Μουσεία φρίκης κατά λήθης και άγνοιας

Μουσεία φρίκης κατά λήθης και άγνοιας

2' 21" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Οταν κατέρρευσε το καθεστώς του Απαρτχάιντ στη Νότιο Αφρική, ξεκίνησε μια ιδιαίτερα επώδυνη περίοδος συμφιλίωσης ανάμεσα στους λευκούς και τους εγχρώμους, η οποία συνεχίζεται με κάποιον τρόπο ακόμα και στις ημέρες μας. Το πιο σημαντικό βήμα για τη συγχώρηση και την επούλωση των τραυμάτων ήταν εκείνο που αφορούσε τις δημόσιες ομολογίες εγκλημάτων. Για δεκαετίες ολόκληρες βιασμοί, φόνοι, εξαφανίσεις ομαδικές δολοφονίες μαύρων είχαν μείνει στη σιωπή.

Η επιτροπή που διερευνούσε τα γεγονότα υποσχέθηκε ότι θα χορηγούσε αμνηστία στους δράστες αρκεί να διηγούνταν τα πάντα δημοσίως και να αποδείξουν ότι ο ρατσισμός τους είχε κίνητρα πολιτικά. Η ψυχολογία ενός ολόκληρου έθνους βγήκε προς τα έξω, επιθετικά, απροκάλυπτα, ωμά. Οι συγγενείς των αγνοουμένων έμαθαν έπειτα από χρόνια την τύχη των δικών τους και μπόρεσαν να τους θάψουν και να τους πενθήσουν.

Τώρα έχει έρθει η σειρά μιας άλλης αφρικανικής χώρας να συμφιλιωθεί με το παρελθόν της. H Ρουάντα -όπου διαδραματίστηκε μία από τις μεγαλύτερες γενοκτονίες μπροστά στα αδιάφορα μάτια της διεθνούς κοινότητας το 1994- πρέπει να μετατρέψει αυτό το σκοτεινό κεφάλαιο της ιστορίας της από πόνο σε μάθημα για το μέλλον. Πώς όμως μπορεί να παρουσιαστεί μια ανθρώπινη τραγωδία με θύματα 800.000 αθώους χωρίς να υποπέσει κανείς σε φθηνούς διδακτισμούς;

Η λύση βρέθηκε πριν από μερικά χρόνια. Σε πέντε ειδικούς χώρους δημιουργήθηκαν «μουσεία» με μόνο έκθεμα τα γυμνά κόκαλα των θυμάτων που βρέθηκαν στους ομαδικούς τάφους και ένα βιβλίο επισκεπτών. Ξερά, χωρίς λόγια, τα οστά είναι οι μόνοι αξιόπιστοι μάρτυρες μιας σφαγής που φαντάζει απίστευτο να διαδραματίστηκε στα τέλη του 20ού αιώνα.

Είναι λογικό να αναρωτιέται κανείς ποιος θα βρισκόταν στην αφρικανική χώρα και θα πάταγε το πόδι του σε ένα τόσο ζοφερό μέρος, προορισμένο από τη φύση του να γεννά τύψεις και ενοχές στους Δυτικούς. Πολλοί tour operators που διοργανώνουν ταξίδια σαφάρι για Ευρωπαίους και Αμερικανούς, συμπεριλαμβάνουν επισκέψεις σε αυτά τα «μουσεία». Οι τουρίστες όχι μόνο πηγαίνουν αλλά φεύγοντας έχουν καταλάβει ότι η βόλτα τους στην Αφρική μπορεί να τους δείξει πολύ περισσότερα πράγματα από την ομορφιά του φυσικού περιβάλλοντος.

Μια Βρετανίδα τουρίστρια που επισκέφτηκε ένα από τα πέντε μουσεία στη Ρουάντα δήλωσε στους Financial Times: «Ηταν μια εμπειρία που σε γείωνε, αλλά με ένα θετικό τρόπο. Χωρίς αυτήν, θα επρόκειτο μονάχα για ένα ταξίδι σε όμορφη χώρα που έχει γορίλλες. Οι κάτοικοι εκτιμούν πολύ το γεγονός ότι πηγαίνουμε να δούμε τα οστά των συμπατριωτών τους. Ομολογώ ότι βρέθηκα ξαφνικά να αντιλαμβάνομαι την ουσία μιας απίστευτης ιστορίας για την οποία μέχρι τότε δεν γνώριζα τίποτα». Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι άνθρωποι συνειδητοποιούν ότι το να είναι κάποιος πολίτης του κόσμου δεν πρέπει να περιορίζεται στα πολυάριθμα ταξίδια, τη γευσιγνωσία εξωτικών πιάτων και την επίδειξη γνώσεων για τα νέα αρχιτεκτονήματα του Μανχάταν. Οι σύγχρονοι νομάδες πρέπει να χαρακτηρίζονται και από τις ευαισθησίες τους για την ιστορία, τη σύγχρονη κοινωνία και τον πολιτισμό των τόπων που επισκέπτονται αλλιώς όλα είναι άνευ αντικρίσματος.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή