Στα μάτια των περισσότερων συμφοιτητών της, η Χου Γινγκγίνγκ μοιάζει με κλασική πρωτοετή, αφού φοράει απλά ρούχα, γελάει συχνά και έχει μοα πρόσθετη ορμή στο βήμα της. Κατά τα άλλα, όμως, είναι εξόχως συνηθισμένη. Και για τη Χου όμως, που μόλις εισήχθη στο δεύτερο έτος του Πανεπιστημίου της Σαγκάης, η συνηθισμένη της εμφάνιση είναι ιδανική με δεδομένη τη διπλή της ζωή. Για αρκετές ώρες κάθε εβδομάδα αποσύρεται σε ένα σχετικά άγνωστο γραφείο του πανεπιστημιακού campus γεμάτο υπολογιστές, όπου συνδέεται με το Ιντερνετ και εν αγνοία των συμφοιτητών της βοηθά να ελεγχθούν τα πανεπιστημιακά φόρουμ στο Διαδίκτυο. Μόλις συνδεθεί, ακολουθώντας τις υποδείξεις καθηγητών και μεγαλύτερων φοιτητών, εισάγει πολιτικώς ορθά ή αθώα θέματα για συζήτηση. Πρόσφατα ξεκίνησε μια συζήτηση για το ποια ινδάλματα της νεολαίας αποτελούν τα καλύτερα πρότυπα, ένα θέμα το οποίο τής πρότεινε ως κατάλληλο ένας καθηγητής.
Κατευνασμός παθών
Οι πολιτικές συζητήσεις, ακόμη και αυτές που αφορούν στην πανεπιστημιακή πολιτική ζωή, είναι απαγορευμένες σε πανεπιστημιακά διαδικτυακά φόρουμ. Η Χου επισημαίνει πως η ίδια και οι συνάδελφοί της, επιθεωρητές του Ιντερνετ, προσπαθούν να στρέψουν πιθανές αρνητικές συζητήσεις σε μια θετική κατεύθυνση με ένα καίριο σχόλιο, το οποίο τοποθετούσε στην κατάλληλη θέση. Οτιδήποτε θεωρείται προσβλητικό αναφέρεται στον διαχειριστή της ιστοσελίδας για να σβηστεί. Στη διάρκεια κάποιων θερμών αντιιαπωνικών διαδηλώσεων πέρυσι, για παράδειγμα, οι ελεγκτές παρενέβησαν για να κατευνάσουν τα εθνικιστικά πάθη, ενθαρρύνοντας τους φοιτητές να καταπιούν τις επικρίσεις τους για την Ιαπωνία και αποθαρρύνοντας εμπρηστικά σχόλια.
Κάτι μεταξύ μπάτσου, πληροφοριοδότη και συντονιστή συζητήσεων, η Χου είναι κομμάτι μιας τεράστιας προσπάθειας στην ηπειρωτική Κίνα να εξυγιάνει το Ιντερνετ. Επί μακρόν η Κίνα διέθετε τη δική της αστυνομία του Διαδικτύου, συμπεριλαμβανομένων 50.000 πρακτόρων, που είναι online, μπλοκάρουν ιστοσελίδες, διαγράφουν σχόλια και συλλαμβάνουν ανθρώπους με την κατηγορία του αντικαθεστωτικού και αντικοινωνικού λόγου. Η Χου, μαζί με άλλους 500 συμφοιτητές της, είναι ένα μόνο τμήμα ενός άλλου είδους μηχανισμού, εθελοντικού μάλιστα, που κινητοποιείται για να βοηθήσει στη λογοκρισία του Διαδικτύου. Τον Απρίλιο, η πρωτοβουλία βαφτίστηκε «Αφήστε να πνεύσουν οι άνεμοι ενός πολιτισμένου Ιντερνετ» και εντάσσεται σε μια ευρύτερη σοσιαλιστική εκστρατεία ηθικής, η οποία εγκαινιάστηκε από την κινεζική ηγεσία για να ενισχύσει τον κοινωνικό και πολιτικό έλεγχο.
«Ανθυγιεινές» σελίδες
Υπό αυτήν την πρωτοβουλία, οι εταιρείες και οι service providers καλούνται να καταδιώξουν τους τροφοδότες προσβλητικού περιεχομένου, που κυμαίνεται από την πορνογραφία μέχρι την πολιτική κριτική.
