ΒΑΡΣΟΒΙΑ. Στροφή προς τη… σοσιαλιστική Δεξιά έκαναν την Κυριακή οι Πολωνοί ψηφοφόροι, εκλέγοντας ένα συντηρητικό κόμμα με σοσιαλιστικές ιδέες και ένα φιλελεύθερο κόμμα απολύτως προσανατολισμένο προς την οικονομία της αγοράς. Το κυβερνών κεντροαριστερό κόμμα, που το 2001 είχε κερδίσει πάνω από 40%, καταποντίστηκε στο 10%. Οι ριζικές ανακατατάξεις στην πολιτική σκηνή δεν είναι τίποτα καινούργιο στην Πολωνία, όπου το μετακομμουνιστικό πολιτικό τοπίο παραμένει υπό διαμόρφωση. Ωστόσο, οι διεργασίες αυτές συντελούνται ερήμην της πλειοψηφίας των Πολωνών, όπως καταδεικνύει η μειωμένη συμμετοχή, που έπεσε, για πρώτη φορά, κάτω από το 40%.
Επαφές για κυβέρνηση
Πρώτο, με περίπου 27% των ψήφων, αναδείχθηκε το συντηρητικό κόμμα Νόμου και Δικαιοσύνης, (PiS) του Γιάροσλαβ Κατσίνσκι, ενώ δεύτερη, με 24% ήρθε η Πλατφόρμα Πολιτών (PO) του Ντόναλντ Τασκ. Τα δύο θα αρχίσουν άμεσα συζητήσεις για το σχηματισμό κυβερνητικού συνασπισμού, στους κόλπους του οποίου θα συγκεραστούν οι υποσχέσεις του PiS για ενισχύσεις προς τους μη προνομιούχους και κρατική παρέμβαση στην οικονομία, με το νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα της PO.
O προσανατολισμός της καινούργιας κυβέρνησης θα αργήσει να γίνει σαφής, όμως θεωρείται βέβαιο ότι η κεντρική υπόσχεση της PO για καθιέρωση ενιαίου φορολογικού συντελεστή 15% δεν πρόκειται να εφαρμοστεί. Το συντηρητικό PiS βάσισε την εκστρατεία του στις δυσμενείς επιπτώσεις που θα είχε ένας τέτοιος φορολογικός συντελεστής για τους μη προνομιούχους και πέτυχε να ανατρέψει το προβάδισμα που οι προεκλογικές δημοσκοπήσεις έδιναν στην φιλελεύθερη PO. Τα δύο κόμματα συμφωνούν ως προς την ανάγκη οικονομικών μεταρρυθμίσεων, αλλά διαφωνούν ως προς την έκτασή τους, ενώ κοινό χαρακτηριστικό τους αποτελεί ο ευρωσκεπτικισμός. Και τα δύο κόμματα υποστηρίζουν τη συμμαχία της Πολωνίας με τις ΗΠΑ, κατηγορώντας ωστόσο την προηγούμενη κυβέρνηση ότι δεν απέσπασε επαρκή ανταλλάγματα από την Ουάσιγκτον.
«Είμαστε έτοιμοι να αρχίσουμε συνομιλίες με την PO για οικονομικά θέματα», είπε ο νικητής των εκλογών Γιάροσλαβ Κατσίνσκι. Υπό άλλες συνθήκες, ο Κατσίνσκι θα ήταν ο πιθανότερος πρωθυπουργός, όμως υπάρχει μία ιδιαιτερότητα. O δίδυμος αδελφός του, δήμαρχος της Βαρσοβίας Λεχ Κατσίνσκι, είναι υποψήφιος πρόεδρος στις εκλογές της 9ης Οκτωβρίου. Σε περίπτωση που η προτίμηση του εκλογικού σώματος για την PiS εκφραστεί και στις προεδρικές εκλογές, η χώρα θα βρεθεί με ένα πρόεδρο και ένα πρωθυπουργό… φτυστούς, όχι μόνο στην εμφάνιση αλλά και στην πολιτική.
Σε πρόσφατη συνέντευξή του στην εφημερίδα «Ρετσπολίτικα», ο Γιάροσλαβ Κατσίνσκι είπε ότι, σε περίπτωση που ο αδελφός του εκλεγεί πρόεδρος, ο ίδιος θα παραχωρήσει την πρωθυπουργία σε κάποιο άλλο στέλεχος του κόμματός του. «(H παρουσία δύο διδύμων στα ύπατα αξιώματα) θα θεωρείτο απαράδεκτη από την πολωνική κοινή γνώμη», είπε ο Κατσίνσκι. Αντίθετα, ο αδελφός του Λεχ δεν είχε την ίδια βεβαιότητα. «Το να εξαναγκαστεί ένας εκ των δύο σε παραίτηση) θα αποτελούσε συρρίκνωση των πολιτικών μας δικαιωμάτων», δήλωσε.
Θα χάσει τις προεδρικές
Σε κάθε περίπτωση, η Κεντροαριστερά, που μετά το 2001 ήλεγχε και την κυβέρνηση και την προεδρία, αναμένεται να χάσει και στις προεδρικές εκλογές, όπου οι κύριοι μονομάχοι είναι και πάλι το PiS και η PO. H Συμμαχία της Δημοκρατικής Αριστεράς, που βρισκόταν στην κυβέρνηση από το 2001, κατηγορήθηκε για σωρεία σκανδάλων διαφθοράς, ενώ τους τελευταίους μήνες δεν είχε επαρκή κοινοβουλευτική πλειοψηφία για να προωθήσει το κυβερνητικό έργο.