Η κρίση στις διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε. και οι αντιδράσεις που προηγήθηκαν της επίσκεψης του Πάπα υποσκέλισαν σε δεύτερο πλάνο τη σοβαρή εσωτερική κρίση που αναμένεται να οδηγήσει σε συνεχείς εντάσεις το 2007. Πρόκειται για μια αντιπαράθεση κεμαλιστών και ισλαμιστών με αναφορά την αναμενόμενη υποψηφιότητα του Ταγίπ Ερντογάν στις επερχόμενες προεδρικές εκλογές την ερχόμενη άνοιξη. Η επίσημη ανακοίνωση της υποψηφιότητας αναμένεται να «ρίξει λάδι στη φωτιά», που σιγοκαίει εδώ και καιρό με απρόβλεπτες συνέπειες.
Το ζήτημα της διαδοχής του Αχμέτ Νεζντέτ Σέζερ αποτελεί για τους κεμαλιστές θέμα συνταγματικής τάξης. Σε μια Τουρκία κυβερνώμενη από ισλαμιστές, έστω και με φιλοευρωπαϊκό προσωπείο, ο θεσμός του προέδρου αποτελεί προπύργιο κεμαλιστών της παλαιάς φρουράς, που διαισθάνονται ότι η κυβέρνηση Ερντογάν απειλεί την κοσμικές βάσεις του κράτους. Αναμφισβήτητα, η κυβέρνηση επεδόθη σε ογκώδες μεταρρυθμιστικό έργο στο όνομα της ένταξης, μειώνοντας, ανάμεσα στα άλλα, και την πολιτική δύναμη του στρατεύματος με αναθεώρηση των συνταγματικών διατάξεων περί Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας. Στο εσωτερικό όμως πεδίο, ο λόγος και η αισθητική της τρομοκράτησαν όσους φέρουν ανησυχίες για πιθανή ισλαμοποίηση του κράτους.
Θεσμική αντίσταση
Η κυβέρνηση αποτελείται από πρόσωπα των οποίων το παρελθόν είναι βεβαρημένο με δηλώσεις κατά του κοσμικού κράτους και των οποίων οι σύζυγοι και κόρες φέρουν μαντίλες. Η κυβέρνηση είχε προτείνει την ποινικοποίηση της μοιχείας, οι δημαρχίες που ελέγχει είχαν εισηγηθεί τον περιορισμό της κατανάλωσης αλκοόλ σε «ειδικές ζώνες» στα κέντρα των πόλεων. Ο Ερντογάν είχε καταδικάσει απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για την απαγόρευση της ισλαμικής μαντίλας στα πανεπιστήμια λέγοντας πως «σε θέματα που άπτονται της θρησκείας αρμόδιο είναι το ισλαμικό ιερατείο»(!). Στα συνέδρια του κόμματος άνδρες και γυναίκες κάθονται χωριστά, δίδοντας μια εικόνα που θυμίζει Ιράν, όχι Τουρκία, και που φέρει ρίγη στους δυτικότροπους Τούρκους.
Αναγνωρίζοντας πως τα κεμαλικά κόμματα δύσκολα θα μπορούσαν να απομακρύνουν το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης από την εξουσία, καθώς όλα μαζί δεν συγκεντρώνουν ικανό αριθμό ψήφων, οι κεμαλιστές έχουν συγκεντρωθεί γύρω από τους θεσμούς εκείνους που θεωρούν θεματοφύλακες της κεμαλικής τάξης. Γνωστοί ως «θεσμική αντίσταση», οι θεσμοί αυτοί περιλαμβάνουν την προεδρία, τα ανώτατα δικαστήρια και, φυσικά, το στράτευμα. Ο σημερινός πρόεδρος Σέζερ αποτελεί πρότυπο άτεγκτου κεμαλιστή. Εάν η προεδρία περάσει «στο αντίπαλο στρατόπεδο», η «θεσμική αντίσταση» θα έχει χάσει έναν από τους στυλοβάτες της.
