ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ. Τις δυσκολότερες ώρες από την αναρρίχησή της στην εξουσία διέρχεται η κυβέρνηση του ισλαμικής απόχρωσης Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ). Ενώ η προσοχή της Τουρκίας ήταν στραμμένη στα τεκταινόμενα στη Γαλλία αναφορικά με νομοσχέδιο για τη γενοκτονία των Αρμενίων, η δολοφονία δικαστή του Συμβουλίου της Επικρατείας από ισλαμιστή ακροδεξιό συντάραξε τη χώρα συθέμελα. Η εισβολή του οπλοφόρου σε ένα από τα προπύργια των κεμαλιστών σηματοδότησε νέα αιματηρή τροπή σε μία αντιπαράθεση που εκτιμάται πως θα εξακολουθήσει να σημαδεύει την τουρκική πολιτική ζωή.
Ο δράστης δήλωσε πως πυροβόλησε κατά των δικαστών του Β΄ Τμήματος του Συμβουλίου ως εκδίκηση για απόφαση κατά της μαντίλας που το Τμήμα είχε εκδώσει τον Φεβρουάριο. Για άλλη μια φορά επαληθεύεται η πρόβλεψη πως το ζήτημα της ισλαμικής μαντίλας θα παραμείνει στην επικαιρότητα το 2006, οδηγώντας σε κοινωνική πόλωση και πράξεις φανατισμού. Η δολοφονία αναμένεται να «καταλογισθεί» στην κυβέρνηση, που κατηγορείται από τους κεμαλιστές για «κρυφή ατζέντα εξισλαμισμού της κοινωνίας».
Εν όψει των προεδρικών εκλογών, προγραμματισμένων για τον προσεχή Απρίλιο, κεμαλιστές και ισλαμιστές βρίσκονται σε ανοικτό πόλεμο για τον έλεγχο του πολιτικού σκηνικού. Το κυβερνών κόμμα απολαμβάνει της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Ερχεται πάντα πρώτο στις δημοσκοπήσεις και οι αναλυτές εκτιμούν πως σε περίπτωση πρόωρων βουλευτικών εκλογών δεν αναμένεται να υποστεί σημαντικές απώλειες. Παράλληλα, ακόμη και οι πιο ένθερμοι κεμαλιστές συμφωνούν ότι κανένα από τα παραδοσιακά κεμαλικά κόμματα δεν μπορεί να προσφέρει εναλλακτική πρόταση στο «δημοκρατικό συντηρητισμό» και στο «επιχειρηματικό προφίλ» του ΑΚΡ. Οι ηγέτες τους, κυρίως δε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Ντενίζ Μπαϊκάλ, κατηγορούνται για έλλειψη προγράμματος και αδυναμία συσπείρωσης των κεμαλιστών σε ενιαίο μέτωπο.
Η αδυναμία πολιτικής αντιπολίτευσης κατά του ΑΚΡ οδήγησε τις κεμαλικές δυνάμεις σε αυτό που ο Τύπος χαρακτήρισε «θεσμική αντίσταση». Δηλαδή στη συσπείρωση γύρω από τους θεσμούς, όπως η Προεδρία της Δημοκρατίας, τα ανώτατα δικαστήρια, οι δημόσιες υπηρεσίες και τα πανεπιστήμια. Οι κεμαλιστές κατηγορούνται ανοικτά από φιλελεύθερους αναλυτές ότι «χρησιμοποιούν τους θεσμούς» για να εγείρουν διαρκή προσκόμματα στο κυβερνητικό έργο. Ο πρόεδρος Σέζερ ασκεί συστηματικά βέτο κατά των κυβερνητικών νομοσχεδίων που θεωρεί ότι απειλούν τις κοσμικές αρχές. Η δικαιοσύνη ερμηνεύει τις κεμαλικές επιταγές με τον πιο άκαμπτο τρόπο, διατρανώνοντας με κάθε αφορμή την πίστη της στα «Ιδεώδη του Ατατούρκ». Οι πρυτάνεις έχουν αποκλείσει την είσοδο φοιτητριών με κεφαλόδεσμο σε πανεπιστημιακούς χώρους.
Μάχη για τον πρόεδρο
Στο πλαίσιο της «θεσμικής αντίστασης» και με δεδομένο τον παραμερισμό του στρατού, θεματοφύλακα του κεμαλισμού από το πολιτικό σκηνικό (αναπόφευκτη συνέπεια της προσέγγισης με την Ε.Ε.), μεγάλη σημασία έχει για τους κεμαλιστές η παραμονή ομοϊδεάτη τους στην προεδρία. Κατά τα σημερινά δεδομένα κατανομής των εδρών, το ΑΚΡ μπορεί άνετα να εκλέξει πρόεδρο από τους κόλπους του, ενώ η πιθανότητα να το καταφέρει αν υπάρξουν πρόωρες βουλευτικές εκλογές είναι μεγάλη. Οι κεμαλιστές φαίνονται διατεθειμένοι να επικαλεσθούν πάλι τη μαντίλα, προκειμένου να αποτρέψουν την απώλεια ενός θεσμού που θεωρείται νευραλγικός για την αποτροπή εξισλαμισμού της χώρας. Εφόσον η χρήση της μαντίλας απαγορεύεται στα δημόσια κτίρια, δεν είναι δυνατή η εκλογή στελέχους του ΑΚΡ στην Προεδρία της Δημοκρατίας. Πώς θα εισέλθει η σύζυγός κεφαλοδεμένη στο Προεδρικό Μέγαρο;
Στην κηδεία του δολοφονηθέντος δικαστή, χθες, αλλά και στην πορεία διαμαρτυρίας στο Μαυσωλείο του Ατατούρκ που προηγήθηκε, προβλήθηκε η συσπείρωση των κεμαλιστών γύρω από σύμβολα και θεσμούς. Της πορείας περίπου 30.000 ατόμων, που κρατούσαν σημαίες και πορτρέτα του Εθνάρχη, ηγήθηκαν οι δικαστές των ανωτάτων δικαστηρίων και οι πρυτάνεις των ΑΕΙ. Κατά τη διάρκεια της κηδείας αποδοκιμάσθηκαν έντονα οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης, που αποκλήθηκαν «δολοφόνοι», αλλά και όλοι ανεξαιρέτως οι πολιτικοί αρχηγοί. Τις αλλόφρονες επευφημίες τού πλήθους συγκέντρωσαν ο πρόεδρος Σέζερ, οι δικαστικοί και η στρατιωτική ηγεσία. Αυτοί είναι οι θεσμοί που συσπειρώνουν τους κεμαλιστές.