Ενας συναρπαστικός αγώνας για επιβίωση

Ενας συναρπαστικός αγώνας για επιβίωση

4' 6" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Αποτελούν τους πιο πολύτιμους και τους περισσότερο ήσυχους συγκατοίκους μας σε αυτό τον πλανήτη. Αν και δεν το συνειδητοποιούμε, τα φυτά συμπεριφέρονται, όπως κάθε άλλος ζωντανός οργανισμός, κινούνται ή και μετακινούνται, αγωνίζονται να επιβιώσουν εξοντώνοντας αν χρειαστεί άλλους οργανισμούς, τρέφονται και βέβαια αναπαράγονται, χρησιμοποιώντας χίλια δύο κόλπα για να το πετύχουν. Και αν εμείς οι άνθρωποι δεν γνωρίζουμε πόσο δραματικός είναι ο αγώνας επιβίωσης των φυτών είναι γιατί όλα συμβαίνουν σε διαφορετική χρονική κλίμακα από αυτήν που ζούμε και δρούμε εμείς. Αν συμπτύξουμε μια εβδομάδα σε ένα λεπτό θα δούμε τα λουλούδια να ανοίγουν, τους βλαστούς να μεγαλώνουν, τους καρπούς να αλλάζουν χρώμα.

Αν και στη ζωή των φυτών συμβαίνουν θαυμαστά πράγματα, αυτή η διαφορετική χρονική κλίμακα λειτουργεί σαν προστατευτικό σύννεφο και δεν μας αφήνει να ανακαλύψουμε τη «μυστική ζωή» των φυτών. Ακριβώς αυτό προσφέρουν τα έξι επεισόδια του ντοκυμαντέρ του BBC «Η μυστική ζωή των φυτών», που θα προσφέρονται με την «Καθημερινή» από την επόμενη Κυριακή, στις 21 Μαΐου. Την καταγραφή της ζωής των φυτών σε «ανθρώπινους» χρόνους, για να δούμε τα φυτά να μεγαλώνουν, να ανθίζουν, να αναπαράγονται και να πεθαίνουν. Πρόκειται για τρία DVD, στα οποία ο Ντέιβιντ Ατέμπορο αποκαλύπτει τη μυστική ζωή των φυτών του πλανήτη, εκείνων που ζουν στα τροπικά δάση και εκείνων που επιβιώνουν σε συνθήκες ξηρασίας, εκείνων που αντέχουν στο κρύο, αλλά και εκείνων που ζουν μέσα στη θάλασσα. Ο φακός της κάμερας του BBC παρουσιάζει από την πανύψηλη συκομουριά των τροπικών δασών που έχει ύψος 70 πόδια έως το μικρό αγριολούλουδο που ζει μόνο λίγες μέρες ή ώρες, όσες αρκούν για να αναπαραχθεί.

Δύο θαυμαστές ιδιότητες κάνουν τα φυτά να ξεχωρίζουν από τα υπόλοιπα έμβια όντα αυτού του πλανήτη. Μπορούν να παράγουν μόνα τους την τροφή τους, χρησιμοποιώντας «ευτελή» υλικά και μπορούν να διατηρηθούν στη ζωή για αιώνες ή και χιλιετίες. Ενα δέντρο που βρίσκεται στα λευκά όρη της Ανατολικής Καλιφόρνια, η Bristelone pines, ήταν ήδη εκεί όταν οι άνθρωποι ανακάλυπταν τη φωτιά και ξεκινούσαν να καλλιεργούν τη γη και βέβαια υποδέχθηκε τον πρώτο επισκέπτη της αμερικανικής ηπείρου, αφού ζει εδώ και 4.000 χρόνια.

