Αν πριν από δεκαπέντε ημέρες αναζητούσαμε στις εφημερίδες όλου του πλανήτη τη λέξη πολώνιο, είναι βέβαιο πως μόνο στη διάρκεια ξεκοκαλίσματος κάποιου εξειδικευμένου επιστημονικού περιοδικού μπορεί να τη συναντούσαμε. Από την περασμένη όμως Τετάρτη, το ραδιενεργό αυτό υλικό μαζί με πρώην Ρώσους πράκτορες, καταζητούμενους επιχειρηματίες και μυστήριες δηλητηριάσεις έχουν γίνει τα κομμάτια ενός πρωτοφανούς κατασκοπευτικού θρίλερ, το οποίο εκτυλίσσεται μεταξύ Λονδίνου και Μόσχας. Μιλώντας με την «Κ», άνθρωπος που βρίσκεται σε πολύ υψηλή θέση έλεγε πως αν είμαστε σε θέση να εννοήσουμε το μέγεθος αυτού του «παιγνιδιού» που εκτυλίσσεται αυτή τη στιγμή, πραγματικά θα τρομάζαμε. Οσο για το πού βρίσκεται η αλήθεια, η ίδια πηγή υποστήριζε πως όποιος πει ότι πραγματικά νομίζει ότι γνωρίζει είναι βέβαιο πως θα κάνει λάθος.
Εγκέφαλοι απαγωγών
Ο μοιραίος πρωταγωνιστής που οδήγησε την ιστορία αυτή να πάρει τέτοια τροπή δεν είναι άλλος από τον πρώην πράκτορα της FSB και δεξί χέρι του καταζητούμενου Ρωσοεβραίου ολιγάρχη Μπορίς Μπερεζόφσκι, Αλεξάντερ Λιτβινιένκο. Οι δυο τους, σύμφωνα με ρωσικές πηγές, υπήρξαν οι εγκέφαλοι της μάστιγας των απαγωγών στην Τσετσενία την περίοδο του Γέλτσιν. Η κυριότερη ωστόσο κατηγορία που βαραίνει τον καταζητούμενο από τη Ρωσία ολιγάρχη και δευτερευόντως τον στενό του συνεργάτη Λιτβινιένκο είναι πως υπήρξε ίσως ο κύριος χρηματοδότης των αιματηρών επιχειρήσεων Τσετσένων τρομοκρατών στο Μπεσλάν και, κυρίως, στο θέατρο Νορντ Οστ.
Στο συμπέρασμα αυτό φαίνεται πως καταλήγουν οι ρωσικές αρχές βάσει δύο στοιχείων. Το πρώτο είναι οι κινήσεις των λογαριασμών του Μπερεζόφσκι που φαίνεται ότι μέσω ΜΚΟ μαϊμού διοχέτευε χρήματα στην Τσετσενία, αλλά κυρίως ότι σε μία από τις βίλες που διαθέτει ο Ρώσος ολιγάρχης στο Λονδίνο, φιλοξενείται εδώ και χρόνια ο Ζακάγιεφ. Ο εκπρόσωπος Τύπου δηλαδή του δολοφονηθέντος Τσετσένου τρομοκράτη Σαμίλ Μπασάγιεφ.
Τι ήταν όμως αυτό που οδήγησε τον έμπειρο πράκτορα να χάσει με αυτόν τον φρικτό τρόπο τη ζωή του, ενάμιση μόλις μήνα μετά τη δολοφονία της Αννας Πολιτκόφσκαγια στη Μόσχα; Το πρώτο σενάριο που έχει υιοθετηθεί σε μέρος της Δύσης είναι πως πίσω από αυτές τις ενέργειες βρίσκεται ο ίδιος ο Ρώσος πρόεδρος και πρώην αρχηγός της FSB. Ενα μόλις χρόνο πριν από τη λήξη της θητείας του και μη έχοντας εσωτερικό αντίπαλο, αποφασίζει κατά τα πρότυπα του Στάλιν που εκτέλεσε τον Τρότσκι στο Μεξικό, να απαλλαγεί από δύο αντιπάλους του που κάνουν κακό στην εικόνα τη δική του και της χώρας του στη Δύση, ανοίγοντάς του έτσι τον δρόμο για την παντοδυναμία. Είναι όμως έτσι; Μάλλον όχι, καθώς θα ήταν πραγματικά ανόητο από μέρος του να διακινδυνεύσει την υστεροφημία του επιλέγοντας να εκτελέσει μια δημοσιογράφο με αμερικανική υπηκοότητα. Και αν ήθελε να το κάνει θα το έκανε σήμερα που στην Τσετσενία επικρατεί νηνεμία και όχι για παράδειγμα μετά το Μπεσλάν;
Τα στοιχεία εκείνα που συνδέουν την δολοφονία της Πολιτκόφσκαγια με του Λιτβινιένκο είναι δύο. Το πρώτο είναι η χρονική στιγμή που οι δύο δολοφονίες έγιναν, παραμονές δηλαδή δυο σημαντικών ταξιδιών του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ευρώπη. Αποτέλεσμα ήταν να εμφανιστεί ο Ρώσος πρόεδρος στις 2 συνόδους με την Ε.Ε. κουβαλώντας στην πλάτη του δύο φόνους. Αν πραγματικά λοιπόν κρυβόταν ο έμπειρος πράκτορας Πούτιν πίσω από αυτές τις δύο, δεν θα μπορούσε να τις κάνει ένα μήνα πριν ή μετά; Ο δεύτερος κοινός σύνδεσμος των δύο δολοφονιών είναι ο Μπορίς Μπερζόφσκι. Πέραν λοιπόν της φιλοξενίας που παρείχε στον Λιτβινιένκο και η Πολιτκόφσκαγια φιλοξενούνταν σε άλλη του βίλα στο Λονδίνο.
Ανεύρεση πολωνίου
Τον Οκτώβριο, λοιπόν, βρίσκεται δολοφονημένη η Πολιτκόφσκαγια, ενώ πριν από μια εβδομάδα ο στενός του συνεργάτης Λιτβινιένκο, του οποίου την περιβόητη φωτογραφία με τη βοήθεια του επικοινωνιολόγου της Θάτσερ έστειλε σε όλα τα ΜΜΕ, γεγονός που συνηγορεί στο αδίστακτο του χαρακτήρα του Μπερεζόφσκι, καθώς τη στιγμή που χαροπαλεύει ο φίλος σου, το τελευταίο πράγμα που έχεις στον νου σου είναι να τον φωτογραφήσεις. Δυστυχώς γι’ αυτόν λίγες ημέρες μετά τον περίμενε μια δυσάρεστη έκπληξη. Σε έρευνες της Σκότλαντ Γιαρντ ανακαλύφθηκαν σε δυο γραφεία του ίχνη πολώνιου 210.
Ερμηνεύοντας την εξέλιξη αυτή, Ρώσοι αξιωματικοί υποστήριζαν πως ο Μπερεζόφσκι με τον Λιτβινιένκο είναι πιθανόν να ετοίμαζαν τρομοκρατικό χτύπημα με το ραδιενεργό υλικό χωρίς να πάρουν τα απαραίτητα μέτρα, άποψη που ενισχύεται με την ανεύρεση του πολωνίου 210 σε αεροπλάνα. Η πιθανότερη ωστόσο ερμηνεία που επικρατεί είναι πως ο ίδιος ο Μπερεζόφσκι «δολοφόνησε» και τους δύο, με απώτερο σκοπό να φορτώσει τους φόνους στον πρώτο άνθρωπο στον οποίο θα έπεφταν οι υποψίες. Στον Βλαντιμίρ Πούτιν.