Η προηγούμενη γερμανική προεδρία της Ενωσης, κατά το πρώτο εξάμηνο του 1999, ήταν φορτωμένη με πληθωρικές προσδοκίες. Η πρωτεύουσα της χώρας είχε μόλις επανέλθει από τη νυσταλέα Βόννη -«πιο ήσυχη και από το νεκροταφείο του Σικάγου», κατά τον Λε Καρέ- στο Βερολίνο και η ερυθροπράσινη κυβέρνηση Σρέντερ – Φίσερ οραματιζόταν μια ευρωπαϊκή ομοσπονδία που θα μετέτρεπε την Ενωση σε παγκόσμια υπερδύναμη. Ωστόσο, όλα αυτά τα μεγαλεπήβολα και τα οραματικά επισκιάσθηκαν από τον πόλεμο κατά της Σερβίας και τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ.
Αυτήν τη φορά, η ευρωπαϊκή προεδρία περνά στην κυβέρνηση του Μεγάλου Συνασπισμού Χριστιανοδημοκρατών (CDU)- Σοσιαλδημοκρατών (SPD), με επικεφαλής την Αγκελα Μέρκελ, μια πολιτικό που προτιμά τα μικρά, σταθερά βήματα, από τα ριψοκίνδυνα άλματα στη σφαίρα των ευσεβών πόθων. Αλλωστε, η παράλυση της Ευρωπαϊκής Ενωσης ύστερα από το «όχι» Γάλλων και Ολλανδών στο Ευρωσύνταγμα δεν αφήνει περιθώρια για υπερφίαλους οραματισμούς.
«Οφείλουμε να είμαστε ρεαλιστές και να μη φορτώσουμε τη γερμανική προεδρία με πάρα πολλές προσδοκίες», τονίζει ο υπουργός Οικονομικών Πέερ Στάινμπρουκ (SPD), επισημαίνοντας ότι η συζήτηση για το μέλλον του Ευρωσυντάγματος δεν μπορεί να ξεκινήσει, ουσιαστικά, προτού ξεκαθαρίσει το πολιτικό τοπίο στη Γαλλία, με τις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές της άνοιξης του 2007. «Σε κάθε περίπτωση, δεν μπορούμε να ζητήσουμε από τους λαούς που απέρριψαν το Ευρωσύνταγμα να εγκρίνουν το ίδιο κείμενο με νέο δημοψήφισμα, απλούστατα αυτό δεν είναι ρεαλιστικό».
Θεμελιώδης διαμάχη
Ο Χένινγκ Ρίκε, από το γερμανικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής, αναφέρει ότι «το πρώτο μισό της γερμανικής προεδρίας θα επικεντρωθεί σε κρίσιμα οικονομικά θέματα, όπως είναι το ενεργειακό μέλλον της Ευρώπης και η προώθηση της τεχνολογικής καινοτομίας, βάσει της ατζέντας της Λισσαβώνας. Τα θέματα αυτά δεν έχουν αποκλειστικά τεχνοκρατικό, αλλά εξόχως πολιτικό χαρακτήρα, καθώς φέρνουν στη προσκήνιο τη θεμελιώδη διαμάχη: Θέλουμε την Ευρωπαϊκή Ενωση ως μοχλό για την προσαρμογή της Ευρώπης στα δεδομένα της παγκοσμιοποίησης, ή ως μέσο για την προστασία και ανάπτυξη του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου; Το δεύτερο μισό της προεδρίας μας θα επικεντρωθεί στη συζήτηση για την τύχη του Ευρωσυντάγματος».
Κατά τον Ματίας Βίσμαν (CDU), πρόεδρο της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, «η ιδέα είναι να ξεκινήσουν οι διαβουλεύσεις για το Ευρωσύνταγμα επί γερμανικής προεδρίας και να ολοκληρωθούν επί γαλλικής, το δεύτερο εξάμηνο του 2008». Τι μπορεί να διασωθεί από το ογκώδες κείμενο του Ζισκάρ ντ’ Εστέν, ύστερα από το γαλλο-ολλανδικό ναυάγιο; Η γνώμη του υπουργού Εσωτερικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, πρώην προέδρου της CDU και ενός εκ των ισχυρότερων πολιτικών ανδρών της Γερμανίας, έχει ιδιαίτερο βάρος:
«Βρίσκω πολύ ενδιαφέρουσα και εποικοδομητική την ιδέα που πρότεινε στο Βερολίνο, κατά την ομιλία του στο ίδρυμα Αντενάουερ, ο (γκωλικός υποψήφιος στις γαλλικές προεδρικές εκλογές) Νικολά Σαρκοζί: ένα «μίνι Σύνταγμα», που θα διατηρήσει τις βασικές θεσμικές αλλαγές, ώστε να μπορεί να λειτουργεί μια Ενωση 27 κρατών (πρόεδρος και υπουργός Εξωτερικών της Ενωσης, αλλαγή της διαδικασίας λήψης αποφάσεων), όπως και τις προβλέψεις για τα θεμελιώδη δικαιώματα των Ευρωπαίων πολιτών, αφήνοντας στην άκρη μέρος από τις γενικές αρχές του τρίτου κεφαλαίου, που προκάλεσαν πολλές αντιδράσεις».
Διεύρυνση
Κοινή είναι η εκτίμηση των πολιτικών της Κεντροδεξιάς ότι η αέναη γεωγραφική διεύρυνση απειλεί να βυθίσει την Ενωση σε αξεπέραστη κρίση. Η Εμίλια Μίλερ, υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Βαυαρίας, του ισχυρότερου γερμανικού κρατιδίου, υποστηρίζει: «Τα δημοψηφίσματα σε Γαλλία και Ολλανδία έδειξαν την απογοήτευση των πολιτών από την πορεία της Ενωσης. Οι πολίτες δεν συμφωνούν με την αέναη διεύρυνση. Θέλουν να γνωρίζουν πού σταματούν τα γεωγραφικά – πολιτικά όρια της Ενωσης και δεν θα συμφωνήσουν σε όποιο νέο βήμα, αν δεν έχει ορισθεί με σαφήνεια η δυνατότητα της Ενωσης να απορροφήσει νέα μέλη».
Στο ίδιο μήκος κύματος, ο κ. Βίσμαν προσθέτει: «Η υπερεπέκταση της Ενωσης θα σημάνει το τέλος της ίδιας της ιδέας για μια πολιτική και όχι μόνο οικονομική Ευρώπη. Αυτό δεν σημαίνει ότι έχουμε κάτι εναντίον της Τουρκίας, της Ουκρανίας, ή της Γεωργίας. Σημαίνει απλά ότι πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τι Ευρώπη θέλουμε». Πάντως, ο κ. Βίσμαν εκτιμά ότι οι πρόσφατες πολιτικές αλλαγές σε Ισπανία και Ιταλία, αλλά και η ανάδειξη του δίδυμου Μπράουν – Κάμερον στη Βρετανία «δείχνουν ότι οι δυνάμεις που θέλουν μια πιο ευρωπαϊκή Ευρώπη ενισχύονται στα ισχυρά κράτη της Ενωσης, κάτι που επιτρέπει συγκρατημένη αισιοδοξία για το μέλλον. Δυστυχώς, υπάρχουν αντίστροφες τάσεις ευρωσκεπτικισμού και εθνικής αναδίπλωσης σε χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης».