Την επανίδρυση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ευρώπη ζητάει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, υποδεικνύοντας ως θεμέλιο της επανίδρυσης αυτής τη στενότερη συνεργασία πανεπιστημίων – επιχειρήσεων, τη συνεχή αξιολόγηση του διδακτικού τους έργου, την αυτονόμησή τους έναντι των κρατικών δομών και τη διευκόλυνση της αναγνώρισης πτυχίων και επαγγελματικής επάρκειας.
Αν και η εκπαίδευση γενικά αποτελεί ένα χώρο τον οποίο τα κράτη-μέλη επιμένουν να διατηρούν μακριά από την ευρωπαϊκή σφαίρα (εκτός αν πρόκειται για άντληση κοινοτικών πόρων), η Επιτροπή επισημαίνει ότι τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια χάνουν συνεχώς έδαφος έναντι των αμερικανικών, με όποιες συνέπειες μπορεί να έχει αυτό για την ποιότητα των αποφοίτων τους και, κυρίως, την οικονομία γενικότερα.
Επισημαίνει έτσι ότι για να βρουν τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια το νέο δυναμισμό που απαιτούν οι περιστάσεις, είναι απαραίτητο να υπάρξουν «άμεσες, βαθιές και συντονισμένες αλλαγές, από τον τρόπο κανονιστικής ρύθμισης και διαχείρισης των συστημάτων μέχρι τους τρόπους διοίκησης των πανεπιστημίων», όπως επισημαίνει στην ανακοίνωσή της.
Συνολικά, η πρόταση της Επιτροπής περιλαμβάνει σωρεία επιμέρους ιδεών, οι σημαντικότερες από τις οποίες είναι οι εξής:
Να αποκτήσουν τα πανεπιστήμια «μεγαλύτερη αυτονομία και λογοδοσία, ώστε να μπορούν να ανταποκρίνονται γρήγορα στις αλλαγές». Συμπεριλαμβάνονται εδώ η προσαρμογή των προγραμμάτων σπουδών στις νέες εξελίξεις, «η διαμόρφωση στενότερων δεσμών μεταξύ των διαφόρων επιστημονικών αντικειμένων και η εστίαση σε ευρύτερους ερευνητικούς τομείς (όπως ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, νανοτεχνολογίες) παρά σε συγκεκριμένες επιστήμες.
Στο ίδιο πλαίσιο, προτείνει να «επανεξεταστούν τα συστήματα χρηματοδότησης των πανεπιστημίων, ώστε να επικεντρώνονται περισσότερο στα αποτελέσματα και να δοθούν στα πανεπιστήμια μεγαλύτερες ευθύνες ως προς τη μακροπρόθεσμη οικονομική βιωσιμότητά τους, ιδίως όσον αφορά την έρευνα».
«Θα μπορούσε επίσης να περιληφθεί η μεγαλύτερη αυτονομία σε επίπεδο πανεπιστημιακού ιδρύματος για την επιλογή του διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού» τονίζει η Επιτροπή, αλλά και «να ευθυγραμμιστούν οι διαδικασίες για την αναγνώριση των πανεπιστημιακών τίτλων με τις διαδικασίες για τα επαγγελματικά προσόντα».
Επιπλέον, συμβουλεύει τα κράτη-μέλη να αυξήσουν τον αριθμό των φοιτητών που φοιτούν για τουλάχιστον ένα εξάμηνο σε άλλο πανεπιστήμιο ή ασκούνται σε επιχείρηση, ώστε να ξεφύγουν από το στενό περιβάλλον ενός και μόνο εκπαιδευτικού ιδρύματος, αλλά και να δικαιούνται «δάνεια και υποτροφίες απανταχού της Ευρώπης». Για δε τις χώρες στις οποίες υπάρχουν δίδακτρα, ζητείται αυτά να επανεξετασθούν «ώστε να μπορούν οι καλύτεροι να συμμετέχουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και την έρευνα» ανεξαρτήτως των οικονομικών δυνατοτήτων τους, αλλά και να ενθαρρυνθούν οι ηλικιωμένοι εργαζόμενοι να επιστρέψουν στα θρανία εν ονόματι τις περίφημης «διά βίου κατάρτισης.