμιώδη «Μάη του ’68». H απάντηση του Σαρκοζί, όπως την παρέθεσε η «Μοντ» ήταν: «Αγαπώ τις ΗΠΑ, αγαπώ τον αμερικανικό λαό. Μπορείτε να υπολογίζετε στην αφοσίωσή μου, ακόμη κι αν η θέση μου επιβάλλει να υποστηρίζω τις επιλογές του Σιράκ».
Εξίσου βαθύ είναι το ρήγμα που χωρίζει τους δύο άνδρες σε ό,τι αφορά την εσωτερική πολιτική, και πρωτίστως τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις. H τελευταία συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας του UMP, την περασμένη Τρίτη, εξελίχθηκε σε πραγματική μονομαχία. «H επιλογή μας είναι ανάπτυξη με κοινωνικό πρόσωπο, ο εκσυγχρονισμός του γαλλικού μοντέλου», διακήρυξε ο Βιλπέν, για να προσθέσει, σε τόνους που θύμιζαν περισσότερο… Λαφοντέν: «Το μέλλον οικοδομείται με βάση το κοινό όφελος και την ενίσχυση της εθνικής συνοχής. Περισσότερη ισότητα, περισσότερη κοινωνική αλληλεγγύη, ιδού οι αξίες που πρέπει να βρίσκονται στο κέντρο κάθε ενέργειάς μας»! Στον αντίποδα του Βιλπέν, ο Σαρκοζί μίλησε για «στρατηγική της ρήξης με τριάντα χρόνια στασιμότητας» και δεν δίστασε να υπερασπισθεί τη νεοφιλελεύθερη φιλοσοφία του με έναν πραγματισμό που δεν απείχε και πολύ από τον κοινωνικό δαρβινισμό: «Δεν πρόκειται να υποσχεθούμε, όπως οι δημαγωγοί, την επιτυχία σε όλο τον κόσμο, πρόκειται να την εγγυηθούμε για εκείνους που μπορούν να την κερδίσουν χάρη στη δουλειά τους, στις προσπάθειές τους, στα προσόντα τους… H Δημοκρατία οφείλει να αναγνωρίσει στον καθένα τα προσόντα και τα ελαττώματά του. Οχι στον ισοπεδωτικό εξισωτισμό, ναι στην ισότητα ευκαιριών»!
Το δημοψήφισμα του Μαΐου
Εκλεκτός των μέσων ενημέρωσης και του επιχειρηματικού κόσμου, ο Σαρκοζί εμφανιζόταν μέχρι πρόσφατα, στις δημοσκοπήσεις, ως ακλόνητο φαβορί για το προεδρικό χρίσμα. Σε αυτό συνέβαλε το γεγονός ότι ο Βιλπέν ουδέποτε είχε εκτεθεί στη λαϊκή ψήφο – κάτι που ο Σαρκοζί δεν έχανε ευκαιρία να υπενθυμίσει.
Το έδαφος άρχισε να γίνεται λιγότερο σταθερό κάτω από τα πόδια του Σαρκοζί ύστερα από τον μεγάλο πολιτικό σεισμό της 29ης Μαΐου. Το «όχι» των Γάλλων ψηφοφόρων στο Ευρωσύνταγμα μεταφράστηκε ως απόρριψη του νεοφιλελευθερισμού. Φρονίμως ποιών, ο Σιράκ θυσίασε τον κατά γενική ομολογία αποτυχημένο Ραφαρέν και τον αντικατέστησε στην πρωθυπουργία με τον εκλεκτό του, Βιλπέν.
Στις 100 πρώτες μέρες της πρωθυπουργίας του, ο Βιλπέν κατάφερε να πείσει πολλούς ότι δεν είναι μόνο δεινός διπλωμάτης και ευαίσθητος διανοούμενος, αλλά και αρκετά «γήινος», ικανός να χειρισθεί τα οξύτατα, εσωτερικά προβλήματα της Γαλλίας. H δημοτικότητά του εκτοξεύθηκε στα ύψη, με αποτέλεσμα το 57% των Γάλλων να θεωρούν ότι θα ήταν «καλός υποψήφιος πρόεδρος» της Κεντροδεξιάς (ένα ποσοστό που εξακολουθεί να υπολείπεται, πάντως, του Σαρκοζί). Το αποτέλεσμα των γερμανικών εκλογών -«μια διαμαρτυρία κατά του νεοφιλελευθερισμού» κατά τον αρθρογράφο του βρετανικού «Γκάρντιαν», Τζόναθαν Στιλ- ήρθε να ενισχύσει την προϋπάρχουσα, διάχυτη αίσθηση: το νεοφιλελεύθερο, αγλλοσαξωνικό μοντέλο, είτε στην εκδοχή της Θάτσερ είτε σε εκείνη του Μπλερ, δεν είναι ευκόλως «εξαγώγιμο» στην απέναντι πλευρά της Μάγχης. Σ’ αυτό τον φόντο, ο Βιλπέν, έστω κι αν εξακολουθεί να προβάλει ως το «αουτσάιντερ, που έρχεται από πίσω», τρέχει με ευνοϊκό άνεμο σε μια κούρσα αντοχής, ανοιχτή σε κάθε πρόβλεψη.