Οι κινεζικές αρχές λένε ότι πάνω από δύο εκατομμύρια φερόμενες ως «ανθυγιεινές» απεικονίσεις έχουν ήδη αποσυρθεί στο πλαίσιο της εκστρατείας και τουλάχιστον 600 «ανθυγιεινά» chat rooms έχουν κλείσει. Οι ενέργειες αυτές παρουσιάζονται ως εθελοντικές αποφάσεις-ενδείξεις επιχειρηματικής αρετής, διαθέτουν όμως ένα στοιχείο συνέπειας, αφού ουδεμία εταιρεία θα διακινδύνευε να έρθει σε ρήξη με τις Αρχές. Εχοντας εγκαινιάσει το δικό του φιλόδοξο πρόγραμμα λογοκρισίας του Ιντερνετ, το Πανεπιστήμιο της Σαγκάης, όπου η Χου επιβλέπει τις κινήσεις των συμφοιτητών της στο Ιντερνετ, είναι πρωτοπόρο στους κόλπους του εκπαιδευτικού κατεστημένου. Αν και οι περισσότεροι φοιτητές της δεν έχουν ιδέα γι’ αυτήν την πρωτοβουλία, οι επικεφαλής του Πανεπιστημίου διενήργησαν επιμορφωτικά σεμινάρια την περασμένη εβδομάδα, ώστε να μυηθούν και άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας και στελέχη της πανεπιστημιακής κοινότητας στον αποτελεσματικό τρόπο χαλιναγώγησης του Ιντερνετ. Αξιωματούχοι του Πανεπιστημίου απέρριψαν, πάντως, το αίτημα ξένου δημοσιογράφου να παρακολουθήσει τις εργασίες, αποσαφηνίζοντας ότι δεν σκοπεύουν να δημοσιοποιήσουν τις δραστηριότητές τους. Από την πλευρά της, η Χου φουσκώνει από περηφάνια για τη συνδρομή της στην οικοδόμηση «μιας αρμονικής κοινωνίας», όπως λέει η ίδια. «Δεν ελέγχουμε τα πράγματα, απλώς δεν θέλουμε άσχημα ή εσφαλμένα πράγματα να εμφανίζονται στις ιστοσελίδες», ισχυρίζεται.
Η μεγαλύτερη πρόκληση για την κυβέρνηση είναι πώς να κατευθύνει και να διατηρήσει τον έλεγχο των σκέψεων της νεολαίας σε έναν κόσμο, γεμάτο από ελεύθερες και ποικίλες πληροφορίες. Οι συνεντεύξεις απέδειξαν ότι ελάχιστοι γνώριζαν κάτι σχετικά με το πρόγραμμα και ουδείς εξ αυτών, που ενημερώθηκαν, μπορούσε να διανοηθεί ότι τόσο μεγάλος αριθμός φοιτητών έχει στρατολογηθεί. «Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν κάποια άσχημα πράγματα στο Ιντερνετ, αλλά δεν θα έπρεπε να το παρακάνουν. Πεντακόσιοι είναι πάρα πολλοί», λέει ένας φοιτητής, ενώ άλλοι εκφράζουν ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία. «Είναι πολύ περίεργη αίσθηση να πιστεύεις πως 500 άνθρωποι προσπαθούν συντονισμένα να σε κατευθύνουν», πρόσθεσε ένας πρωτοετής, ο οποίος θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του και απλώς αποκάλυψε το μικρό του όνομα, Ζου.
Οι περισσότεροι επιθεωρητές έχουν πειστεί ότι δεν συμμετέχουν σε λογοκρισία, ούτε ασκούν έλεγχο, παραβιάζοντας την ελευθερία έκφρασης των άλλων. Σε συνεντεύξεις με πέντε ακόμη ελεγκτές, όλοι τους απέρριψαν την άποψη ότι ελέγχουν την έκφραση και ενίοτε έκαναν λόγο για τη σημασία της ελευθερίας του λόγου. Ο 20χρονος Τανγκ Γκουτσάο μίλησε με θέρμη για το έργο που επιτελούν ο ίδιος και οι συνάδελφοί του. «Ενα φόρουμ είναι σαν την οικογένειά μου και εκεί θέλω το δωμάτιό μου να είναι καθαρό, καλοφωτισμένο, χωρίς βρώμικα και επικίνδυνα αντικείμενα», εξήγησε. Οι κινεζικές προσπάθειες λογοκρισίας και ελέγχου του Διαδικτύου στην ευρύτερη κοινωνία συχνά υπολείπεται της περιέργειας και ευρηματικότητας των συνηθισμένων χρηστών του Διαδικτύου, οι οποίοι σταθερά ανακαλύπτουν πρωτότυπους τρόπους για να εντοπίσουν απαγορευμένο περιεχόμενο και να συζητήσουν αμφιλεγόμενα θέματα. «Δεν πιστεύω ότι οποιοσδήποτε μπορεί να ελέγξει οποιαδήποτε πληροφορία στο Ιντερνετ», λέει ένας τριτοετής φοιτητής, ο οποίος σπουδάζει μηχανικό σχέδιο. «Αν δεν σου επιτρέπουν να μιλάς εδώ, πρέπει να πας κάπου αλλού και οι εναλλακτικοί τόποι είναι αμέτρητοι για να διοχετεύσεις τις απόψεις σου. Είναι εύκολο να παραβλέψει κανείς τα εμπόδια και οποιοσδήποτε καταναλώσει λίγο χρόνο μπορεί να διαπιστώσει πώς», καταλήγει.