Τα εμπόδια στις διπλωματικές προσπάθειες για τη διευθέτηση της κρίσης αναφορικά με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν ωθεί πολλούς -με εξαίρεση τους άθεους κομμουνιστές της Κίνας- σε επικλήσεις προς τον Μεγαλοδύναμο. Παρά ταύτα, η λιτανεία προκλήσεων και συστάσεων με επίκληση του θείου στην επιστολή του θεοσεβούμενου Μαχμούντ Αχμεντινετζάντ προς τον θρησκόληπτο Τζορτζ Μπους μάλλον δεν αρκεί για την επίλυση των διαφορών μεταξύ του Ιράν και της Δύσης.
Μετά την άκαρπη συνάντηση μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας και της Γερμανίας, η ευρωπαϊκή τρόικα αναζητεί νέα κίνητρα προκειμένου να πείσει την Τεχεράνη ότι η διακοπή του προγράμματος για τον εμπλουτισμό ουρανίου είναι προς όφελός της. Επί της ουσίας, οι Ευρωπαίοι θα υποσχεθούν στους Ιρανούς προνομιακή μεταχείριση στον τομέα του εμπορίου και βοήθεια στον ενεργειακό τομέα, αλλά θα τους ξεκαθαρίσουν ότι η υπομονή της Δύσης εξαντλείται και ότι το ενδεχόμενο επιβολής οικονομικών κυρώσεων εις βάρος τους παραμένει ανοικτό.
Ανυποχώρητος
Παρά ταύτα, στην επιστολή του ο πρόεδρος του Ιράν δεν φαίνεται διατεθειμένος να υποχωρήσει στο ζήτημα του εμπλουτισμού ουρανίου.
«Γιατί οποιαδήποτε τεχνολογική και επιστημονική πρόοδος στη Μέση Ανατολή αντιμετωπίζεται ως απειλή προς το σιωνιστικό καθεστώς;» διερωτάται. Στην πραγματικότητα, η κατηγορία είναι ανυπόστατη. Ευρωπαίοι και Αμερικανοί έχουν κατ’ επανάληψη τονίσει ότι δεν διαφωνούν στην αξιοποίηση της πυρηνικής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς από το Ιράν και όποιοδηποτε άλλο κράτος της περιοχής. Είναι,όμως, αντίθετοι στην προοπτική της ανάπτυξης «επικίνδυνων» τεχνολογιών από ένα καθεστώς που απέκρυψε για μια εικοσαετία το πυρηνικό του πρόγραμμα από τους επιθεωρητές του ΟΗΕ και το οποίο επιμένει να απειλεί το Ισραήλ.
«Ας υποθέσουμε ότι τα γεγονότα που οι σιωνιστές διατυμπανίζουν ότι έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου είναι πραγματικά, όμως η ίδρυση του κράτους του Ισραήλ στη Μέση Ανατολή στερείται λογικής», υποστηρίζει σ’ άλλο σημείο της επιστολής του ο κ. Αχμεντινετζάντ, αμφισβητώντας εμμέσως πλην σαφώς το Ολοκαύτωμα.
Η στάση του έναντι του Ισραήλ, σε συνδυασμό με τη δριμύτατη κριτική που ασκεί τόσο στην εισβολή στο Αφγανιστάν, όσο και στην επέμβαση στο Ιράκ -παραδέχεται βεβαίως ότι ο Σαντάμ Χουσεϊν ήταν «αιμοδιψής δικτάτορας»- ή οι συστάσεις του προς τους Δυτικούς να πάψουν να ασκούν πιέσεις προς την κυβέρνηση της Χαμάς, δείχνουν ότι πρωταρχικό μέλημα του κ. Αχμεντινετζάντ παραμένει η στήριξη του αραβικού κόσμου.
Οι διακηρύξεις του, όμως, υπέρ των «καταπιεσμένων» της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής δεν πείθουν όλους τους Ιρανούς. Ιδιαίτερα όταν οι κραυγές περί προστασίας των καταπιεσμένων προέρχονται από τον πρόεδρο ενός καθεστώτος που κάθε άλλο παρά φημίζεται για την ανεκτικότητα προς τους πολιτικούς του αντιπάλους. Σύμφωνα με τη μη κυβερνητική οργάνωση Human Rights Watch, δύο Ιρανοί υπουργοί εμπλέκονται σε υποθέσεις συστηματικής καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή σε εκτελέσεις αντιφρονούντων.
Ο πραγματικός στόχος
Ποιός ήταν, λοιπόν, ο πραγματικός στόχος της επιστολής Αχμεντινετζάντ; Υπονοώντας ότι Αμερικανοί αξιωματούχοι συνέβαλαν στις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, ο πρόεδρος του Ιράν επιδιώκει να προσβάλει την αμερικανική κυβέρνηση, τη στιγμή μάλιστα που οι ΗΠΑ δέχονται παροτρύνσεις έως και πιέσεις ώστε να αποδεχτούν τον απευθείας διάλογο με τιο Ιράν – προοπτική που ενδιαφέρει αρκετούς εκ των πολιτικών αντιπάλων του κ. Αχμεντινετζάντ.
Στην Τεχεράνη σκληροπυρηνικοί και μεταρρυθμιστές ισχυρίζονταν πάντως στα τέλη της εβδομάδας ότι η επιστολή αποτελεί σαφή ένδειξη των διαπραγματευτικών προθέσεων της ιρανικής ηγεσίας.
Από τη Λισσαβώνα, όπου βρισκόταν στα τέλη της εβδομάδας, ο Χένρι Κίσσινγκερ, έμπειρος σε πετρελαϊκές κρίσεις, όπως αυτή του `70, χαρακτήρισε την επιστολή «καλό σημάδι, απαρχή κάποιας μορφής κατανόησης». Υπό τον ορο φυσικά ότι οι Ιρανοί θα αποφασίσουν να έλθουν σε κάποια συνεννόηση με τη διεθνή κοινότητα.
Μήπως, όμως, επιμένουν οι καχύποπτοι, η πρόσκληση για «επιστροφή στα διδάγματα των προφητών» που απηύθυνε ο Μοχάμεντ Αχμεντινετζάντ στον πρόεδρο Μπους σχετίζεται λιγότερο με την ανησυχία του για τη σωτηρία της ψυχής του Αμερικανού ομολόγου του και περισσότερο με την εξυπηρέτηση του στόχου της διεύρυνσης της πολιτικής του ισχύος εντός, αλλά και εκτός, του Ιράν;