Εξαιρετικά αυτόνομα

Οσο για τη διατροφή τους, τα φυτά είναι εξαιρετικά αυτόνομα σε σχέση με πολλούς άλλους εξελιγμένους οργανισμούς. Τα φύλλα τους μικρά ή μεγάλα, πλατιά ή βελονοειδή, σκούρα ή έντονα πράσινα, με μικρά προστατευτικά τριχίδια ή χωρίς, αποτελούν ένα θαυμαστό εργοστάσιο όπου τα φυτά παρασκευάζουν την τροφή του, αξιοποιώντας απλά και σε αφθονία υλικά. Για ενέργεια χρησιμοποιούν το ηλιακό φως και ύστερα φτιάχνουν την τροφή τους με το νερό, τον αέρα (οξυγόνο, διοξείδιο του άνθρακα) και κάποια μεταλλικά άλατα που παίρνουν από το έδαφος. Η παραγωγή τροφής εντός ενός οργανισμού είναι μοναδικό ταλέντο των φυτών, κανένα ζώο δεν μπορεί να κάνει αυτήν τη διαδικασία. Αντίθετα, όλοι οι υπόλοιποι οργανισμοί έχουν ανάγκη τα φυτά για τη διατροφή τους. Εφόσον όμως για τα φυτά η ηλιακή ενέργεια είναι τόσο σημαντική πώς κάποια επιβιώνουν στη σκιά…

Ορισμένα διαθέτουν μηχανισμούς αξιοποίησης και του ελάχιστου ηλιακού φωτός, όπως φύλλα που στην κάτω επιφάνειά τους είναι σκούρα κόκκινα και έτσι αντανακλούν τις ελάχιστες ακτίνες του ηλίου. Αλλα φυτά δεν είναι το ίδιο τυχερά, όπως τα μικρά βλαστάρια – παιδιά των ψηλών δέντρων στα τροπικά δάση που θα μείνουν για πάντα κάτω από τη «σκιά της μητέρας τους» και σύντομα θα πεθάνουν, αν μια φωτιά από εκείνες που βοηθούν να αναγεννηθούν τα τροπικά δάση δεν καταστρέψει τα μεγάλα δέντρα, ανοίγοντας μια θέση στο ήλιο και για τα μικρά βλαστάρια.

Η αναπαραγωγή

Η προσπάθεια αναπαραγωγής που εξασφαλίζει και τη διαιώνιση του είδους είναι ίσως από τις πιο θαυμαστές προσπάθειες των φυτών. Κάποια φτάνουν στο σημείο να μιμηθούν τη μυρωδιά και την όψη θηλυκών εντόμων για να προσελκύσουν τα αρσενικά που μες την ερωτική παραζάλη, μεταφέρουν τη γύρη από το ένα φυτό στο άλλο. Κάποια άλλα προσφέρουν μοναδικά αρώματα αναγκαία για την αποπλάνηση του θηλυκού σε όσα αρσενικά δεχθούν να γίνουν μεταφορείς γύρης και άλλα απλώς κερνούν λίγο νέκταρ στους επισκέπτες που στη συνέχεια θα βοηθήσουν στη γονιμοποίηση.

Οι σπόροι που προκύπτουν είναι καλά φυλαγμένοι σε κάθε είδους καρπούς – θύλακες και εξοπλισμένοι ώστε να μπορούν να επιβιώσουν και να ταξιδέψουν όσο μακριά χρειαστεί. Σπόροι που πετάγονται με «εκρηκτικά» ή «αεροπροωθητήρες», σπόροι που πετούν με τα καλύτερα σχεδιασμένα φτερά, θαλάσσια φασόλια που ταξιδεύουν στο νερό για εκατοντάδες χιλιόμετρα και περνούν ποτάμια και ωκεανούς έως ότου βρουν εύφορη στεριά για να ξεκινήσουν το δικό τους κύκλο ζωής είναι μόνο μερικά από τα κόλπα που χρησιμοποιούν τα φυτά. Πουλιά και θηλαστικά χρησιμοποιούνται συχνά σαν μεταφορείς σπόρων, προσφέροντας στα φυτά την ταχύτητα που δεν διαθέτουν.

Ταξιδιώτες στον χρόνο

Διαθέτουν όμως αντοχή. Ενα ξεχασμένο είδος μανόλιας άνθισε μετά από δύο χιλιάδες χρόνια ξανά στην Ιαπωνία, όταν οι σπόροι του βρέθηκαν ζωντανοί, θαμμένοι στο έδαφος, μαζί με σπόρους ρυζιού. Είπαμε, τα φυτά είναι ασύγκριτοι ταξιδιώτες στον χρόνο. Και ασύγκριτοι αγωνιστές…

Η σειρά του BBC αποκαλύπτει τα μυστικά ενός κόσμου που ζει δίπλα μας, προτιμά τη σιωπή και τη βραδύτητα, αλλά αποδεικνύει καθημερινά αυτό που τόσο κοινότοπα αποκαλούμε «σοφία της φύσης».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή