Αποτέλεσαν ένα απίθανο δίδυμο, ο μελιστάλαχτος Βρετανός δικηγόρος και ο Ρεπουμπλικανός από το Τέξας με την αργόσυρτη προφορά. Κι όμως, η συνεργασία μεταξύ του Τόνι Μπλερ και του Τζορτζ Μπους διαμόρφωσε τις διεθνείς εξελίξεις επί πέντε και πλέον χρόνια μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Τον τελευταίο χρόνο, πάντως, το φιάσκο στο Ιράκ και τα εσωτερικά του προβλήματα μετέβαλαν αμφοτέρους τους ηγέτες από απειλητικά γεράκια σε ανίσχυρες κότες, που διανύουν τα τελευταία χρόνια της θητείας τους.
Μετρούν απώλειες
Αυτήν την εβδομάδα, η δημοτικότητα του Μπους έπεσε στο 31% και το κόμμα του αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να χάσει ένα ή και τα δύο σώματα του Κογκρέσου (Βουλή – Γερουσία) στις ενδιάμεσες εκλογές του Νοεμβρίου για την ανανέωσή του. Στο μεταξύ, στη Βρετανία, μεγάλο κομμάτι του Εργατικού Κόμματος, το οποίο ο Μπλερ οδήγησε σε τρεις διαδοχικές εκλογικές νίκες, θέλει να εξωθήσει τον σωτήρα του στη σύνταξη και να τον αντικαταστήσει με τον Γκόρντον Μπράουν.
Ουδείς εκ των δύο βαδίζει προς την έξοδο άμεσα. Ο Μπλερ μπορεί να παραμείνει για έναν ακόμη χρόνο, ενώ όσο αντιδημοφιλής και παροπλισμένος κι αν είναι ο Μπους, θα διατηρηθεί στην προεδρία μέχρι τον Ιανουάριο του 2009. Μια εποχή όμως φτάνει στο τέλος της. Τι σημαίνει αυτό για την υπόλοιπη υφήλιο;
Θυμηθείτε κατ’ αρχάς ότι δεν πρόκειται για μια συμμαχία μεταξύ ίσων. Η συνδρομή της Βρετανίας στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας ήταν πολύ μικρότερη σε ουσία από ό,τι σε συμβολισμό. Μετά την 11η Σεπτεμβρίου, ο Μπους δεν χρειάστηκε τον Μπλερ για να κινητοποιήσει την εσωτερική υποστήριξη και την απαραίτητη στρατιωτική δύναμη για τις εισβολές στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ. Στο πρόσωπο του Μπλερ, όμως, βρήκε έναν έξοχο πολιτικό προπαγανδιστή και ένα σύμμαχο με αξιοσέβαστη φωνή τόσο στο Συμβούλιο Ασφαλείας όσο και στην Ε.Ε.
Ακόμη καλύτερα, ο Μπλερ υπήρξε ειλικρινής, προσδέθηκε στο άρμα του Μπους από θέσεις αρχής και όχι με βάση κάποιο βρετανικό ένστικτο, που ωθεί το Λονδίνο να αποτελεί «κυρία των τιμών» της υπερδύναμης. Εξαρχής πίστευε στην ηχηρή απάντηση στην τρομοκρατία και στην ανάγκη να απαλλαγεί το Ιράκ από τον Σαντάμ. Ως προοδευτικός πολιτικός της Κεντροαριστεράς, ο οποίος τα πήγαινε καλά με τον Μπιλ Κλίντον, ο Μπλερ προσέγγισε ακροατήρια σε σημεία του πλανήτη και της Αμερικής, τα οποία δεν μπορούσε να προσεγγίσει ο Μπους. Επειδή η Βρετανία είναι ο ανίσχυρος πόλος του διδύμου, ούτε η νέα αδυναμία του Μπλερ ούτε η πιθανή εκδίωξή του από την Ντάουνινγκ Στριτ θα έχουν άμεση συνέπεια στην αμερικανική συμπεριφορά στην υφήλιο.
Ο Μπράουν στα χνάρια του
Ο Μπράουν δεν έχει αποσαφηνίσει μέχρι στιγμής τις απόψεις του στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, πέρα από ότι είναι ένας ευρωσκεπτικιστής, φίλα διακείμενος στην Αμερική. Υπό την πρωθυπουργία του η Βρετανία αναμένεται να συνεχίσει να τιμά τη διατλαντική της συμμαχία, εν μέρει εξαιτίας της πάγιας καχυποψίας των Βρετανών απέναντι στην Ε.Ε. Το χρονοδιάγραμμα απόσυρσης της μικρής βρετανικής δύναμης από το νότιο Ιράκ, η αφοσίωση του Λονδίνου στην ειρηνευτική αποστολή στο Αφγανιστάν και η αντίθεσή του στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα είναι σχεδόν βέβαιο πως δεν πρόκειται να αλλάξουν.
Παρ’ όλα αυτά, η απώλεια ενός ισχυρού συμμάχου από τον Μπους είναι φυσικό επακόλουθο της αποδυνάμωσης του Μπλερ στη Βρετανία. Εσχάτως ο πρόεδρος έχει βρει ένα νέο Ευρωπαίο φίλο στο πρόσωπο της Αγκελα Μέρκελ. H Γερμανίδα καγκελάριος είναι πολύ εγγύτερα στον τρόπο σκέψης του Μπους από ό,τι ο προκάτοχός της, Γκέρχαρντ Σρέντερ. Ωστόσο, πολλοί άλλοι ξένοι φίλοι του Μπους, όπως ο Ισπανός Χοσέ Μαρία Αθνάρ και ο Ιταλός Σίλβιο Μπερλουσκόνι, έχασαν τις θέσεις τους.
Με τον Μπλερ αποδυναμωμένο και το δικό του πολιτικό κεφάλαιο να εξανεμίζεται, ο Μπους θα δυσκολευτεί να εμπιστευτεί τα δικά του ένστικτα πόσω μάλλον τις προκλήσεις, που απομένουν στη διάρκεια της υπόλοιπης θητείας του. Οι επικριτές του απίθανου διδύμου θα πανηγυρίζουν. Σε έναν κόσμο, στον οποίο κυριαρχεί μία υπερδύναμη, οι άνθρωποι είναι ασφαλέστεροι όταν ο πρόεδρός της είναι υπερβολικά αδύναμος για ξένες περιπέτειες, λένε πολλοί.