Η περσινή φονική επίθεση ισλαμιστή της Ακροδεξιάς κατά του Συμβουλίου Επικρατείας, που οδήγησε στον φόνο ενός δικαστή, κατέδειξε μέχρι πού μπορούν να φθάσουν οι φανατικοί ισλαμιστές. Η επίθεση θέλησε να τιμωρήσει το δικαστήριο για απόφασή του, που απέδιδε ευρύτατο περιεχόμενο στην απαγόρευση χρήσης της ισλαμικής μαντίλας από εργαζόμενες στον δημόσιο τομέα. Η μαντίλα βρίσκεται και στη βάση της πολεμικής των κεμαλιστών κατά της υποψηφιότητας Ερντογάν για την προεδρία. «Πώς θα μπει μια μαντιλοφορούσα στο προεδρικό μέγαρο;».
Από την επίθεση του περασμένου Μαΐου, οι φημολογίες ότι ο στρατός ενδέχεται να επέμβει, ώστε να «προλάβει το χάος» που θα προκαλούσε η εκλογή Ερντογάν, οργιάζουν. Η φημολογία εξαπλώθηκε από τους δρόμους και τα καφενεία μέχρι τους διαδρόμους υπουργείων, εφημερίδων και πρεσβειών, ενώ απλοί πολίτες δεν διστάζουν να δηλώσουν πως εύχονται ο στρατός να επέμβει «για να αποφευχθούν τα χειρότερα». Οι φήμες έφθασαν μέχρι το τρέχον τεύχος του Newsweek. Η Ζέινο Μπαράν, ερευνήτρια του Ινστιτούτου Hudson της Ουάσιγκτον, αναφέρθηκε σε 50-50% πιθανότητα εκδήλωσης πραξικοπήματος το 2007. Κατά τη Μπαράν, «ανώτατοι Τούρκοι αξιωματούχοι» ξεκαθάρισαν πως αν και η δημοκρατία αποτελεί σεβαστή αξία, το στράτευμα ενδέχεται να «αναγκασθεί να επέμβει για να προστατεύσει το κοσμικό κράτος, χωρίς το οποίο δημοκρατία δεν μπορεί να υπάρξει σε χώρα μουσουλμανική». Η Μπαράν πρόσθεσε πως το ενδεχόμενο πραξικοπήματος πρέπει να αξιολογηθεί στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής πορείας της χώρας και στη βασικότερη αξίωση των Ευρωπαίων για τον περιορισμό του πολιτικού ρόλου του στρατεύματος. Ο περιορισμός ενδέχεται να παράγει μια ισλαμική Τουρκία, σημείωσε η αναλύτρια. Σύμφωνα με δημοσίευμα της αγγλόφωνης New Anatolian, πηγή της Μπαράν υπήρξαν δηλώσεις που πραγματοποίησε στο Ινστιτούτο Hudson ο υπαρχηγός ΓΕΕΘΑ Εργκίν Σαϊβούν.
Οι διαβλέποντες το ενδεχόμενο επανάληψης του πραξικοπήματος «διά υπομνήματος» της 28ης Φεβρουαρίου 1998, όταν η τότε στρατιωτική πλειοψηφία στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας απομάκρυνε τον ισλαμιστή Ερμπακαν από την πρωθυπουργία, δεν αποτελούν την πλειοψηφία των αναλυτών. Κανείς, δε, δεν φαίνεται να πιστεύει πως τα τανκς θα βγουν στον δρόμο, όπως στις 12 Σεπτεμβρίου 1980 – αν γίνει πραξικόπημα, θα είναι ένα πραξικόπημα light. Ενδεικτικές, ωστόσο, είναι οι δημοσκοπήσεις. Η πλειοψηφία των Τούρκων (51%) δηλώνει πως δεν επιθυμεί να δει τον Ερντογάν να διεκδικεί τον προεδρικό θώκο. Ο λόγος: η αποφυγή των εντάσεων.